Chuối trồng được tạo thành do kết quả của sự lai tự nhiên giữa hai loài chuối hoang dại ở Ðông Nam Á là chuối hột và chuối rừng. Ngày nay, người ta ước lượng có đến 200 – 300 giống chuối được trồng trên thế giới.
Nội dung trong bài viết
- Nhóm giống Chuối tiêu (Chuối già)
-
Nhóm giống Chuối tây (Chuối sứ)
- Giống chuối Cau
- Giống chuối Ngự
- Giống chuối Xiêm đen
Ở nước ta, Chuối trồng có nhiều giống, có rất nhiều giống chuối đã trở thành đặc sản cho vùng miền. Theo thông tin mới đây, một số tỉnh miền Bắc như Hưng Yên, Nam Định đang rất quan tâm vấn đề khôi phục lại các giống chuối quý của địa phương là chuối tiêu hồng, chuối ngự…
Người ta sắp xếp các giống phổ biến vào hai nhóm:
Nhóm giống Chuối tiêu (Chuối già)
Nhóm này có 5 giống được trồng phổ biến trên toàn quốc
+ Giống lùn cao và lùn thấp quả to, cong, vỏ dày, năng suất cao, một buồng chuối trung bình nặng 30 – 40 kg là giống Chuối đươc trồng phổ biến ở việt nam, trồng tập trung ở vùng đồng bằng sông Hồng, Tây Nguyên và Bắc Trung Bộ.
+ Giống chuối Tiêu Hồng
Quả chín có màu vàng sáng, thịt quả rắn, hương vị ngọt thơm, khi chín vỏ quả dày và rắn, không nhũn như các giống chuối tiêu khác nên rất thuận tiện cho vận chuyển. Về mùa hè chuối Tiêu Hồng ăn có vị ngọt không chua như chuối tiêu ta.
Thời gian từ trồng đến thu hoạch: 13 – 14 tháng. Năng suất: Trung bình mỗi buồng có 10 – 12 nải, đạt 40 – 45 kg/buồng..
Giống chuối tiêu hồng đã trở thành cây đặc sản của tỉnh Hưng Yên và là cây làm giàu cho nhân dân địa phương.
+ Giống chuối Tiêu (Già) lùn: Trái cong và vỏ còn xanh khi chín. Chóp trái hình cổ chai ngắn, đầu trái bằng phẳng. Quầy ít lông, dạng hình nón cụt, chống quầy còn sót nhiều lá mo chưa rụng hết.
+ Giống chuối Tiêu (Già) hương: Trái hơi cong và còn xanh khi chín, đầu trái lõm vô rõ rệt. Quầy có ít lông hay trung bình, hình lăng trụ, cuống quầy không có mo khô vì rụng hết. Vòi noãn khô cũng rụng hết.
+ Giống chuối Tiêu (Già) cúi: Trái hơi cong và còn xanh khi chín, đầu trái bằng phẳng hay hơi lõm vô. Quầy ít lông hay trung bình, quầy hơi có hình nón cụt vì có một nãi mọc ra xa. Mo khô không rụng hết ở quầy nhưng còn lại ít hơn già lùn. Vòi noãn khô còn sót lại ở trái.
Ở Lâm Đồng, do những yếu tố tự nhiên về đất đai, khí hậu, độ cao…Trong những giống chuối được trồng ở đây, có nhóm chuối già đã tạo nên hương vị và phẩm chất đặc trưng riêng đã tạo nên tên gọi chuối LaBa đã trở thành thương hiệu đặc sản của địa phương hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế.
Laba một địa danh gắn liền với xã Phú Sơn nên thường gọi Laba – Phú Sơn; từ năm 1987 trở về trước, Laba – Phú Sơn là một xã của Huyện Đức Trọng, năm 1987 huyện Đức Trọng chia tách làm 2 là: huyện Đức Trọng và huyện Lâm Hà. Hiện nay xã Phú Sơn thuộc huyện Lâm Hà.
