Trong đời sống dân cư vùng đất liền, loài cá quen thuộc nhất có lẽ rằng là cá vàng. Loại cá cảnh nhiều sắc tố này hoàn toàn có thể làm đẹp thêm cho một căn phòng của bạn. Tuy nhiên, nếu cố tìm kiếm loài cá này trong tự nhiên thì hoàn toàn có thể bạn sẽ liên tục gặp phải những sự tuyệt vọng, bởi chúng là một loài cá nhân tạo .Và cũng chính vì loài cá nhân tạo nên nhiều đặc thù của loài cá đã biến mất ở chúng, và đó cũng là nguyên do dù có được thả ra ngoài tự nhiên, chúng cũng không hề sống được .Trên trong thực tiễn, từ những loại thức ăn cho đến vật nuôi, hiếm có sinh vật nào bị con người biến hóa một cách triệt để như cá vàng. Chúng đã được lựa chọn và lại tạo trong nhiều thế kỷ chỉ nhằm mục đích mục tiêu ship hàng mong ước, sở trường thích nghi và sự tưởng tượng của tất cả chúng ta. Từ những con cá thông thường và buồn tẻ trong quá khứ, nó đã tăng trưởng thành những sinh vật có sắc tố sặc sỡ, thân hình phong phú, thậm chí còn dị dạng .
Bạn đang đọc: Cá vàng, loài cá đáng thương nhất trên hành tinh của chúng ta
Nhiều người cho rằng tổ tiên của cá vàng là con cá chép hoặc cá coi, tuy nhiên, điểm chung duy nhất giữa chúng chỉ là sự hiền lành. Trên thực tiễn, tổ tiên của cá vàng là loài cá diếc hoang dã .Ngay từ năm 1928 đến năm 1934, giáo sư Chen Zhen ở Trung Quốc đã phát hiện ra một thực sự trong thí nghiệm lai tạo cá vàng : bất kể loại cá vàng nào cũng hoàn toàn có thể được lai với cá diếc hoang dã và sinh ra những con cháu có năng lực sinh sản. Thí nghiệm này lần tiên phong chứng tỏ rằng không có sự cách ly sinh sản giữa cá vàng và cá diếc, và chúng có quan hệ họ hàng rất ngặt nghèo với nhau. Sau đó, những nhà khoa học đã thực thi những điều tra và nghiên cứu sâu hơn như so sánh sự tăng trưởng của phôi thai và nghiên cứu và phân tích karyotype để chỉ ra rằng cá vàng bắt đầu chính là loài cá diếc Trung Quốc. Về mặt phân loại, cá vàng không phải là một loài riêng không liên quan gì đến nhau, thay vào đó chúng được xếp cùng loài với cá diếc ( Carassius auratus ) .
Vậy đâu là yếu tố khiến cá diếc biến thành cá vàng ? Câu vấn đáp của quy trình tiến hóa loài là ” đột biến gen, tinh lọc tự nhiên “, trong khi quy trình tiến hóa của cá vàng là ” đột biến gen, tinh lọc tự tạo “. Điều này trọn vẹn giống với cách nuôi chó cảnh thường thì, nhưng việc lai tạo và nhân giống cá vàng của con người có phần cực đoan hơn. Sau hàng trăm năm được tinh lọc bởi người Trung Quốc, cá vàng đã mất đi tổng thể đặc thù ngoại hình của cá diếc. Từ sắc tố khung hình, hình dáng thân, hình dạng đầu, hình mắt, vảy, sống lưng, đuôi, vây hậu môn, … về cơ bản chúng đã biến hóa trọn vẹn và có vẻ bên ngoài trọn vẹn độc lạ so với cá diếc .Đột biến nguyên thủy nhất trong quy trình tiến hóa từ cá diếc thành cá vàng xảy ra ở sắc tố khung hình. Trong vô số những con cá diếc thông thường, nhiều lúc sẽ Open một con cá diếc vàng với sắc tố điển hình nổi bật. Theo những tài liệu lịch sử vẻ vang hiện có, ghi chép sớm nhất về những con cá đột biến này là vào triều đại nhà Tấn của Trung Quốc ( 265 – 420 sau Công nguyên ), cách đây 1.600 năm .
Tuy nhiên, vào thời gian đó, mọi người cho rằng đây là những con có đặc biệt quan trọng, hoàn toàn có thể tương quan đến những yếu tổ tâm linh, nên mỗi khi bắt được chúng, họ thường phòng sinh và coi đó là một việc thiện, tích đức cho con cháu sau này. Đến thời nhà Đường, hành vi này vẫn được liên tục, nhưng lúc này, mọi người đã xây những hồ phóng sinh đặc biệt quan trọng ( trong hồ phóng sinh có những sinh vật khác như rùa và cá chép vàng vàng … ), theo đó những con cá diếc vàng được vô tình đánh bắt cá ngoài tự nhiên cũng được thả vào đó và khiến chúng trở thành những thành viên bán thuần dưỡng .
