2. Năm lần ra biển, cảnh biển đổi khác theo những yên cầu của mụ vợ ông lão :- Lần thứ nhất, mụ đòi cái máng mới : Biển gợn sóng dịu dàng êm ả .
– Lần thứ hai, mụ đòi cái nhà rộng: Biển xanh đã nổi sóng.
– Lần thứ ba, mụ đòi làm nhất phẩm phu nhân : Biển xanh nổi sóng kinh hoàng .- Lần thứ tư, mụ đòi làm nữ hoàng : Biển nổi sóng mù mịt .- Lần thứ năm, mụ vợ đòi làm Long Vương : Một cơn dông tố kinh điển kéo đến, mặt biển nổi sóng ầm ầm .Những “ phản ứng ” của biển tăng dần theo những yên cầu ngày càng quá quắt của mụ vợ ông lão. “ Nhân vật ” biển tuy không trực tiếp tham gia vào diễn biến nhưng đã bộc lộ rất rõ thái độ của tác giả ( và cũng là của nhân dân ) trước thói tham lam vô hạn độ của con người – đơn cử ở đây là của mụ vợ ông lão .3. Nhân vật mụ vợ ông lão trước hết là người rất là tham lam. Mặc dù không có công lao gì với cá vàng nhưng mụ đã liên tục đưa ra yên cầu, từ những yên cầu về vật chất ( cái máng lợn, cái nhà ) cho đến yên cầu về cả của cải và danh vọng ( nhất phẩm phu nhân ). Không thoả mãn với của cải và danh vọng, mụ yên cầu đến quyền lực tối cao tối cao ( nữ hoàng ). Lòng tham của mụ đi đến tột cùng khi mụ đòi được làm Long Vương, bắt cá vàng hầu hạ bên cạnh. Đó là một yên cầu quá đáng, vượt qua mọi số lượng giới hạn hoàn toàn có thể gật đầu trong đạo lí làm người .Không chỉ tham lam, mụ vợ ông lão còn rất là đen bạc. Với cá vàng như vậy đã đành, ngay cả với ông lão – người vừa là chồng vừa là ân nhân, mụ cũng đối xử chẳng ra gì. Cùng với lòng tham vô độ, sự bạc nghĩa của mụ ngày càng tăng :- Lần thứ nhất, mụ mắng chồng là “ đồ ngốc ” .- Lần thứ hai, mụ quát to, chửi chồng là “ đồ ngu ” .- Lần thứ ba, mụ “ mắng như tát nước vào mặt ” chồng .- Lần thứ tư, mụ “ nổi trận lôi đình, tát vào mặt ông lão ”, sau khi được làm nữ hoàng, mụ đuổi thẳng ông lão ra ngoài .- Lần thứ năm, mụ “ nổi cơn thịnh nộ, sai người đi bắt ông lão đến ” để ông đi tìm cá vàng, bắt nó phải chiều theo ý thích ngông cuồng của mụ .Rõ ràng là, lòng tham của mụ vợ càng tăng thì tình nghĩa vợ chồng càng suy giảm. Khi lòng tham lên đến đỉnh điểm, thậm chí còn mụ vợ còn muốn gạt hẳn ông lão ra ngoài để cá vàng trực tiếp hầu hạ mụ .4. Câu chuyện kết thúc bằng hình ảnh “ trước mặt ông lão lại thấy túp lều nát rất lâu rồi, và trên bậc cửa, mụ vợ đang ngồi trước cái máng lợn sứt mẻ ”. Cái kết cục ấy là tất yếu nhưng cũng đã để lại cho người đọc người nghe nhiều tâm lý. Với ông lão, việc quay trở lại đời sống thông thường hẳn sẽ tốt hơn rất nhiều. Còn với mụ vợ, con người không có chút công lao gì với cá vàng và lại yên cầu quá nhiều thì việc mất hết những gì mụ đã có ( mà không phải bỏ ra chút công sức của con người nào ) là lẽ công minh, một sự trừng phạt đích đáng cho thói tham lam vô độ và sự tệ bạc của mụ so với ông lão. Đó cũng là sự bộc lộ tham vọng công lí của nhân dân .
5. Cá vàng trừng trị mụ vợ vì hai tội: tham lam và bội bạc, trong đó lòng tham đã làm mụ mù quáng, mất hết lương tri. Tuy nhiên, ở đây, tội bội bạc có ý nghĩa quyết định khiến lòng tham trở nên vô hạn độ và dẫn đến sự trừng trị đích đáng của cá vàng với mụ vợ.
