Men gan là một loại enzym của gan, đóng vai trò quan trọng trong việc giải phóng và tái tạo năng lượng. Một khi gan bị tổn thương thì các enzym này sẽ được phóng thích ra khỏi tế bào đi vào máu, gây tình trạng men gan cao. Một khi nồng độ men gan tăng quá cao sẽ gây ra các bệnh nguy hiểm như xơ gan, viêm gan mạn tính hay ung thư gan. Vậy làm các nào để hạ men gan cao an toàn và hiệu quả.
1. Men gan và các chỉ số thường gặp
1.1. Chỉ số men gan bình thường ở người trưởng thành
-
Men gan ALT:
từ 20-40UI/L
-
Men gan AST:
từ 20-40UI/L
-
Men GGT:
từ 6-61UI/L
-
Men AP:
từ 53-128UI/L
Khi một trong các chỉ số men gan nói trên tăng cao hoặc cao một cách đột biến chứng tỏ gan đã bị tổn thương và cơ thể đã mắc bệnh men gan cao. Men gan cao có thể gây ra nhiều biến chứng cho cơ thể và việc điều trị nó cũng không hề đơn giản. Do đó, tốt nhất chúng ta nên có biện pháp để phòng tránh. Việc thay đổi, điều chỉnh ba thói quen sau đây sẽ giúp bạn duy trì được các chỉ số men gan ở mức độ ổn định.
1.2. Chỉ số men gan cao
Men gan cao là một thuật ngữ để chỉ sự gia tăng nồng độ một số men gan trong máu. Các men được đề cập tới trong trường hợp này là các men thông thường nằm chủ yếu trong tế bào gan và chỉ được phóng thích vào máu khi tế bào gan có tổn thương.
Do đó, sự tăng cao nồng độ các men này trong máu có thể giúp phát hiện các rối loạn trong chức năng gan chẳng hạn như viêm gan, xơ gan. Có 4 men gan thường được xác định nồng độ trong máu để đánh giá chức năng gan bao gồm: AST, ALT, GGT, AP. Dựa vào sự thay đổi nồng độ của các loại men này có thể giúp chẩn đoán một số bệnh lý liên quan đến gan.
2. Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng tăng men gan?
Như đã trình bày ở trên, men gan tăng cao trong máu là do có tác nhân làm hư hại tế bào gan. Dưới đây là các nguyên nhân thường gặp dẫn đến tế bào gan bị tổn thương
2.1. Nhiễm virus
Có 5 chủng virus viêm gan với các đặc điểm khác nhau như sau:
Virus viêm gan A (HAV): lây lan chủ yếu qua đường tiêu hoá do ăn và uống phải thực phẩm bẩn chứa virus. Người viêm gan trong trường hợp này thường tự khỏi và không chuyển sang giai đoạn viêm gan mạn tính. Tuy nhiên, trường hợp viêm gan cấp do virus viêm gan A nặng có thể gây tử vong nếu không điều trị hợp lý.
Virus viêm gan B (HBV): lây lan chủ yếu qua đường máu, đường tình dục và mẹ truyền sang con. Bệnh trong trường hợp này có thể chuyển sang giai đoạn viêm gan mạn sau giai đoạn cấp tính với tỉ lệ ở người lớn là 5-10%.
Virus viêm gan C (HCV): lây lan theo các con đường giống với virus viêm gan B, tuy nhiên bệnh loại này thường chuyển sang giai đoạn viêm gan mạn với tỉ lệ cao hơn viêm gan B, có thể lên đến 50-70% các trường hợp.
Virus viêm gan D (HDV): là một virus không hoàn chỉnh chỉ có thể nhân lên khi có mặt của HBV. Do đó mà virus viêm gan D chỉ nhiễm cùng với HBV.
Virus viêm gan E (HEV): xâm nhập chủ yếu qua đường tiêu hoá, có nhiều điểm tương đồng với HAV tuy nhiên tỉ lệ tử vong khi nhiễm HEV là cao hơn.
