Cần xin ý kiến các pro về chữa bệnh xệ mắt
Cá rồng bị xệ mắt các phòng chống và chữa trị
Trong tất cả các loài cá rồng ngân long rất “nổi tiếng” về mắt xệ . Cứ mổi 10 con, thì sẽ có khoảng 7-8 con sẽ bị xệ mắt khi đã được trên ~ 2-3 năm tuổi . Tỉ lệ bị “xệ mắt” của giống ngân long thường cao hơn các giống cá rồng khác, trong đó có cá rồng Á Châu . Tuổi thọ của các cụ càng cao, thì cơ hội và tỉ lệ của hội chứng “xệ mắt” cũng sẽ vì thế mà tăng vot . Hội chứng “xệ mắt” không phải là bệnh nên hầu như là không chửa được, thậm chí nếu có chửa đươc, thông thường cũng sẽ trở lại trừ khi các nguyên nhân được khắc phuc. Hiện tại có 2 giả thuyết/ trường phái đưa đến trình trạng nêu trên :1. Yếu tố di truyền 2. Thói quen của cá rồng trong môi trường bể kiếng . Nếu cá đã tiếp nhận yếu tố di truyền từ bố mẹ thì chẳng sao thay đổi đuợc, nên tui sẽ đề cập thoáng qua, tuy nhiên phần góp ý sẽ xoáy vào yếu tố thứ 2 và khai triển nó ra để anh em trong diễn đàn cùng góp ý và chia sẽ kinh nghiệm .
Như đã có nói ở trên, hội chứng “xệ mắt” không phải là bệnh, nên khó lòng mà chữa được, vì thế phương pháp giải quyết hửu hiệu nhất là phòng ngừa . Phương pháp tiểu giải phẩu sẽ được đề cập đến trong các trường hợp quá tệ/xấu , nhưng thông thường tình trạng “xệ mắt” sẽ trở lại 1-2 năm sau khi giải phẩu .
1. Yếu tố duy truyền . Trong hội chứng “xệ mắt” này, đối với nhận xét riêng và kinh nghiệm của cá nhân tôi, thì đây là nguyên nhân yếu nhất, vì cho đến nay chưa có một nghiên cứu khoa học nào để có thể khả dỉ chứng minh một cách thuyết phục là di truyền tạo nên tình trạng này . Chúng ta có cái thói quen là nếu chuyện gì không thể/ hay chưa cắt nghĩa/lý giải được thì chúng ta thường viện dẩn một lý do/nguyên nhân/ đáp số chung chung nào đó mà tất cả mọi người đêu có thể chấp nhận được . Có thể đây là nguồn gốc phát sinh ra biện luận là do yếu tố di truyền chăng ??? Rất có thể là do di truyền, nhưng cũng có thể là không đúng 100% !!! Tuy nhiên, vì cá rồng , nhất là cá rồng Châu Á, là một trong những loại cá cảnh cực kỳ đắt tiền, và hội chứng xệ mắt xảy ra trong giống cá rồng thường xuyên đủ để cho yếu tố di truyền vẩn còn đứng vững cho đến ngay nay . tui trộm nghĩ lý do đơn giản mà khi chẳng ai có thể giải thích một cách thuyết phục, nên còn gì cho bằng là quy trách nhiệm cho yếu tố di truyền . Và nó cứ thế được lưu truyền bảo nhau cho đến khi hầu hết mọi người chơi cá rồng đều đánh giá là thế . Tuy tui không phủ nhận vê khả năng này, nhưng cũn không xác tín quả quyết là thế, cho đến khi tui thấy/đọc/xem được các bằng chứng nghiên cứu khoa học cụ thể . Nhưng tạm thời, chúng ta chấp nhận giả thuyết này bạn nhé !
2 .Thói quen của cá rồng trong môi trường bể kiếng .
Có một điểm chúng ta cần lưu ý là tất cả các giống cá rồng khi được nuôi ngoài ao hồ hay trong thiên nhiên, chưa có một tình trạng xệ mắt nào được ghi nhận ( hay nếu có tui chưa hề được biết hoăc nghe qua) . Thậm chí cá rồng khi bị xệ mắt , nếu được thả vào ao hồ , (nơi môi trường sống mà cá rồng chỉ có thể nhìn lên, chứ không thể nhìn ngang thẳng ra hay nhìn thấy phản chiếu của bóng hình của chúng từ đáy bể như trong bể kiếng), thì tình trạng “xệ mắt” sẽ được từ từ khắc phục và chửa dứt . Nếu những con cá này được mang vào nuôi trở lại trong môi trường bể kiếng, thì tình trạng “xệ mắt” sẽ trở lại hoàn toàn gần như 100% . tui thiết nghĩ đây là một yếu tố/ nhân xét quan trọng, chứng minh hùng hồn và manh mẽ cho giả thuyết thứ 2 là: tình trạng xệ mắt trong các giống cá rồng, ít nhất là phải có yếu tố môi trường sống, nếu không muốn nói là phát triển nhất trong 2 giả thuyết vừa được nêu trên . Ít ra, đây là quan điểm cá nhân của riêng tui , vì tui đã thấy/quan sát và nhận thấy nó hợp lý !!! các bạn khác cũng có thể không đồng ý với quan điểm này, và tui hoàn toàn tôn trọng các ý kiến/quan điểm không tương đồng .
