Kinh nghiệm nuôi ếch đồng ở Cần Thơ
Một vài năm gần đây nhiều nông dân ở Ô Môn, Cần Thơ đã tự mày mò chuyển đổi cơ cấu vật nuôi, cây trồng nhằm nâng cao thu nhập. Nhiều hộ nông dân đã chuyển từ trồng lúa sang nuôi cá lóc, cá rô đồng, cá giống. Riêng anh Tám Keo ở thị trấn Ô Môn thì lại chọn con ếch đồng để nuôi và bước đầu đã đem lại hiệu quả kinh tế cao.
Trong một lần gặp gỡ, anh Tám bộc bạch kinh nghiệm nuôi ếch đồng của mình: Vào khoảng tháng 4 – 5 dương lịch năm 2002, anh thu mua khoảng 10 – 12kg ếch con ở chợ, số lượng khoảng 400 – 450 con về nuôi thử nghiệm trong ao gần nhà, ao của anh được bao bọc cẩn thận bằng hàng rào tôn xi măng. Trong quá trình nuôi ếch đồng tăng trưởng nhanh. Từ số lượng ếch ban đầu, chỉ sau 4 – 5 tháng nuôi ếch đã đạt trọng lượng trung bình 8 – 10 con/kg. Giá bán ếch đồng trên thị trường luôn ổn định từ 15 – 18.000đ/kg. Lần nuôi thử nghiệm này làm anh Tám rất mê con ếch đồng vì chỉ sau 4- 5 tháng nuôi anh thu lợi gần 3 triệu đồng. Từ đợt nuôi này anh bớt lại 200 con ếch nái cho đẻ trứng (tỷ lệ ếch đực là 1/10), ương dưỡng con giống cho vụ nuôi ếch tiếp theo. Với diện tích ao nuôi khoảng 1.200m2, anh Tám đầu tư trên dưới một triệu đồng mua tôn về quây thành hàng rào, xung quanh đào ao vuông, phần giữa ao anh trồng lúa tạo nguồn thức ăn côn trùng cho ếch. Dưới ao anh thả nuôi rau mát, trên bờ ao anh trồng chuối, rau lang làm nơi trú ẩn, tạo bóng mát cho ếch vào mùa nắng.
Vụ vừa rồi, ao nuôi của anh Tám có gần 3.000 con ếch và anh đã thu hoạch vào dịp giáp tết. Trọng lượng trung bình 5 -6 con/kg, giá ếch lên 20.000đ/kg, ao nuôi ếch của anh cho thu lợi gần 5 triệu đồng. Đây là nguồn thu nhập khá lý tưởng ở nông thôn.
Anh Tám cho biết: Ếch đồng luôn có giá cao, được thị trường ưa chuộng. Nguồn thức ăn của ếch đồng rất phong phú, có nhiều trong tự nhiên như cua, ốc, các loại côn trùng, cá… vì thế nuôi ếch đồng không tốn nhiều vốn mà lại cho thu nhập khá cao. Tuy nhiên, anh Tám cũng còn nhiều băn khoăn về kỹ thuật nuôi ếch vì anh nuôi chủ yếu dựa vào kinh nghiệm bản thân vì thế nếu người dân được tập huấn về KHKT thì hiệu quả kinh tế sẽ cao hơn, khi đó sẽ có nhiều nông dân tham gia đầu tư nuôi ếch và nguồn thu nhập cho người dân cũng sẽ cao hơn.
Nuôi ếch Thái Lan ở Đồng Tháp
Ếch là động vật lưỡng cư gần gũi với con người từ xa xưa, ếch hiện diện khắp nơi hoang dã, sống ở các vùng đầm lầy, đồng bằng và cả ở miền núi. Thịt ếch trắng hồng, dai, thơm ngon là nguồn cung cấp đạm động vật cho con người. Ếch được chế biến nhiều món ngon khoái khẩu đối với các cư dân châu Âu và châu Á, vì có giá trị thương phẩm cao.
Từ năm 2003, nghề nuôi ếch ở Việt Nam được hình thành. Ở một số trang trại nhỏ ở miền Bắc, miền Trung đã nhập giống ếch Thái Lan về nuôi, đến giữa năm 2004, ở Nghệ An, Hà Tĩnh cũng đã nhập giống ếch này.
