Có bác sĩ thú y cảnh báo thuốc tím rất nguy hiểm, trong khi có bác sĩ thú y khác lại khuyến khích sử dụng thuốc tím vì nó vừa tiết kiệm lại vừa hiệu quả. Vậy thực hư chuyện này ra sao? Hãy cùng Thế giới cá cảnh tìm hiểu nguyên nhân vì sao thuốc tím lại nguy hiểm và 3 cách dùng thuốc tím cho cá cảnh hiệu quả 100% qua bài viết dưới đây nhé.
1. Tất tần tật về thuốc tím
Thuốc tím có tên hóa học là Kali pemanganat hay còn gọi là KMnO4, đây là hợp chất oxy hóa mạnh, sản phẩm tạo ra là các ion pemanganat và mangan đioxit:
2KMnO4 → K2MnO4 + MnO2 + O2↑
Thuốc tím sẽ xảy ra phản ứng trên với bất kỳ chất hữu cơ nào trong ao bao gồm tảo, vi khuẩn, cá, chất hữu cơ hòa tan, và các chất cặn hữu cơ dưới đáy. Chính vì thế nó đã được sử dụng trong các ao cá để điều trị các tác nhân gây bệnh cho cá thông thường như ký sinh trùng mang và các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn và nấm bên ngoài, tuy nhiên thuốc tím có thể làm giảm nồng độ oxy hòa tan bởi vì nó giết chết các loại tảo-nguồn tạo ra nhiều oxy trong ao.
Thuốc tím là chất oxy hóa cực mạnh
Ở dạng thường, thuốc tím tồn tại là các tinh thể màu tím đen lấp lánh hoặc ở dạng bột, khi hòa tan trong nước tạo ra dung dịch màu tím hoặc hồng đậm. Tuy nhiên bạn hãy yên tâm vì chỉ vài ngày sau thì nước ao sẽ trở lại màu bình thường. Bạn có thể dễ dàng tìm mua thuốc tím ở rất nhiều nơi, nếu mua với lượng lớn thì có thể mua tại các cửa hàng thú y hoặc tiệm tạp hóa, còn mua với số lượng ít thì đến các hiệu thuốc trên toàn quốc.
Tuy cách sử dụng thuốc tím rất dễ nhưng không phải cá nào cũng sử dụng được, thuốc tím cực độc với một số loài cá như cá da trơn, bạn chỉ nên dùng thuốc tím đối với cá có lớp vảy bên ngoài như trong các hồ cá vàng hoặc cá Koi,.. Một chú ý trước khi dùng thuốc tím là phải đo độ pH bởi vì khi pH càng lớn, thuốc tím càng độc hại với cá và thậm chí cả thực vật trong ao. Trong môi trường kiềm, có thể hình thành kết tủa rắn MnO2 trên mang gây ra các vấn đề về hô hấp và các tổn thương khác.
Độ pH càng cao thì thuốc tím càng độc hại
2. Cách sử dụng thuốc tím cho cá phù hợp với từng loại công dụng
Dùng làm thuốc trị nấm cho cá cảnh
Thuốc tím là một loại thuốc điều trị bệnh hữu ích cho cá, nó hoạt động chống lại một loạt các loại ký sinh trùng đơn bào và sán gây nên các bệnh như trùng mỏ neo, rận cá, nhiễm sán… Ngoài sử dụng để điều trị các bệnh từ ký sinh trùng, thuốc tím còn hỗ trợ điều trị bệnh thối mang và bệnh do vi khuẩn như loét da.
Cá Koi bị loét da
Trước khi điều trị, tốt nhất là bạn nên vệ sinh sạch sẽ ao hồ để giảm lượng chất hữu cơ. Có 2 cách sử dụng thuốc tím cho cá, một là xử lý trực tiếp trong ao, hai là sử dụng bể cách ly. Đối với phương pháp đầu tiên, lượng thuốc tím đánh trên diện rộng nên bạn phải thay 50% lượng nước trong ao sau khi kết thúc quá trình điều trị.
Cách dùng thuốc tím cho cá như sau: cứ mỗi lít nước bể thì bạn pha với 2mg thuốc tím, hòa tan lượng thuốc tím đó với nước tinh khiết trước khi đổ xuống ao. Sở dĩ bạn phải làm vậy là vì thuốc tím có phản ứng oxy hóa rất mạnh, nếu được đổ trực tiếp xuống ao thì nó sẽ phản ứng với các chất hữu cơ trong bể trước khi tiếp xúc với cá bị bệnh, làm mất khả năng trị bệnh của thuốc.
Sau khi đổ thuốc tím xuống ao, bạn hãy quan sát màu nước ao, nếu nước bị chuyển sang màu nâu trong vòng chưa đầy 4 giờ thì bạn phải tăng liều lượng thuốc tím thêm 2mg/lít. Tiếp tục lặp lại quá trình cho đến khi đã thêm tối đa là 6mg, nếu nước vẫn bị chuyển sang màu nâu thì bạn phải ngừng thêm thuốc tím, tiến hành thay nước và làm sạch lại ao hồ để hết các chất bẩn.