2.2. Viêm gan do rượu
Bất kỳ chất lạ nào khi đi vào cơ thể qua gan, cơ quan này sẽ nhận diện đây là chất độc với cơ thể và sẽ chuyển hoá chất đó để giải độc. Trong trường hợp bệnh nhân nghiện rượu thì gan nhận diện rượu là một chất độc và phải làm việc liên tục để đào thải hết lượng rượu này ra khỏi cơ thể.
Sự lặp đi lặp lại ngày qua ngày khiến gan cạn kiệt các nguồn nguyên liệu để giải độc và làm cho chính gan bị nhiễm độc, gan trở nên suy kiệt và suy giảm chức năng gan. Đây là lúc các tế bào gan dễ bị tổn thương, dẫn đến tình trạng viêm gan, lâu dần sẽ chuyển thành xơ gan, ung thư gan.
2.3. Do ăn uống
Chế độ ăn quá nhiều dầu mỡ trong một thời gian dài làm quá tải công việc của gan, làm tích tụ mỡ trong gan và gây nên tình trạng gan nhiễm mỡ mà chúng ta vẫn thường hay nghe thấy. Ăn thức ăn quá ngọt, quá mặn cũng có thể ảnh hưởng tới chức năng gan theo cơ chế tiêu cực.
Thực phẩm chứa trong các vật đựng bằng nhựa có thể thoi những nguyên liệu của hộp đựng, những hydrocarbon chứa clo có trong các thành phần này có thể gây độc lên gan dẫn đến ung thư gan nếu sử dụng trong thời gian dài. Một số nguyên nhân khác liên quan đến việc ăn uống có thể gây ngộ độc gan như: ăn thực phẩm không rửa sạch, ăn thực phẩm bị nấm mốc,…
2.4. Do thuốc
Một số thuốc có tác động xấu lên gan nếu sử dụng liên tục chẳng hạn như thuốc giảm đau hạ sốt Paracetamol, khi sử dụng nhiều ngày có thể gây tích tụ sản phẩm trung gian là NAPQI gây độc cho gan. Một số loại thuốc khác cũng có thể gây các tác động xấu lên gan khi sử dụng nhiều như: Erythromycin, Cyclosporin, INH, Naproxen,…
Xem thêm: Cấu tạo của gan và chức năng quan trọng của gan trong cơ thể người
3. Những cách giúp cải thiện chỉ số men gan cao
3.1. Điều chỉnh, thay đổi chế độ ăn để hạ men gan cao
Đối với những người bị men gan cao việc cân bằng chế độ ăn uống rất quan trọng để hạ men gan hiểu quả. Một số lưu ý như sau:
3.1.1. Tăng cường vitamin từ thực phẩm giúp hạ men gan cao
Các loại vitamin A, vitamin B2, B6, B1, vitamin D rất cần thiết cho cơ thể nói chung và làm hạ men gan hiệu quả. Một số nghiên cứu cho thấy vitamin D có khả năng làm giảm mức ALT trong máu, việc đảm bảo đủ lượng vitamin cho cơ thể làm giảm nguy cơ mắc các bệnh về gan. Một số thực phẩm chứa nhiều Vitamin như cá hồi, cá trích, dầu gan cá tuyết, tôm, long đỏ trứng, các loại nấm, đậu nành và các loại sữa. Ngoài ra, còn có gan các loại động vật, cật, thịt nạc…
3.1.2. Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng và rau quả
Các thực phẩm hữu cơ có tác dụng giúp điều hòa cân bằng các chức năng hoạt động của gan, giúp thanh lọc và đào thải các độc tố cũng như tái tạo tế bào mới cho gan để ngăn chặn hiện tượng các men gan AST, ALT bị rò rỉ, phóng thích vào máu. Đa số những loại thức ăn này chứa nhiều chất chống oxy hóa, khoáng chất và đăc biệt là hàm lượng chất béo thấp, rất tốt để làm giảm men gan trong cơ thể.
