Văn thuyết minh là gì, phương pháp thuyết minh, cách làm bài văn thuyết minh

I. Kiến thức cơ bản

1. Khái niệm: Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong đời sống nhằm cung cấp tri thức về: đặc điểm, tính chất, nguyên nhân…của các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.

2. Yêu cầu:

– Tri thức trong văn bản thuyết minh phải khách quan, xác thực, hữu ích cho mọi người.

– Văn thuyết minh cần trình diễn đúng chuẩn, rõ ràng, ngặt nghèo, mê hoặc .

3. Sự khác nhau giữa văn miêu tả và văn thuyết minh:

Văn miêu tả Văn thuyết minh+ Có hư cấu tưởng tượng, không nhất thiết phải trung thành với sự vật, đối tượng…. + Trung thành với đặc điểm của sự vật, đối tượng.+ Dùng nhiều so sánh, liên tưởng.+ ít dùng so sánh, liên tưởng.+ Mang nhiều cảm xúc chủ quan của người viết.+ Đảm bảo tính khách quan, khoa học.+ ít dùng số liệu cụ thể.+ Dùng số liệu cụ thể.VD: “Những đám mây trắng như bông đang tô vẽ cho nền trời bằng những hình thù lạ mắt. Nắng trong vắt như pha lê. Nắng xiên qua cây gỗ tếch ở vườn hoa phố Nguyễn Cao, rọi xuống và chạy lung tung quanh cái bàn ăn trưa của bốn cụ già…” VD: “Hoa chuông cao từ 15- 20 cm. Hoa nhỏ có hình chuông, hương thơm, thân uốn cong, màu trắng hay hồng lợt. Hoa có thể sống trong bình từ 5- 7 ngày…”

* Trong văn bản thuyết minh hoàn toàn có thể phối hợp sử dụng yếu tố miêu tả, giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ làm cho đối tượng người tiêu dùng thuyết minh được điển hình nổi bật, mê hoặc .

4. Phương pháp thuyết minh:

a. Phương pháp nêu định nghĩa:

VD : Giun đất là động vật hoang dã có đốt, gồm khoảng chừng 2500 loài, chuyên sống ở vùng đất ẩm .

b. Phương pháp liệt kê:

VD : Cây dừa góp sức toàn bộ của cải của mình cho con người : thân cây làm máng, lá làm tranh, cọng lá chẻ nhỏ làm vách, gốc dừa già làm chõ đồ xôi, nước dừa để uống, để kho cá, kho thịt, nấu canh, làm nước mắm …

c. Phương pháp nêu ví dụ:

VD : Người ta cấm hút thuốc ở tổng thể những nơi công cộng, phạt nặng những người vi phạm ( ở Bỉ, từ năm 1987, vi phạm lần thứ nhất phạt 40 đô la, tái phạm phạt 500 đô la )

d. Phương pháp dùng số liệu:

VD : Một tượng phật ở Nhạc Sơn, Tứ Xuyên, Trung Quốc, cao 71 m, vai rộng 24 m, trên mu bàn chân tượng hoàn toàn có thể đỗ 20 chiếc xe con .

e. Phương pháp so sánh:

VD : Biển Thái Bình Dương chiếm một diện tích quy hoạnh lớn bằng ba đại dương khác cộng lại và lớn gấp 14 lần diện tích quy hoạnh biển Bắc Băng Dương là đại dương bé nhất .

f. Phương pháp phân loại, phân tích:

VD : Muốn thuyết minh về một thành phố, hoàn toàn có thể đi từng mặt : vị trí địa lý, khí hậu, dân số, lịch sử dân tộc, con người, sản vật …

5. Cách làm bài văn thuyết minh:

– Bước 1: + Xác định đối tượng thuyết minh.

+ Sưu tầm, ghi chép và lựa chọn những tư liệu cho bài viết .
+ Lựa chọn phương pháp thuyết minh tương thích .
+ Sử dụng ngôn từ đúng chuẩn, dễ hiểu để thuyết minh làm điển hình nổi bật những đặc thù cơ bản của đối tượng người dùng .

– Bước 2: Lập dàn ý

– Bước 3: Viết bài văn thuyết minh

+ Viết phần mở bài :
Mở bài có nhiều phương pháp, nhưng hoàn toàn có thể quy vào hai phương pháp hầu hết là mở bài trực tiếp và mở bài gián tiếp .
Ví dụ 1 : Mở bài trực tiếp
Chiêm Hoá, một huyện miền núi của tỉnh Tuyên Quang là nơi cư trú của nhiều dân tộc bản địa bạn bè như : Kinh, Tày, Dao, H’Mông, Sán Dìu … Tuy phong tục, tập quán khác nhau nhưng chung sống rất hoà thuận cùng nhau kiến thiết xây dựng quê nhà ngày thêm tươi đẹp .
Ví dụ 2 : Mở bài gián tiếp .
Là người Việt Nam ai cũng đã một lần nghe câu ca dao :

“Đồng Đăng có phố Kì Lừa

Có nàng Tô Thị có chùa Tam Thanh”

Từ Thành Phố Hà Nội đi theo quốc lộ 1A, hành khách ngồi trên xe xe hơi khoảng chừng 2 tiếng đồng hồ đeo tay là đến địa phận Thành Phố Lạng Sơn. Qua dãy núi Kai Kinh rồi đến ải Chi Lăng thâm nghiêm hùng vĩ, những kì tích đó đã làm cho bao quân địch lâu nay lúng túng. Đường 1A trườn dài theo những triền núi ngút ngàn thông reo. Từng đoàn xe lớn nhỏ quay quồng về xứ Lạng ẩn mình trong sương sớm. Qua khỏi đèo Sài Hồ là đến thị xã Thành Phố Lạng Sơn, vùng biên ải của Tổ quốc nơi quê nhà của hoa thơm, trái ngọt và những làn điệu dân ca rực rỡ : Then, Sli, Lượn của những dân tộc bản địa Tày, Nùng, Dao .