Cách phòng ngừa
1. Một quan sát nữa mà tui xin đề cập ở đây, để rộng bàn thêm: xệ mắt thường chỉ xảy ra một bên, và mắt bị xệ thường là bên mà cá rồng thường tiếp cận nhìn ra bên ngoài (ví dụ: nhìn cảnh vật chung quanh bên ngoài của bể, nhìn bóng dáng của bạn….) từ phía bên trong của bể . Nếu bạn quan sát kỹ, thì cá rồng của bạn trong những lúc bơi sát bể kiếng, chúng có khuynh hướng cạ mắt gần như sát với thành của bể, và nhìn ra từ bên trong bể chỉ bằng 1 con mắt ấy ( dĩ nhiên cá rồng xử dụng cả 2 con mắt để quan sát môi trường chung quanh, nhưng có 1 con ngươi mà cá rồng xử dụng nhiều nhất trong vị trí này) trong những lúc bơi lội . Chính con mắt này là con ngươi sẽ đi đến tình trạng xệ mắt . Ngân long nếu nuôi trong môi trường bể nhân tạo, có thể phát triển về kích thước chiều dài lên đến 90 cm; khác với cá rồng Châu Á tối đa là ~ 60cm. tui thiết nghĩ khả năng phát triển về chiều dài của ngân long góp phần tích cực vào tình trạng xệ mắt của chúng , vì những ly do sau đây:
Tất cả chúng ta điều biết chiều ngang của bể rất quan trọng cho cá rồng, thường kích thước chiều ngang phải ít nhất 2X chiều dài của cá . Trong cuộc sống của hầu hết tất cả mọi chúng ta, sẽ không mấy ai có đủ khoảng không gian thích hợp để đặc để một bể kiếng trong nhà với chiều ngang là 180 cm . Cá rồng khi khoảng không gian chiều ngang không có đủ, thường sẽ bơi dọc xát theo thành bể , để khi bơi hết chiều dài của bể, chúng có thể quẹo trở đầu hình chữ U dể dàng hơn . Khi bơi ở vị trí này, mắt cá sẽ tiếp cận rất nhiều với thành kiếng của bể, bắt buộc mắt phải giáp cận với kiếng và nhìn ra vật cảnh bên ngoài . Hãy thư tưởng tượng nếu bạn phải giáp mắt gần sát thành kiếng như thế 24/7 trong một chuổi thời gian dài, mắt bạn cũng sẽ bị xệ . Nếu chiều ngang của bể đủ rộng , cá rồng sẽ không bị ép bơi sát thành kiếng mà sẽ bơi ở khoảng giũa của bể . Cá rồng nhận thức rất rõ môi trường sống của chúng, và biết rõ đuợc khoảng không chúng có được về chiều ngang là bao nhiêu, để lúc quay ngược trở lại mà không phải thối lui để queo hình chữ U một cách dể dàng . tui nghĩ chiều dài của ngân long là yếu tố góp phần quyết định tại sao ngân long thường bị xê mắt, vì chiều ngang của bể như đã nói trên không đủ rộng và thoáng để chúng có thể bơi lội mà không phải thường xuyên tiếp/giáp cận với thành kiếng, nên khi trưởng thành, khi chiều dài của ngân long thường ở khoảng 75-80 cm, 10 ngân long thì hết 7-8 con bị tình trạng xệ mắt . Cá rồng Châu Á cũng bị xê mắt nhưng sắt xuất không cao bằng ngân long, vì chiêu dài của cá rồng Châu Á hiếm khi đạt được kích thước về chiêu dài trong môi trường nhân tạo . Một quan sát nữa ( tui không dám gọi là bằng chứng),là những giống cá rồng Châu Á ở những bể nước có kích thước chiều ngang từ 75cm trở lên, không có một trường hợp xệ mắt nào đuợc ghi nhận . Đó là những kinh nghiệm và quan sát mà tui cảm nhận được, nên chia sẽ ra đây để anh em trong diễn đàn rộng đường bình luận . Đối với cá nhân tôi, tui tin kích thước về chiều ngang của bể đóng góp một phần không nhỏ trong tình trạng xệ mắt của cá rồng đơn thuần chỉ vì các nhận xét tui vừa nêu trên .