Ở tổ 1 ấp 3 xã Bình Hàng Tây huyện Cao Lãnh, có anh Nguyễn Văn Thâm, người đầu tiên cho ếch sinh sản và ươm ếch giống. Năm 2004, sau khi ươm thành công mẻ đầu tiên để thử nghiệm, năm 2005, anh mở rộng bể ươm lên 200m vuông với 12 mẻ, mỗi mẻ ươm 30.000 con với 100 cặp giống bố mẹ ếch bò Thái Lan sẽ cho ra giống lai F1. Hiện nay trại sản xuất giống của anh Thâm đã có ếch con 20 ngày tuổi, ếch con từ ngày sinh sản đến lúc thả nuôi được là 30 ngày, giá ếch giống từ 800-1000đ/con, anh Thâm đã ký hợp đồng giao con giống ở các trại chăn nuôi miền Trung.
Tuy nhiên, theo đánh giá của các nhà khoa học: Bên cạnh những thuận lợi của dòng ếch lai Thái Lan, để phát triển thành ngành nuôi bền vững, các trang trại sản xuất ếch giống cần kỹ thuật cao, lâu dài, không thể chấp nhận từ vài trăm cặp ếch bố mẹ nhập từ Thái Lan về nhân giống phân tán khắp nơi nuôi thịt rồi tiếp tục cho tái sinh sản, dẫn đến tình trạng đồng huyết thoái hóa, ếch con không phát triển, chậm lớn, chết hàng loạt. Như vậy các trang trại sản xuất giống cần có những nghiên cứu nên nhập ếch bò Bắc Mỹ về phối giống với ếch địa phương như ở Thái Lan đã làm, có như vậy mới tạo được nhiều giống ếch lai tốt tránh tình trạng đồng huyết và giúp cho nghề nuôi ếch tại Việt Nam phát triển bền vững.
Ở Việt Nam, khí hậu nóng ẩm, nhiều sông rạch đầy lầy, thuận lợi phát triển nghề nuôi này. Quy trình nuôi ếch cũng dễ thực hiện, tiền đầu tư bể nuôi, vèo nuôi ít tốn kém, nhưng khi quyết định nuôi, bà con cũng cần trang bị cho mình hiểu biết kỹ thuật. Việc chọn địa điểm nuôi cũng phải đảm bảo phù hợp với tập tính, môi trường sinh sống của ếch và phù hợp với quy mô đầu tư của kinh tế hộ, hay kỹ thuật trang trại. Môi trường, nước nuôi cũng cần xem xét một cách cẩn trọng. Nên mua ếch giống cùng cỡ, ếch con có tập tính rất háu ăn, nếu để đói, ếch có thể ăn thịt lẫn nhau, ếch thả nuôi chỉ một lần thôi với mật độ trung bình 100con/ m vuông. Về thức ăn cho ếch cũng rất thuận lợi, ếch bò Thái Lan có thể ăn thức ăn viên chế biến sẵn. Sau thời gian từ 3-4 tháng, có thể đạt trọng lượng 4 con/kg. Lượng thức ăn cần phải điều chỉnh theo từng lứa tuổi của ếch. Ở Việt Nam, người ta nuôi ếch có thể dùng thức ăn viên của cá tra, basa. Nuôi ếch cũng cần có chế độ kiểm tra xử lý như: thường xuyên kiểm tra nguồn nước, kiểm tra dịch bệnh, nhất là trong lúc thay nước, bà con cũng cần tiếp tục phân đàn, lựa lại kích cỡ lần nữa.
Hiệu quả nuôi ếch ở Hà Tĩnh
Những năm gần đây ở Hà Tĩnh có một số công ty trong quá trình giao lưu thương mại với các nước Thái-lan, Malaysia… đã học hỏi thêm được nhiều kinh nghiệm nuôi ếch. Sự ham mê tìm tòi, ứng dụng đã thúc đẩy họ tổ chức trang trại sản xuất hiệu quả trên quê hương mình.
Tài liệu về nuôi ếch đã có từ lâu và được giảng dạy trong Trường đại học Thủy sản. Từ những năm 1990 – 1991, Giáo sư Nguyễn Lân Hùng, Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh Việt Nam cũng đã viết tài liệu kỹ thuật phổ biến cho nông dân. Sau đó, một số nơi cũng đã nuôi thử ếch Cuba, ếch đồng… nhưng có nhiều lý do, nên chưa phát triển được.