Cách sử dụng thuốc tím cho cá bị bệnh ký sinh trùng và vi khuẩn
Sát khuẩn cho bể cá
Cách dùng thuốc tím cho cá trong trường hợp này để chống lại vi khuẩn (bao gồm cả vi khuẩn nitrat hóa trong bộ lọc nước) và ký sinh trùng. Cách sử dụng thuốc tím cho cá cũng rất đơn giản, liều lượng là 0,5g thuốc tím trên 380 lít nước bể hoặc 0,065g trên 50 lít, sau khi tính được lượng thuốc tím cần dùng thì bạn sẽ hòa vào nước tinh khiết rồi đổ vào bể sau. Tuy nhiên trước khi đổ thuốc tím thì bạn cần gỡ hệ thống lọc sinh học trong bể. Nếu cảm thấy nước bể chưa được tốt thì lặp lại sau 2-3 ngày nhé, tối đa là 5 lần điều trị bằng thuốc tím thôi.
Cách dùng thuốc tím cho cá để sát khuẩn bể cá
Khử mùi hôi
Việc tích tụ mùi hôi trong bể cá cũ là do sự phân hủy của các vật chất hữu cơ.
Bạn cần chuẩn bị liều lượng 0,065g thuốc tím trên 200L nước bể. Đây là thể tích nước thực của bể cá của bạn tức là thể tích bể khi chưa cho bất cứ thứ gì chứ không phải thể tích bể hiện tại vì đồ trang trí, thiết bị, mực nước và chất nền sẽ làm giảm thể tích thực của nhà sản xuất.
Để giảm mùi hôi, bạn hãy khuấy thuốc tím với 1 lít nước ấm (tốt nhất là nước cất hoặc nước sạch đã để bay mùi clo) cho đến khi nước có màu tím đậm và các tinh thể tan hết dưới đáy. Sau đó, hãy cẩn thận, thêm từ từ 5ml dung dịch trên vào bể cá của bạn và lặp lại cho đến khi bạn thấy tổng thể nước bể có màu hồng nhạt. Bạn có thể đặt một chiếc đĩa trắng trên sàn bể cá để quan sát màu nước trong bể.
Bởi vì thuốc tím bị trung hòa dưới ánh sáng nên sau khi hòa xong hãy tắt đèn bể và đảm bảo bể được sục khí tốt trong 12 giờ tiếp theo. Bật đèn nhanh mỗi giờ một lần để theo dõi màu nước và phản ứng của cá (nếu chúng đang thở hổn hển, bạn sẽ cần thêm sục khí hoặc thay nước). Không áp dụng thêm trong 12 giờ tiếp theo.
Ngửi nước sau 48 giờ trôi qua và áp dụng lại theo liều lượng ban đầu nếu mùi hôi vẫn còn. Tùy thuộc vào tình trạng của bể, có thể điều trị mất 2 lần hoặc nhiều hơn mới thấy sự cải thiện chất lượng nước. Tuy nhiên không áp dụng quá 5 lần điều trị trong vòng một tuần.
Cách dùng thuốc tím cho cá để khử mùi hôi
3. Những lưu ý về cách dùng thuốc tím cho cá
Về đồ bảo hộ
Với cách dùng thuốc tím cho cá, nó có thể làm bỏng da, mắt và các bộ phận khác của cơ thể và khiến quần áo, da tay của bạn có màu nâu nếu chạm phải. Bởi vậy bạn luôn phải sử dụng đồ bảo hộ an toàn bao gồm găng tay cao su, kính bảo hộ và khẩu trang chống bụi để tránh gây kích ứng đường hô hấp.
Về thời gian sử dụng thuốc tím
Chất lượng điều trị của thuốc tím bị ảnh hưởng bởi ánh sáng mặt trời nên việc điều trị được tiến hành tốt nhất là vào lúc chiều tối hoặc những hôm trời nhiều mây.
Có nên kết hợp thuốc tím với các phương pháp xử lý ao khác không?
Câu trả lời là không nên. Đặc biệt không nên trộn thuốc tím với formalin vì hai hợp chất này tạo ra khí formaldehyde độc hại, có thể gây ung thư. Một chú ý khác là không sử dụng thêm muối (NaCl), vì thuốc tím sẽ trở nên độc hơn khi độ mặn tăng lên.
Trên đây là toàn bộ thông tin hữu ích mà Thế giới cá cảnh muốn gửi tới khách hàng về cách sử dụng thuốc tím cho cá cảnh. Hy vọng quý vị sẽ trị bệnh cho đàn cá của bạn thật tốt và khỏe mạnh.
