Cây điên điển thường nở hoa trên các bờ kênh hoặc ven sông các tỉnh miền Tây Nam bộ vào mùa lũ tức tháng 7, 8 âm lịch. Người ta thường hái bông điên điển để nấu món hoặc hái lá điên điển nấu uống rất có lợi cho sắc khỏe. Tuy nhiên, nhiều người thắc mắc rằng không biết cây điên điển là cây gì? Cây điên điển trị bệnh gì? Để hiểu rõ hơn về công dụng của cây điên điển hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Cây điên điển là cây gì?
Cây điên điển thuộc họ đậu và có tên khoa hoạc là Sesbania sesban. Cây điên điên còn được gọi với nhiều tên gọi khác như cây điền thanh, cây điền thanh thân tía,…
Hình ảnh cây điên điển
Cây điên điển là loại cây thân bụi, thân tròn bóng, có màu xanh có sọc tím, phân thành nhiều nhánh, cây cao khoảng 2-4m. Thân gỗ nhỏ nhưng thân nhẹ, trọng lượng tối đa 20kg. Mủ từ thân cây có thể hỗ trợ điều trị một số bệnh ngoài da.
Các lá mọc đối, hình bầu dài, dài 1cm, rộng 3-4mm, lá mọc ra từ các cuống lá, cuống dài từ 4-8cm.
Hoa mọc ra từ đầu cành hoặc chót cành, nhìn giống hoa đậu biếc những nhưng có màu vàng, vị hơi đắng, hậu ngọt thanh mát.
Quả hình hạt đậu xanh, dài 4-8 cm, quả non có màu xanh khi quả trưởng thành sẽ chuyển sang màu đen.
Hạt được sắp xếp đối hình lược, nằm trong khoang hạt, hạt điên điển chỉ to bằng ½ hạt tiêu và hạt có nhiều màu.
Rễ cây điên điển là loại rễ cọc, ăn sâu vào đất từ độ sâu 50-80cm, có tính chịu nước tốt
Khu vực phân bố
Cây điên điển thường sinh trưởng nhanh trong mùa nước nổi mọc điển hình ở miền Tây. Vào mùa nước nổi, hoa điên điển nở khắp nơi, từ bờ sông, ao, hồ, thậm chí có xung quanh nhà.
Loại cây này chủ yếu sống ở các nước hạ lưu sông Mekong, chẳng hạn như Việt Nam, Thái Lan và Campuchia.
Ở Việt Nam, cây điên điển mọc rất phổ biến ở các đầm lầy và đồng ruộng, từ vùng nước lợ đến vùng cao 500m, rải rác từ các tỉnh phía bắc như Hải Dương, Ninh Bình, Hưng Yên, Hà Nam,… Đến các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Chúng được trồng rộng rãi ở các tỉnh phía Nam và khu vực Đồng Tháp Mười. Cây điên điển được trồng để lấy phẩn thân phình to, ngập dưới nước dùng làm nút chai, làm mũ. Thân thì đem về làm củi đốt, cành lá thì làm phân xanh, lá thì dùng làm thuốc, thậm chí cả lá, bông và hạt được dùng chế biến món ăn.
Giá trị dinh dưỡng của bông điên điển
Lá được dùng làm gỏi, luộc ăn như rau hoặc nấu với cá vược, tôm bạc.
Hạt điên điển được dùng làm giá như các loại đậu vì nó có chứa hàm lượng protein trong hạt cao chiếm đến 37%.
Ở Ấn Độ, hạt được dùng làm thức ăn cứu đói, họ thực hiện bằng cách đem hạt ngâm trước 3 ngày rồi luộc 30 phút trước khi nấu để loại bỏ hết chất độc caravanin.
Người ta tiến hành phân tích trong 100g lá điên điển khô có chứa lipit 4,2g; xenlulozơ 14,6g; protid 26,30g; đường 39,2g.
Trong lá điên điển rất giàu saponines, một số chất tannin và polyphenol khác.
Vì vậy, lá và hạt là thức ăn có nhiều chất dinh dưỡng quý giá.
Gỗ được sử dụng để làm than và thân sẽ được sử dụng làm một tấm lợp.
Cây điên điển có khả năng chống chịu đất chua, ngập úng và lũ lụt định kỳ. Cây điên điển có khả năng chịu được độ mặn 0,4-1%, cây trưởng thành có thể chịu được độ mặn 0,9-1,4% và cây không cần xử lý hạt trước khi gieo.
Vi khuẩn cộng sinh Rhizobium trong một số lượng lớn các nốt sần ở rễ lâu năm có thể mang đến 600 kgN / ha / năm cho đất.
Cây điên điển trị bệnh gì?
Trong đông y cây điên điển trị bệnh gì?
Trong đông y, bông và lá điên điển có vị ngọt, hơi đắng, có tính mát nên có tác dụng giúp lợi tiểu, an thần, thanh nhiệt, giải độc, nhuận trường, chữa cảm sốt do phong nhiệt, mất ngủ, ăn uống kém, táo bón,…
Trong y học hiện đại cây điên điển trị bệnh gì?