Từ những tài liệu ban đầu, kinh nghiệm của bạn và quan trọng hơn là những ứng dụng sáng tạo vào thực tiễn sản xuất, trang trại của Công ty Lý – Thanh – Sắc đã bước đầu có thành công trong việc nuôi đặc sản ba ba và ếch. Ðặc biệt, trang trại đã đạt kết quả tốt trong việc sản xuất giống và bảo đảm chất lượng, vừa để nuôi vừa kinh doanh phục vụ giống cho nhân dân trong và ngoài tỉnh. Tuy thời gian còn ngắn, nhưng đã chứng minh hiệu quả cao từ vùng đất chuyên độc canh cây lúa. Tính ra trị giá thu được ở mức hàng tỷ đồng/ha/năm. Việc “thực như mơ” này góp phần tác động vào tư duy kinh tế của nhiều người dân Hà Tĩnh.
Nguyên nhân thành công của mô hình trên chính là việc tiếp thu, ứng dụng kỹ thuật mới. Con ếch là loài hoang dã, nhưng để có được con ếch công nghiệp phải có một quy trình hoàn hảo, nhiều công đoạn, từ việc chăm sóc ếch đực, ếch cái, đẻ trứng thụ tinh, chăm sóc nòng nọc, ếch con, đến việc xây dựng bể ương ếch con, lồng ếch thịt. Ếch là loài lưỡng cư, đặc điểm sinh học và tập tính sinh hoạt có nhiều đặc điểm khác biệt so với những loài thủy sản khác. Vì vậy, việc bố trí mùa vụ, chất lượng thức ăn, môi trường nước, cách bố trí lồng nuôi, việc phân lập đàn,v.v. đòi hỏi phải thực hiện đúng kỹ thuật.
Tuy thời gian chỉ một năm, ếch bố mẹ chưa tạo được nhiều, nhưng trang trại giống của Công ty Lý – Thanh – Sắc đã sản xuất gần một triệu con giống cung cấp cho người sản xuất. Ðặc biệt, trang trại đã bố trí nhiều ao nuôi ếch với quy trình kỹ thuật mới. Lồng bằng vật liệu lưới ni-lông mầu xanh hoặc đen, cấu tạo như hình hộp với kích thước mặt 4 m x 2m, cao 1,2 m, thả xuống ao, có tấm xốp nổi làm sân ăn cho ếch. Mỗi lồng thả từ 400 đến 500 con ếch (ếch hơn 20 ngày tuổi), sau ba tháng có thể đạt 70-100 kg ếch thịt. Như vậy, một ao 300 m2, có hộ gia đình đặt hơn 10 lồng ếch và có thể nuôi 2-3 lứa trong năm. Ðặc biệt, ao nuôi ếch vẫn có thể nuôi cá bình thường vì ếch chỉ sống phần mặt nước (trên tấm xốp nổi) nên hiệu quả ao càng cao.
Trên cơ sở kinh nghiệm và kỹ thuật đã được ứng dụng ở trang trại của Công ty Lý – Thanh – Sắc, ngành thủy sản Hà Tĩnh đã biết phối hợp và vận động nhân dân trong tỉnh ứng dụng, mở rộng mô hình nuôi ếch theo quy trình công nghệ mới này. Hiện nay, ở tỉnh có 30 điểm làm mô hình, được trang trại của Công ty Lý – Thanh – Sắc và Trung tâm khuyến ngư giúp đỡ về giống và chuyển giao công nghệ. Trang trại đã liên kết chặt chẽ với các hộ bằng cách cung ứng giống, thức ăn, lồng lưới và thu mua sản phẩm. Nhiều hộ gia đình đã thu hoạch được hai lứa ếch đạt hiệu quả kinh tế vượt trội. Gia đình ông Thịnh ở Thạch Hội (huyện Thạch Hà) nuôi thử năm lồng trên ao rộng 250 m2, sau ba tháng thu lãi gần 10 triệu đồng, dưới ao vẫn nuôi cá bình thường. Ông dự kiến sẽ đặt thêm năm lồng nữa… Ðây là một nguồn thu nhập đáng kể trong hoàn cảnh nghèo khó của ông Thịnh.