   + Viết phần thân bài:

Phần này thường gồm một số ít đoạn văn được link với nhau thành một mạng lưới hệ thống nhằm mục đích giải đáp 1 số ít nhu yếu của đề bài .
Viết đoạn văn trong văn bản thuyết minh nên tuân thủ theo thứ tự cấu trúc của sự vật, theo thứ tự nhận thức ( từ toàn diện và tổng thể đến bộ phận, từ ngoài vào trong, từ xa đến gần ), theo thứ tự diễn biến vấn đề trong một thời hạn trước – sau ; hay theo thứ tự chính phụ : cái chính nói trước, cái phụ nói sau .
+ Viết phần kết bài :
Phần kết bài hoàn toàn có thể nhấn mạnh vấn đề một lần nữa rực rỡ của đối tượng người tiêu dùng trình làng – thuyết minh hoặc nêu một lời mời, một yêu cầu, hoặc một ấn tượng can đảm và mạnh mẽ nhất về đối tượng người tiêu dùng đó .
Ví dụ 1 : Hiện tại và tương lai, Chiêm Hoá là một điểm du lịch lôi cuốn rất nhiều khách thăm quan. Hãy đến với Chiêm Hoá để dự hội Lồng Tông tổ chức triển khai vào ngày mùng 8 tháng giêng hàng năm, thăm đền Bách Thần, đền Đầm Hồng. Vào mùa hè những bạn hoàn toàn có thể đi du ngoạn thác Bản Ba và đặc biệt quan trọng tất cả chúng ta sẽ được thăm khu di tích lịch sử lịch sử vẻ vang Kim Bình. Chúng ta sẽ thấy Chiêm Hoá đẹp biết nhường nào .

II. Các dạng đề bài

1. Dạng đề 2 hoặc 3 điểm:

Đề: Nhận biết yếu tố thuyết minh trong bài ca dao sau:

Trong đầm gì đẹp bằng sen

Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng

Nhị vàng, bông trắng, lá xanh

Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn

Trả lời:

Yếu tố thuyết minh :
Cấu tạo của hoa sen “ Lá xanh, bông trắng, nhị vàng ”

2. Dạng đề 5 hoặc 7 điểm:

Đề: Con trâu ở làng quê Việt Nam.

Trả lời:

* Mở bài:

Giới thiệu chung về con trâu trong đời sống của người nông dân Nước Ta .

* Thân bài:

– Nêu nguồn gốc, đặc thù của con trâu
VD : Trâu là động vật hoang dã thuộc phân bộ nhai lại, nhóm sừng rỗng, bộ guốc chẵn, lớp thú có vú .
Trâu Nước Ta có nguồn gốc từ trâu rừng thuần hóa, thuộc nhóm trâu đầm lầy. Lông màu xám, xám đen, thân hình vạm vỡ, thấp, ngắn, bụng to, mông dốc, bầu vú nhỏ, sừng hình lưỡi liềm. Có 2 đai màu trắng : dưới cổ và chỗ đầu xương ức. Trâu cái nặng trung bình 350 – 400 kg, trâu đực 400 – 500 kg …
– Vai trò, quyền lợi của con trâu :

• Trong đời sống vật chất:

+ Là gia tài lớn của người nông dân .
+ Là công cụ lao động quan trọng .
+ Là nguồn cung ứng thực phẩm, đồ mĩ nghệ, phân bón …

• Trong đời sống tinh thần:

+ Con trâu gắn bó với người nông dân như người bạn thân thương, gắn bó với tuổi thơ .
+ Con trâu có vai trò quan trọng trong liên hoan, khét tiếng ( hội chọi trâu ở Đồ Sơn ( Hải Phòng Đất Cảng ), Hàm Yên, Chiêm Hoá ( Tuyên Quang ) …, hội đâm trâu ( Tây Nguyên ) … )

* Kết bài:

Khẳng định lại vai trò của con trâu trong đời sống lúc bấy giờ .

Giới thiệu kênh Youtube VietJack

Ngân hàng trắc nghiệm lớp 9 tại khoahoc.vietjack.com

Đã có app VietJack trên điện thoại thông minh, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không lấy phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .

Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k7: fb.com/groups/hoctap2k7/

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Theo dõi chúng tôi không tính tiền trên mạng xã hội facebook và youtube :

Loạt bài Ôn thi vào lớp 10 môn Ngữ Văn được các Giáo viên hàng đầu biên soạn bám sát kiến thức trọng tâm, hệ thống lại câu hỏi phần Tiếng Việt, các tác phẩm văn học, bài thơ có trong đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Văn.

Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.