Lá điên điển: Nước sắc của lá điên điển có tính tẩy nên dùng để uống giúp tẩy sán. Ngoài ra, nước sắc lá dùng ngoài có tác dụng chống viêm, giảm đau, làm dịu vùng da bị viêm nhiễm, áp xe, mụn nhọt. Nếu bôi kem hoặc thuốc mỡ được bào chế từ lá điên điển được dùng chữa phát ban ở da, trị ngứa. Với thuốc dán bào chế từ lá điên điển giúp chữa sưng viêm thấp khớp, chữa nhọt đầu đinh, ung mủ, áp xe.
Hoa điên điển: Hoa điên điển chủ yếu được sử dụng để nấu ăn và làm thành trà uống có tác dụng.
Hạt điên điển: Hạt điên điển được sử dụng để điều trị ngứa và kích ứng da bằng cách nghiền và trộn với bột gạo đắp lên vùng da cần điều trị. Ngoài ra, nước sắc của hạt điên điển còn được biết đến với tác dụng giúp da săn chắc, điều hòa kinh nguyệt và điều trị tiêu chảy.
Nhựa điên điển: Một loại nhựa màu trắng được biết đến với công dụng chữa bệnh giời leo rất hiệu quả. Theo kinh nghiệm dân gian, chỉ cần lấy nhựa từ đọt non của cây điên điển, bôi vào vết giời leo để khô tự nhiên rồi bôi thêm một lớp nhựa khác, chỉ vài lần sẽ khỏi. Nên hái đọt non vào buổi sáng sẽ có nhiều chựa hơn.
Rễ cây điên điển: Rễ cây điên điển được dùng để chữa bọ cạp cắn, mụn nhọt hoặc áp xe bằng cách giã nát và đắp lên vùng da cần điều trị.
Tuy nhiên, hoạt chất saponin trong lá điên điển có khả năng làm tan máu và tiêu diệt côn trùng.
Những bài thuốc từ cây điên điển
Chữa giời leo (zona thần kinh)
Lấy đọt non cây điên điển giã nát với muối hạt, rồi đắp lên vùng da cần điều trị liên tục vài giờ, ngày đắp 1 – 2 lần.
Giúp giải nhiệt, kích thích tiêu hóa, nhuận trường
Lấy hoa điên điển rửa sạch để ráo rồi cho vào hũ thủy tinh. Lấy phần lắng của nước vo gạo pha với ít muối đổ ngập hoa. Dùng lá chuối hoặc lá môn rửa sạch, đậy kín hũ, khoảng 3 ngày sau là ăn được, dưa hoa điên điển ăn giòn, ngon miệng.
Giúp điều hòa kinh nguyệt
Lấy 12 – 16g hạt điên điển khô sắc uống hàng ngày hoặc ăn món bông điên điển xào trứng giúp bổ dưỡng, có lợi cho người bị suy nhược cơ thể, đái tháp đường, táo bón, trẻ bị mụn nhọt ăn ngủ kém.
Những món ăn từ bông điên điển
Bánh khọt bông điên điển
Chuẩn bị 150g bông điên điển, 200g tôm đất, 1 bịch làm bánh khọt, 50g hàng lá, rau sống, 1 muỗng cà phê muối, ¼ muỗng cà phê bột nêm, ¼ muỗng cà phê bột nghệ, ½ muỗng cà phê đường và dầu ăn.
Lấy bông điên điển rửa sạch và bỏ bớt phần cuống, để ráo. Cho bột bánh khọt ra thau, đổ nước theo tỉ lệ hướng dẫn ghi trên bao bì vào khuấy đều, thêm 1/4 thìa cà phê bột nghệ, 1 thìa cà phê muối, 1/2 thìa cà phê đường, hành lá cắt nhỏ vào, đảo đều.
Tôm bỏ đầu, bóc vỏ, để đuôi, ướp với chút bột nêm và tiêu.
Làm nóng khuôn bánh cho ít dầu, đổ bột vào rồi cho tôm và bông điển điển lên trên. Giảm lửa nhỏ cho đến khi mép bánh vàng và giòn. Bánh khọt ăn với rau sống chấm nước mắm chua ngọt.
Canh bông điên điển cá rô đồng
Chuẩn bị 300g bông điên điển, 200g cá rô đồng, 100g giá đậu xanh, 100g cà chua bi, rau thơm, 1 vắt me, ớt, gia vị.
Lấy cá đem làm sạch, luộc chín rồi vớt gỡ lấy thịt, ướp với nước mắm, muối, tiêu.
Phần xương cá đem giã nhỏ, lược lấy nước nấu chung với nước dằm me và nước luộc cá.
Khi nước sôi thì cho phần thịt cá vào, đến khai sôi thì cho cà chua, bông điên điển, giá đậu vào đảo đều, canh sôi lại thì nêm nếm rồi tắt bếp.
4.5
/
5
(
2
bình chọn
)