Bông cải xanh, cà rốt, bí xanh hay các loại hạt, các sản phẩm từ sữa ít béo là những thực phẩm là thành phần chính của bữa ăn, bên cạnh đó cũng cần lưu ý khi chế biến để đảm bảo không bị mất chất dinh dưỡng.
3.1.3. Hạn chế tối đa các thực phẩm giàu chất béo
Những loại thực phẩm thường khiến men gan cao và phải hoạt động nhiều hơn để xử lý và chuyển hóa chất dinh dưỡng, lâu dần sẽ làm tổn hại đến các tế bào gan. Khi các tế bào gan bị tổn thưởng, các men gan dễ dàng đi vào máu làm tăng cao các chỉ số men gan. Một số thực phẩm chứa nhiều chất béo cần hạn chế như da gà, phô mai, da heo hay các loại thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt muối.
3.1.4. Tránh các thực phẩm chứa nhiều muối, các gia vị cay và nóng
Khi lượng muối gan dư thừa, gây phù nề và giữ nước, gây khó khăn cho hoạt đồng đào thải của gan. Do đó cần lưu ý khi sử dụng mối, bột nêm, thực phẩm đã chế biến hay lên men.
Xem thêm: Xơ gan cổ trướng là gì? cách điều trị hiệu quả nhất
3.2. Thay đổi lối sống để hạ men gan cao
Các thói quen sinh hoạt hàng ngày đều ảnh hưởng đến sức khỏe của gan. Để đảm bảo cho men gan luôn ở mức bình thường, chúng ta cần lưu ý:
Ngừng ngay thói quen uống bia, rượu: Việc uống rượu bia thường xuyên ảnh hưởng một cách nghiêm trọng đến các tế bào gan, về lâu dài gây nên các bệnh xơ gan, gan nhiễm mỡ….
Tập luyện thể thao hàng ngày: Chỉ cần 30 phút tập luyện mỗi ngày, chúng ta có thể thấy được sự khác biệt của cơ thể. Chạy bộ, bơi lội hay đi nhanh không chỉ giúp đốt cháy mỡ, duy trì cơ thể cân đối gọn gàng mà còn bảo vệ và hạ men gan trước những nguy cơ tổn thương.
Bỏ thuốc lá: Các chất độc có hại trong thuốc lá như nicotine đều gây hại cho cơ thể nói chung và gan nói riêng. Bên cạnh đó việc hút thuốc còn gây ra các bệnh liên quan về tim phổi, da… nên tốt nhất là chúng ta nên từ bỏ sớm thói quen có hại này.
Chú ý bảo vệ cơ thể ảnh hưởng từ môi trường độc hại: Chúng ta cần hạn chế đến mức tối đa việc tiếp xúc với khói bụi hay các độc tố trong môi trường hấp thu qua da như đeo găng tay, mặc quần áo dày tay hay thường xuyên vệ sinh cơ thể.
3.3. Sử dụng những loại thuốc tây y hạ men gan
Thuốc kháng virus: Trong trường hợp viêm gan do virus, các loại thuốc kháng virus thường được kê đơn để điều trị dứt điểm nguyên nhân, dưới dây là một số loại thuốc thường được sử dụng:
- Thuốc điều trị viêm gan B:
lamivudine, adefovir, telbivudine, entecavir, tenofovir,…
- Thuốc điều trị viêm gan C:
sofosbuvir, ledipasvir, daclatasvir,…
Bổ sung các acid amin: Các loại acid amin được bổ sung trong trường hợp này giúp hỗ trợ giải độc gan, giúp phục hồi chức năng, tái tạo hư tổn, bảo vệ màng tế bào và ổn định men gan. Các acid amin thường được sử dụng trong các bệnh viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan bao gồm: Arginin, acid glutamine, orthonin, cartinin,…
Bổ sung các vitamin từ thực phẩm chức năng: Để chức năng gan nói riêng và toàn bộ cơ thể nói chung được ổn định thì cần bổ sung các dưỡng chất thiết yếu đặc biệt là các loại vitamin. Trong trường hợp viêm gan, các vitamin giúp tăng sức đề kháng và đẩy lùi các tác nhân gây viêm, giúp ổn định hoạt động tế bào và ngăn ngừa biến chuyển thành xơ gan, ung thư gan.