Trang trại của anh Hải, ở xã Cẩm Dương (huyện Cẩm Xuyên) cũng bố trí một cụm ao nuôi 10 lồng ếch và hứa hẹn cho nhiều kết quả khả quan. Còn trang trại của Hợp tác xã Ðồng Tâm ở Thạch Trị, Thạch Hà nuôi ếch thịt và ếch sinh sản đã tự tạo được giống. Hộ gia đình anh Thành ở Hương Sơn nuôi hơn một vạn con ếch, đã và đang cho thu hoạch cao… Và còn rất nhiều hộ gia đình ở Hồng Lĩnh, Cẩm Xuyên, Thạch Hà… đã cho thu hoạch lứa đầu. Có nơi đã bắt đầu hình thành tổ, hội để giúp nhau xóa đói, giảm nghèo bằng nghề nuôi ếch. Trung tâm khuyến ngư tỉnh Hà Tĩnh và các phòng thủy sản của các huyện tổ chức tập huấn hướng dẫn kỹ thuật rộng rãi, nhằm khuyến khích các hộ gia đình phát triển nghề nuôi ếch hàng hóa.
Nghề nuôi ếch ở Hà Tĩnh xuất hiện chưa được một năm, nhưng sự phối hợp nhịp nhàng của các “nhà”: doanh nghiệp – nhà khoa học – nhà nông đã tạo nên hiệu quả cao. Giống ếch ở Hà Tĩnh cùng với những công nghệ mới đã bắt đầu đến với nhiều nơi trong cả nước, hứa hẹn một nghề mới – nghề nuôi thủy đặc sản.
Nuôi ếch ở Hà Tĩnh
Năm 2004, Trung tâm Khuyến ngư và Giống thủy sản tỉnh Hà Tĩnh đã tiến hành xây dựng một số mô hình trình diễn nuôi ếch trong tỉnh, với tổng diện tích 0,5 ha, bước đầu đem lại hiệu quả thiết thực, xin giới thiệu hai mô hình điển hình để bà con tham khảo, áp dụng.
Nuôi trong lồng
Chủ mô hình là chị Vương Minh Nga, xã Cẩm Dương, huyện Cẩm Xuyên, với quy mô là 10 lồng nuôi, thể tích 27 – 30m3/lồng. Lồng làm bằng lưới cước, phía trên có cửa cho ếch ăn.
Lồng nuôi: Đặt trong ao diện tích 900m2, sâu 0,8-1,2m, mỗi lồng được bố trí 6 cọc để giữ lồng, đáy lồng được trải một lớp xốp, trên lớp xốp trải một lớp phên tre và phên nứa để giữ độ ẩm và làm sàn ăn cho ếch.
Mật độ: 80 con/m3, tổng lượng giống thả 24.300 con/ lồng.
Chăm sóc, quản lý:
Thức ăn: Chủ yếu dùng thức ăn công nghiệp dạng viên nổi nhập từ Thái Lan, ngoài ra còn sử dụng thức ăn tươi như giun đất, côn trùng, các loại cám gạo, cám ngô trộn với bột cá để tạo thức ăn viên.
Thời gian cho ăn: Cho ếch ăn 2 bữa/ngày vào lúc 6h và 18h, lượng thức ăn cho ăn bằng 4 – 5% trọng lượng ếch trong ao. Sau 2 giờ cho ăn, tiến hành kiểm tra thức ăn thừa hay thiếu để điều chỉnh lượng thức ăn cho phù hợp.
Hàng ngày theo dõi hoạt động của ếch, kiểm tra địch hại như chuột, rắn rết. Định kỳ thay nước ao 1 lần/tuần, luôn duy trì bèo tây ở mương và trong ao để làm mát nước.
Sau 20 ngày nuôi, tách những con vượt đàn sang nuôi riêng để tránh chúng ăn lẫn nhau.
Kết quả: Do ảnh hưởng của thời tiết nên sau 4,5 tháng nuôi, ếch đạt cỡ trung bình 180 – 200g/con, tỷ lệ sống 60%.