Vì đây là nhận xét của cá nhân tôi, nên tui đặc một máy tạo sóng gần với mắt nước sát nơi thành bể, nơi cá rồng thường có những vi trí/tầm nhìn như nêu trên . Khi bơi ngược luồng nước như thế, cá của tui thường bị ép phải thay đổi vị trí, và bơi tránh xa thành bể , và bơi vào giữa bể . Đúng hay sai tui không kiểm chứng được, nhưng đây là một cách để phòng ngừa, vì trong hội chứng “xệ mắt”, phòng bệnh hơn chửa bệnh .
2. Ngoài ra, bạn nên tránh cho cá ăn quá nhiều vì khi ăn quá độ, các chất béo trong thức ăn sẽ tích tụ trong phân trên bên trong của xoang mắtcủa mắt, và khi quá nhiều, sẽ đẩy mắt xệ xuống . Trong các trường hợp này , phẩu thuật tiểu giải phẩu thường đuợc thực hiện để lấy các mô tế bào béo trong phần trên của xoang mắt ( eyesocket) ra . Nhưng đây là cách giải quyết tạm thời, vì đâu sau 1-2 năm giải phẩu, vì các tế bào béo sẽ tich tụ trở lại .
3. Tránh không nên cho cá rồng ăn dưới đáy bể, vì mắt sẽ nhìn xuống thường xuyên và có thể góp phần trong nguyên nhân đưa đến xệ mắt . Nếu bạn để ý kỷ, khi cá rồng bắt mồi dưới đáy bể, chúng cũng thường xuyên xử dụng một bên của mắt, và thông thường thì con mắt này sẽ là mắt bị xệ
4. Đáy hồ nên được bao bọc hay sơn phết để cá không có thói quen nhìn xuống vì phản chiếu của hình bóng của chúng .
5. Bể không nên đặc ơ những vị trí quá cao, để cá luôn nhìn xuống trong lúc bơi lội trong bể .
Phương pháp trị liệu hội chứng “xệ mắt:
Như đã có nói, xê mắt nên được đề phòng hơn là chửa , vì rất khó để chửa trị và sắc xuất để trở lại rất cao .
1. Tốt nhất là phòng tránh tình trạng xệ mắt xảy ra bằng những phương pháp tui đã đê cập và trình bày ơ trên .
2. Bao bọc chung quanh bể để cá không thể nhìn ra từ bên trong và nhìn xuống, ép buộc chúng phải nhìn lên như trong môi trường thiên nhiên và ao hồ ngoài trời ( bất lợi vì bạn sẽ không nhìn thấy cá từ bên ngoài trong khoảng 6 tháng ).
3. Thả vài quả bóng ping pong nhiều màu sắc, hay thiết kế đèn chớp trên mặt nước của bể để kích thích cá nhìn lên ( không hửu hiệu và hiệu quả rất thấp, vì các phương cách này chỉ kích thích cá rồng vào lúc ban đầu, được vài ngày, sau khi đã quen mắt, chúng chẳng buồn nhìn đến nữa).
4. Tiểu giải phẩu ( có kết quả liền, nhưng chỉ có tinh cách tạm thời, vì tình trạng xệ mắt thường sẽ trở lại; và nếu gặp tay mơ giải phẩu, cá bạn thay vi chỉ bị xệ mắt, sẽ mù luôn)
5. Cách giải quyết tình trạng xệ mắt tốt nhất là thẩy chúng vào ao hồ ngoai trời trong 3- 6 tháng, tình trạng xê mắt sẽ rủ cánh ra đi , nhưng sẻ trở lại nếu các nguyên nhân góp phần đưa đến xệ mắt không đuọc khắc phục
Đấy, hội chứng “xệ mắt” từ giả thuyết, nguyên nhân, cách phòng ngừa và chửa trị chỉ có thế . Hy vọng là qua một số nhận sét , suy luận của tui ở trên, phần nào minh chứng, thuyết phục được yếu tố môi trường sống góp phần rất tích cực trong tình trạng xệ mắt trong các giống cá rồng, nhất là ngân long, và đã giải đáp được câu hỏi của bạn SONPL . Mong cá bạn sẽ chẳng bao giò bị xệ mắt cả và luôn đẹp .