Thuốc giảm mỡ máu: Nồng độ trong máu dư thừa có thể gây tích luỹ tại gan gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ, do đó nhiều loại thuốc hạ lipid huyết cũng có thể được áp dụng trong trường hợp này.
3.4. Sử dụng các bài thuốc đông y giúp hạ men gan
Các thuốc đông y có nguồn gốc từ thiên nhiên có tác dụng hỗ trợ phục hồi chức năng gan trong thời gian dài và ổn định, thường được ưa chuộng hơn trong tổn thương gan mức độ nhẹ đến trung bình vì ít tác dụng phụ đối với cơ thể. Dưới đây là một số dược liệu được sử dụng nhiều và hiệu quả nhất để bảo vệ gan.
3.4.1. Chữa viêm gan B bằng cây an xoa
Trong đông y, cây an xoa được phối hợp trong nhiều bài thuốc điều trị các bệnh lý về gan như viêm gan B, xơ gan, gan nhiễm mỡ,…Thành phần Alkaloid và Flavonoid giúp kháng viêm, làm bền màng tế bào gan, ức chế sự phát triển của virus viêm gan, chống các tác nhân oxy hóa gây tổn thương tế bào và ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Ngoài ra, trong loại dược liệu này còn chứa hai thành phần là Petroleum Ether (PE) và Dichloromethane (DC) có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và phục hồi chức năng gan.
Chuẩn bị: 10g an xoa khô.
Cách tiến hành: Rửa sạch nguyên liệu, để ráo nước cho vào ấm đun sôi với 2 lít nước cho đến khi còn lại 1/2 lượng nước. Chia phần nước thành nhiều phần, uống hết trong ngày. Lưu ý không sử dụng an xoa cho phụ nữ có thai, cho con bú hoặc trẻ em dưới 3 tuổi.
3.4.2. Chữa tăng men gan bằng cây xạ đen
Từ xưa cho đến nay, xạ đen luôn là dược liệu quý luôn được những người mắc bệnh về gan săn lùng và được ví như thần dược trong việc điều trị loại bệnh lý này. Trong xạ đen có chứa nhiều thành phần giúp giải độc gan, kháng viêm hiệu quả như: Cyanoglucoside, polyphenol, tanin, flavonoid, triterpen, các acid amin thiết yếu. Xạ đen được phối hợp trong nhiều bài thuốc chữa viêm gan, tăng men gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan,…
Chuẩn bị:
+ 40 – 50g xạ đen.
+ 10g mật nhân.
+ 30g cà gai leo.
Cách tiến hành: Rửa sạch nguyên liệu, để ráo nước cho vào ấm đun sôi với 1 lít nước cho đến khi còn lại 1/2 lượng nước. Chia phần nước thành nhiều phần, uống hết trong ngày. Sử dụng trong vài tuần sẽ thấy các dấu hiệu tăng men gan giảm dần.
3.4.3. Chữa tăng men gan bằng Atiso
Atiso thường được sử dụng như một loại trà có tác động thanh nhiệt, giải độc rất tốt do đó loại dược liệu này hỗ trợ gan thải trừ các chất độc. Bên cạnh đó hợp chất Flavonoid trong Atiso giúp kháng viêm, ức chế sự phát triển của virus viêm gan đặc biệt là virus HBV, chống các tác nhân oxy hóa tổn hại đến tế bào gan. Các hợp chất Cynaropicrin, silymarin, cynarin trong dược liệu này giúp hỗ trợ chuyển hoá chất béo, tăng tiết dịch mật, tăng cường khả năng tiêu hoá chất béo, ngăn ngừa tình trạng gan nhiễm mỡ, từ đó giúp gan phục hồi, khỏe mạnh.