Ý nghĩa tượng trưng của hình tượng cá vàng cũng là ý nghĩa chủ đề của truyện : Cá vàng biểu lộ niềm biết ơn so với những tấm lòng nhân hậu ; cá vàng bộc lộ tham vọng công lí về sự trừng phạt so với kẻ vong ân bội nghĩa, so với lòng tham lam, ích kỉ đến gian ác của con người .
III. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG
1. Tóm tắt :Một ông lão đánh cá nghèo ra biển. Lần thứ nhất kéo lưới chỉ thấy có bùn, lần thứ hai kéo lưới được cây rong, lần thứ ba thì bắt được con cá vàng. Cá vàng kêu van, hứa trả ơn và ông đã thả .Mụ vợ biết chuyện, mắng lão một trận và bắt ông ra biển năm lần, đòi cá vàng phân phối những nhu yếu của mụ :- Lần thứ nhất mụ đòi cá giúp cho một chiếc máng lợn mới .- Lần thứ hai, mụ vợ lại “ quát to hơn ” và bắt ông lão ra biển đòi cá vàng một cái nhà rộng .- Lần thứ ba, mụ vợ lại “ mắng như tát nước vào mặt ” ông lão và đòi làm một bà nhất phẩm phu nhân .- Lần thứ tư, mụ vợ lại “ mắng lão một thôi ” và đòi cá cho làm nữ hoàng .- Lần thứ năm, mụ muốn làm Long Vương để bắt cá vàng hầu hạ .Cá vàng tức giận, lấy lại tổng thể những thứ đã cho. Ông lão quay trở lại lại thấy túp lều nát rất lâu rồi, và trên bậc cửa, mụ vợ đang ngồi trước cái máng lợn sứt mẻ .2. Lời kể :Ông lão đánh cá và con cá vàng tuy thuộc thể loại truyện cổ tích nhưng lại do một nhà thơ sáng tác. Ngoài những đặc thù của một câu truyện cổ tích thường thì, truyện có nhiều chi tiết cụ thể có giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ cao, nhiều hình tượng điển hình nổi bật, tính cách những nhân vật cũng được bộc lộ một cách rõ nét nên việc kể diễn cảm cũng yên cầu sự sẵn sàng chuẩn bị công phu và bộc lộ tác phẩm một cách phát minh sáng tạo .
Theo từng cấp độ đòi hỏi của mụ vợ: biểu hiện của biển cả ngày càng gay gắt, câu trả lời của cá vàng cũng mỗi lần một dứt khoát hơn; giọng điệu của mụ khi nói với chồng càng ngày càng quá quắt; thái độ của ông lão thì ngược lại: càng ngày ông càng tỏ ra nhu nhược và sợ hãi trước mụ vợ.
Xem thêm: Sự khác biệt giữa cá bảy màu đực và cá cái
Vì vậy, khi kể câu truyện này cần quan tâm đến thái độ, giọng điệu của mỗi nhân vật ( biển cũng hoàn toàn có thể coi là một nhân vật – phản ứng của biển chính là sự bộc lộ thái độ bất bình của nhân dân so với mụ vợ ). Nếu như với những nhân vật biển, cá vàng, mụ vợ hoàn toàn có thể kể bằng giọng điệu nhanh, mạnh, nóng bức, tăng dần theo mỗi lần yên cầu của mụ vợ thì khi thuật lại những hành vi của ông lão lại phải hạ thấp giọng để bộc lộ thái độ sợ sệt của ông so với vợ của mình .3 *. Có quan điểm cho rằng truyện này nên đặt tên là Mụ vợ ông lão đánh cá và con cá vàng. Ý kiến của em thế nào ?Gợi ý : Hai nhân vật : Mụ vợ ông lão và cá vàng tuy đều là những nhân vật quan trọng trong tác phẩm, tuy nhiên điểm mấu chốt để phát sinh câu truyện, phát sinh mối quan hệ giữa mụ vợ với cá vàng là từ nhân vật ông lão. Hơn nữa chính nhờ sự dẫn dắt của ông lão mà “ tính cách ” của cá vàng cũng như của mụ vợ mới được thể hiện ra. Mối quan hệ chính trong tác phẩm ( cái góp thêm phần thể hiện nội dung tư tưởng của câu truyện ) là mối quan hệ giữa ông lão với cá vàng. Vì thế nếu đổi khác tên của câu truyện như đã nêu là không phải chăng .