Theo thời hạn, người ta khởi đầu xây những hồ chỉ để nuôi cá diếc vàng và cá chép vàng vàng với mục tiêu vui chơi, nuôi làm cảnh. Phải đến thời nhà Tống, những quan chức của triều đình Trung Quốc khởi đầu nuôi tự tạo cá vàng. Từ đó, 1 số ít chức sắc cũng bắt chước, lập vườn riêng làm ao nuôi cá, thích ngắm cá. Cá diếc hoang dã từ đó đã bước vào trạng thái thuần hóa. Để tránh bị lai tạp với cá diếc tự nhiên trong ao thả, người ta đã tinh lọc những con cá có 3 màu vàng, trắng bạc và xanh lá mạ để nuôi riêng .Tất nhiên, không phải ai cũng có năng lực nuôi cá trong một cái ao lớn. Những người thông thường muốn bắt kịp xu thế đã mở màn làm những chiếc chậu, bể và mở màn nuôi cá vàng với quy mô lớn. Vào thời Gia Kinh nhà Minh ( 1546 ), việc tư nhân nuôi cá vàng đã trở nên rất phổ cập .Theo đó, đây thực sự là bước ngoặt quan trọng nhất trong lịch sử vẻ vang thuần hóa cá vàng. Hình dạng của con cá vàng đã trải qua những đổi khác vô cùng lớn kể từ thời gian này. Do áp lực đè nén của thiên nhiên và môi trường sống trong chậu, sức khỏe thể chất của cá vàng cũng đã biến hóa, đồng thời ảnh hưởng tác động gián tiếp đến tính di truyền trải qua tinh lọc tự tạo .
Trong tự nhiên, để bơi nhanh tránh quân địch săn mồi, tìm thức ăn …, hình dạng khung hình của cá phần đông sẽ là thuôn dài. Nhưng trong bể nhỏ, khoảng trống cơ động của cá vàng bị hạn chế đến mức chưa từng có, vì thế nó chỉ hoàn toàn có thể bơi chậm. Dưới sự bảo vệ của con người, chúng không chỉ tránh được sự truy đuổi của quân địch tự nhiên mà còn ngày càng dựa vào nguồn thức ăn tự tạo. Do đó, biến dị di truyền mới được tạo ra có nhiều năng lực được bảo tồn dưới sự chăm nom cẩn trọng của con người .Vào thời gian đó, người xưa đã biết cách tinh lọc và lai tạo có chủ đích những thành viên thích nghi với đời sống trong những bể, chậu nhỏ. Và sự tinh lọc tự tạo này cũng thôi thúc sự tiến hóa của hàng loạt khung hình của cá vàng, đồng thời hình thành nhiều chủng mới khác nhau .
Chỉ trong vài trăm năm, thân hình dài dẹt vốn thích hợp bơi nhanh nay đã trở thành thân hình tròn trịa ngắn ngủn. Loại đuôi đơn thẳng ban đầu cũng đã phát triển thành loại đuôi chạc dài và rộng, và một số vây đuôi trở thành nhiều thùy; một số có mụn nước nhô ra; một số có khối u đầu lớn trên đỉnh đầu… Darwin trong cuốn sách “Các biến thể của động vật và thực vật được thuần hóa” đã mô tả rằng có “không dưới 89 giống” ở Trung Quốc vào thời điểm đó.
Sau thời nhà Thanh, những người nuôi cá có đầu óc kinh doanh thương mại đã mở màn có ý thức triển khai lai tạo tự tạo và chọn hướng cá vàng. Cũng trong thời kỳ hoàng kim này, cá vàng được gia nhập vào Nhật Bản theo từng đợt, và sau đó đến những nước Châu Âu vào cuối thế kỷ XIX. Hầu như tổng thể những giống cá vàng trên quốc tế lúc bấy giờ đều có nguồn gốc từ Trung Quốc. Vì vậy, cá vàng còn được ca tụng là ” thánh cá của phương Đông ” .
Hiện tại, có hơn 300 giống cá vàng ở Trung Quốc. Mặc dù một số ít đặc thù như sắc tố khung hình không có lợi cũng không có hại cho sự sống còn. Nhưng không khó để nhận thấy rằng tuyệt đại đa số cá vàng đột biến đều không có năng lực sống sót trong tự nhiên .Ví dụ, hình dạng thân ngắn, tròn và nhiều hình dạng đuôi lạ mắt khác nhau không có lợi cho việc lượn lờ bơi lội của cá vàng. Trong đó, biến thể của kiểu đuôi được chia thành gần chục kiểu, gồm đuôi đơn, đuôi kép, đuôi đơn trên kép ( ba đuôi ), đuôi đứng, đuôi quạt, đuôi bướm …Việc thiếu vây sống lưng, một đặc thù nổi bật của cá vàng trứng, khiến nó dễ mất cân đối và sẽ bị mất phương hướng khi bơi quá mạnh .Thân hình mập mạp, ngắn, khiến cho chúng dễ mắc bệnh bàng quang và tỷ suất tử trận cũng cao .Các dạng u đầu khác nhau, về thực chất là lớp tế bào biểu bì mỏng mảnh liên tục phân loại và tăng sinh, chứa đầy mô link lỏng lẻo và chất nhầy. Nhưng dù là đầu cao, đầu rồng, đầu hổ, đầu sư tử, đầu ngỗng … thì toàn bộ đều là những ” gánh nặng ” cho phần đầu và nắp mang, đồng thời còn ảnh hưởng tác động đến quy trình hô hấp của cá vàng. Do đó, không hề chịu ảnh hưởng tác động của dòng nước mạnh .
Chỉ cần dưới sự chăm nom cẩn trọng của con người, những đặc thù dị dạng này sẽ không tác động ảnh hưởng đến sự sống sót của cá vàng. Chúng chỉ cần lặng lẽ ở dưới nước, ngoài việc nhà hàng hoặc lượn lờ bơi lội, gen của chúng hoàn toàn có thể được bảo tồn và truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Cá vàng được nuôi để mang lại niềm hạnh phúc cho con người, và con người cho chúng một đời sống ” thượng đẳng ” khi so với những loài hoang dã. Tuy nhiên, nhiều con cá vàng có quá nhiều biến dị về khung hình, khiến cho chúng rất dễ bị đột tử. Và con người luôn thèm muốn những cái mới, thế cho nên tương lai của loài cá vàng như thế nào, những đổi khác sắp tới của chúng thế nào thì có lẽ rằng hiếm ai hoàn toàn có thể Dự kiến đúng mực được .
Trí Thức Trẻ