Chuẩn bị: 10 g Atiso khô.
Cách tiến hành: Cho nguyên liệu vào ấm đun với 1 lít nước trong vòng 10-15 phút, uống thay nước lọc hằng ngày giúp gan khỏe mạnh.
3.4.4. Chữa tăng men gan bằng cây dứa dại
Hoạt chất Bromelain trong cây dứa dại giúp giảm tình trạng viêm gan, giúp giảm tình trạng tổn thương tế bào gan, ngăn ngừa sự phóng thích men gan vào máu và từ đó giúp hạ men gan. Phần rễ cây dứa dại có tác dụng hạ sốt, kích thích tiết mồ hôi giúp giảm thân nhiệt nhanh, phục hồi lại thể trạng trong tình trạng sốt do viêm gan.
Chuẩn bị:
+ 12g quả và rễ dứa dại khô.
+ 12g hồ trượng căn.
+ 12g nhân trần.
+ 6g ngũ vị tử.
+ 8g diệp hạ châu.
+ 4g cam thảo.
Cách tiến hành: Rửa sạch và chia nhỏ các dược liệu cho vào ấm, sắc cùng với 3 bát nước cho đến khi còn 1 bát là có thể dùng được. Chia thuốc làm 3 phần uống sau mỗi bữa ăn.
3.4.5. Chữa viêm gan B bằng cà gai leo
Đây là loại dược liệu được mệnh danh là “khắc tinh của các bệnh về gan”, được sử dụng trong hầu hết các bệnh lý liên quan đến gan bao gồm: viêm gan do virus, viêm gan do rượu, làm chậm quá trình tiến triển từ viêm gan lên xơ gan, giúp bảo vệ tế bào gan tránh khỏi các tác nhân oxy hóa, phòng ngừa nguy cơ ung thư gan, cải thiện hoạt động chức năng gan sau thời gian dài sử dụng,.…Cà gai leo là một trong những dược liệu quý được đông y sử dụng nhiều nhất để điều trị bệnh lý về gan..
Bài thuốc số 1 dùng cà gai leo điều trị tăng men gan:
Chuẩn bị:
+ 30g cà gai leo.
+ 10g dừa cạn.
+ 10g cây chó đẻ răng.
Cách tiến hành: Đem rửa sạch tất cả nguyên liệu, để ráo nước rồi cho lên bếp sao vàng. Cho hỗn hợp vừa sao vào bình, đun sôi cùng với 1 lít nước trong khoảng 15 phút cho đến khi còn 200ml thì có thể dùng được. Chia hỗn hợp thành 2 phần uống 2 lần trong ngày.
Bài thuốc số 2 dùng cà gai leo điều trị tăng men gan:
Chuẩn bị:
+ 30g cà gai leo.
+ 30g giảo cổ lam.
Cách tiến hành: Chia nhỏ nguyên liệu, rửa sạch rồi để ráo nước. Cho các nguyên liệu vào ấm, hãm với 1 lít nước sôi trong 15 phút như hãm trà. Uống thay nước lọc, mỗi ngày dùng như vậy một lần liên tục trong một tháng sẽ thấy bệnh tình thuyên giảm.
3.4.6. Chữa viêm gan B bằng bồ công anh
Bồ công anh có nhiều thành phần hỗ trợ làm giảm hấp thu lipid ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ như: pectin, inulin,…Các thành phần khác trong dược liệu này có tác dụng ức chế sự khởi phát phản ứng viêm tại tế bào gan, tăng cường đào thải các chất độc cho gan khỏi cơ thể, ngăn ngừa biến chuyển xấu thành xơ gan, ung thư gan.