Thu hoạch: 2.770,2kg x 35.000đ/kg = 96,957 triệu đồng
Chi phí: 68,7 triệu đồng, bao gồm:
Cải tạo ao: 2 triệu đồng; giống 24,3 triệu đồng; thức ăn 5,4 tấn x 6 triệu đồng/tấn = 32,4 triệu đồng; thuốc và hóa chất: 3 triệu đồng; khấu khao 20%: 2 triệu đồng; nhiên liệu+điện: 5 triệu đồng.
– Thu lãi: 28,257 triệu đồng.
Nuôi trong ao đất
Chủ mô hình này là anh Nguyễn Văn Quang, xã Thạch Trị, huyện Thạch Hà, với quy mô 1.000m2, tường được che bằng ngói fibrôximăng và lưới cước cao 1,2m, đào mương trong ao rộng 1,5m, sâu 0,3m.
Chuẩn bị ao nuôi: Tẩy ao bằng cách dùng 12kg vôi sống rải đều lên 100m2 ao.
Thả giống: Ngày thả 26/4/2004, mật độ thả 27 con/m2, cỡ 170 – 200 con/kg.
Chăm sóc, quản lý: Giống như nuôi ếch trong lồng.
Kết quả: Sau 4,5 tháng nuôi, ếch thương phẩm đạt trung bình 200g/con, tỷ lệ sống 60%.
Thu hoạch: 3.240kg x 35.000đ/kg = 113,4 triệu đồng.
Chi phí: 81 triệu đồng, gồm:
Cải tạo ao, ruộng 5 triệu đồng; giống 27 triệu đồng; thức ăn: 6 tấn x 6 triệu đồng/tấn = 36 triệu đồng.
Thuốc và hóa chất: 3 triệu đồng
Khấu hao 20%: 5 triệu đồng.
Nhiên liệu+điện : 5 triệu đồng.
Lãi: 32,4 triệu đồng.
Theo ông Trương Huy Dũng, cán bộ khuyến ngư Sở Thủy sản Hà Tĩnh, ếch là loài nuôi mới phù hợp với điều kiện khí hậu ở Hà Tĩnh, ngành thủy sản tỉnh sẽ tập trung chỉ đạo và khuyến khích nông dân trong tỉnh mở rộng diện tích nuôi để tăng thu nhập, tận dụng tiềm năng, diện tích mặt nước, tạo công ăn việc làm cho lao động nông nhàn.
Câu Hỏi Thường Gặp
Kinh nghiệm nuôi ếch đồng ở Cần Thơ ra sao?
Anh Tám cho biết: Ếch đồng luôn có giá cao, được thị trường ưa chuộng. Nguồn thức ăn của ếch đồng rất phong phú, có nhiều trong tự nhiên như cua, ốc, các loại côn trùng, cá… vì thế nuôi ếch đồng không tốn nhiều vốn mà lại cho thu nhập khá cao. Tuy nhiên, anh Tám cũng còn nhiều băn khoăn về kỹ thuật nuôi ếch vì anh nuôi chủ yếu dựa vào kinh nghiệm bản thân vì thế nếu người dân được tập huấn về KHKT thì hiệu quả kinh tế sẽ cao hơn, khi đó sẽ có nhiều nông dân tham gia đầu tư nuôi ếch và nguồn thu nhập cho người dân cũng sẽ cao hơn.
Nuôi ếch Thái Lan ở Đồng Tháp ra sao?
Bên cạnh những thuận lợi của dòng ếch lai Thái Lan, để phát triển thành ngành nuôi bền vững, các trang trại sản xuất ếch giống cần kỹ thuật cao, lâu dài, không thể chấp nhận từ vài trăm cặp ếch bố mẹ nhập từ Thái Lan về nhân giống phân tán khắp nơi nuôi thịt rồi tiếp tục cho tái sinh sản, dẫn đến tình trạng đồng huyết thoái hóa, ếch con không phát triển, chậm lớn, chết hàng loạt. Như vậy các trang trại sản xuất giống cần có những nghiên cứu nên nhập ếch bò Bắc Mỹ về phối giống với ếch địa phương như ở Thái Lan đã làm, có như vậy mới tạo được nhiều giống ếch lai tốt tránh tình trạng đồng huyết và giúp cho nghề nuôi ếch tại Việt Nam phát triển bền vững.