Quá trình hình thành vùng đất LaBa từ những năm 1920 khi mở quốc lộ 27 nối liền QL 20 với Ban mê thuật. Người Pháp đã xây dựng những đồn điền ở Đạ Đờn – Phú Sơn hiện nay rồi chiêu mộ nhân công và những hộ dân đi mở đất lập nghiệp trên vùng đất mới.(Một số tư liệu còn lưu trữ cho thấy trước đây vùng đất Phú Sơn – Đạ Đờn thuộc Tổng Phú Hội, Quận D’Ran, tỉnh Đồng Nai Thượng). Các đồn điền của Pháp và người dân trồng chuối để cung cấp cho cho kiều dân Pháp và các quan chức triều đình Bảo Đại tại thành phố Đà Lạt (Đà Lạt trước năm 1954 là vùng đất “Hoàng Triều Cương Thổ” là nơi nghỉ dưỡng, du lịch của các quan chức Pháp và khách du lịch).
Có giả thuyết cho rằng LaBa là tên Việt hóa của từ tiếng Pháp La Banane là vùng trồng chuối.
Qua thực tế tìm hiểu, trước đây tại vùng tại vùng đất trên có 02 giống chuối chính gồm loại cây chuối cao và loại cây chuối vừa.
+ Loại cây chuối cao: cây cao từ 4,5 – 5 mét, thân cây chuối thon, lá màu xanh nhạt, cuống lá to hơi dài, lá mo và vòi noãn khi khô tự rụng. Trái cong và úp vào buồng, vỏ mỏng, ăn ngọt và thơm, năng suất tương đối cao nhưng khó thu hoạch buồng quả, hay bị đổ ngã nhiều khi gặp gió lớn, bão và bệnh héo rũ, bệnh cháy lá. Nông dân xã Phú Sơn gọi là chuối Già Hương cao. Hiện nay số lượng còn không đáng kể (rất hiếm).
+ Loại chuối cây vừa: cây cao từ 3 đến 3,5 mét, lá mọc sít nhau hơn, lá màu xanh nhạt, cuống lá hơi dài, eo lá có mầu tím đỏ, gốc lá nhọn và sâu, trái hơi cong, nải trên buồng xít nhau, buồng trái hình trụ, số nải trên/buồng từ 10 – 12 nải (hoặc nhiều hơn), Nông dân xã Phú Sơn thường gọi là chuối già Già hương thấp hay chuối LaBa, chuối LaBa, chuối Laba Đà Lạt….Nhưng hiện nay số lượng cây chuối còn rất ít. Giống chuối trên cho năng xuất cao, chất lượng tốt, hay bị bệnh cháy lá, trái khi chín hay bị đốm đen (đốm trứng cuốc).
Hiện nay; trên địa bàn Phú Sơn – Đạ Đờn… tồn tại nhiều giống chuối khác nhau gồm: Già hương cao, già hương thấp (chuối LaBa, chuối LaBa Đà Lạt…), già cui, già lùn. Nhưng nhiều nhất là giống chuối già cui.
Chuối LaBa hay chuối LaBa Đà Lạt theo phân loại thuộc nhóm AAA; thuộc nhóm chuối già nên có những đặc điểm chung về sinh thái như nhau.
Nhóm giống Chuối tây (Chuối sứ)
Giống chuối Cau
Chuối cau có quả nhỏ, ngắn tròn lẳn, vàng, vỏ mỏng, thơm ngon nhưng khó vận chuyển và buồng nhỏ, sản lượng lại thấp;
Chuối ngự được trồng phổ biến ở tất cả các tỉnh thành của Việt Nam, nhưng ngon nhất, vẫn là chuối làng chiêm trũng Đại Hoàng (Lý Nhân, Hà Nam). Quả chuối mềm nuột, mầu vàng nhạt, cắn một miếng, lộ ra ruột vàng sậm, thơm nức.
Giống chuối Ngự
Giống chuối Xiêm đen
Trái ít cạnh, đầu trái lồi, trái hơi ngắn, kích thước trung bình, cuống hơi ngắn khoảng 2,5cm, chóp trái hình cổ chai. Vỏ trái chín có đốm mốc. Quầy không lông. Vòi noãn khô rụng gần hết.
Còn có các giống Chuối khác như Chuối Bôm (bom), có quả hơi chua nếu chưa chín kỹ, buồng nhỏ, quả nhỏ;
Chuối hột: quả to thẳng 5 cạnh, có hạt thường được dùng làm thuốc.Chuối lá quả dài 4 cạnh;