Chuẩn bị:
+ 20 – 40g bồ công anh tươi hoặc 10 – 15g bồ công anh khô.
+ 10g chè dây.
+ 10g lá khôi.
+ 10g khổ sâm.
Cách tiến hành: Đem rửa sạch tất cả nguyên liệu, để ráo nước. Cho các nguyên liệu vào bình, đun sôi cùng với 1,5 lít nước trong khoảng 7-10 phút thì có thể dùng được. Chia hỗn hợp thành nhiều phần uống hết trong ngày.
xem thêm: Những loại thuốc hạ men gan tốt nhất và một số lưu ý khi sử dụng
4. Tiếp nhận điều trị y khoa và lắng nghe lời khuyên từ các chuyên gia y tế
Định kỳ khám sức khỏe và tiến hành xét nghiệm máu nếu thấy nghi ngờ: Các biểu hiện của bệnh men gan cao thường không rõ ràng và kéo dài, do đó khi thấy cơ thể có bất kỳ triệu chứng đáng ngờ nào, người bệnh nên tiến hành xét nghiệm máu để sớm xác định bệnh và có phác đồ điều trị thích hợp.
Lắng nghe lời khuyên của bác sĩ khi sử dụng thuốc: một số loai thuốc điều trị bệnh thường ảnh hưởng đến gan rất lớn, do đó cần tuyệt đối tuân thủ theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ.
5. Goldliver – Giải pháp cho người bị men gan cao
Việt Nam là quốc gia nằm trong nhóm đầu những nước có tỉ lệ mắc các bệnh về gan cao nhất trên thế giới. Vì vậy, nhu cầu dùng thuốc bổ gan rất cao. Tuy nhiên, để chọn được một sản phẩm an toàn, hiệu quả là một vấn đề khá nan giải. Goldliver là giải pháp rất tốt, phù hợp cho người mắc bệnh viêm gan, men gan cao, giúp hạ men gan và bảo vệ các tế bào gan, phòng ngừa các bệnh như xơ gan, ung thư gan. Một số ưu điểm nổi bật của Goldliver:
- Chiết Xuất Kế Sữa (phosphocomplex): chứa khoảng 30% silybin, đây là hoạt chất mạnh nhất trong nhóm silymarin, kết hợp công nghệ phytosom, dùng phospholipid phosphatidylcholine giúp tăng tác dụng của silybin trong việc bảo vệ, tái tạo tế bào gan và hạ men gan.
- Cao Cà Gai Leo: Một trong những vị thuốc nam có tác dụng trong việc trị viêm gan B, làm giảm nồng độ virus gây viêm gan trong máu. Cà gai leo có hoạt chất glycoalkaloid, công dụng phòng ngừa tiến triển xơ gan, thông qua ức chế sự hình thành của các tổ chức xơ trong gan, giúp người bị viêm gan giảm nguy cơ bệnh biến chứng thành xơ gan, ung thư gan.
- Novasol Curcumin: Nano curcumin được sản xuất bởi Aquanova – Đức với công nghệ Novasol giúp tăng sinh khả dụng của Curcumin lên gấp 185 lần so với curcumin tự nhiên, có khả năng kháng viêm mạnh, hỗ trợ giải độc gan.
Lưu ý: Thực phẩm chức năng không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
Nếu bạn đang gặp tình trạng hay có các biểu hiện của vấn đề về gan, cần được tư vấn thì hãy liên hệ đến hotline 1900 7061 hoặc điền vào form bên dưới để được nghe các dược sĩ tư vấn MIỄN PHÍ.
Đăng Ký Tư Vấn
Tên của bạn (*):
Số điện thoại (*):
Nội dung tư vấn:
* Vui lòng đợi vài giây sau khi nhấn Gửi