Hỏi:
Em đang học tiếng Anh tại một trung tâm ngoại ngữ có giáo viên nước ngoài giảng dạy chung với giáo viên Việt Nam. Trong lớp em có nhiều người hay sử dụng cụm từ “according to me” để diễn đạt ý “theo tôi nghĩ…”, và giáo viên Việt vẫn chấp nhận mà không sửa.
Nhưng hôm qua, khi một bạn trong lớp dùng cụm từ này thì lại bị giáo viên nước ngoài nói cách dùng này là sai, không được nói như vậy, mà không giải thích tại sao.
Câu hỏi của em là: Tại sao cụm từ “according to me” lại bị xem là sai, khi về ngữ pháp thì cấu trúc này cũng giống hệt như “according to us/you/him/her/them”? Vì sao tất cả các đại từ nhân xưng (personal pronoun) khác đều dùng được với “according to”, chỉ riêng đại từ “me” là không dùng được?
(Trần Thị Nụ, Phú Thọ)
Đáp:
Em nói đúng. Quả là cấu trúc “according to me” không có gì sai về mặt ngữ pháp. Nếu chúng ta có thể sử dụng cụm từ “according to you/him/her/us/them” thì chẳng có lý do gì mà ta không được dùng “according to me” cả. Tuy nhiên, việc sử dụng cụm từ này vẫn bị xem là một lỗi ngôn ngữ mà chỉ có người đang học tiếng Anh mắc phải, chứ người bản xứ không bao giờ phạm sai lầm này.
Nhưng vì sao không được dùng cụm từ “according to me”? Theo bài viết trên trang Common English Errors, mặc dù “according to me” không sai về ngữ pháp, nhưng bị lỗi về logic. Cũng theo trang này, “according to” là một cụm từ dùng để “tường thuật lời nói”, cho nên chỉ phù hợp khi sử dụng để nhắc lại lời của người khác chứ không thể dùng để tường thuật lời nói của chính mình (!), vì đó là điều thật phi lý.
Để hiểu rõ điều này, có thể đưa một ví dụ tương đương trong tiếng Việt. Ta có thể nói “theo lời của anh/chị, cô ấy, anh ấy, họ…” (thì học tiếng Anh không khó, ví dụ thế)” chứ không thể nói “theo lời của chính tôi” (!). Đó là lý do vì sao các đại từ nhân xưng được chấp nhận trong cấu trúc “according to…” chỉ có thể là you/him/her/us/them (là những người không trực tiếp thực hiện lời nói), mà không thể là “me”, là người đang nói.
Nghĩ lại thì thấy đúng thật. Một khi chính bạn đang thực hiện lời nói, thì cớ sao bạn không nói trực tiếp những gì mình nghĩ, mà lại còn phải trích lời của chính mình làm gì để lòng vòng mất thời gian vậy?
Ấy vậy nhưng “according to me” lại là một lỗi phổ biến của người học tiếng Anh, hoặc thậm chí cả ở những người sử dụng khá thành thạo tiếng Anh như một ngôn ngữ thứ hai (tiếng Anh không phải tiếng mẹ đẻ). Ví dụ, cũng theo bài viết trên trang Common English Errors, đây là một lỗi phổ biến của người Ấn Độ nói tiếng Anh (tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai tại Ấn Độ). Cũng vậy, “according to me” là một lỗi khá phổ biến của người Việt học tiếng Anh. Bản thân tôi cũng đã từng viết nhận xét về việc dùng sai cụm từ này của người Việt từ cách đây nhiều năm; các bạn quan tâm có thể đọc trên blog của tôi tại đây.
Nhưng nếu vậy, không lẽ trong tiếng Anh không có cách nào để diễn đạt ý “theo tôi nghĩ” như em Nụ đã nêu trong câu hỏi bên trên hay sao? À, có cách chứ. Đơn giản nhất là nói “I think”, còn nếu muốn dài dòng, văn vẻ hơn thì dùng “in my opinion” (theo ý tôi). Một cách nói khác là “for me”, nghĩa là “đối với tôi”.
Lưu ý rằng những cách nói trên đều là “theo ý” chứ không phải “theo lời” nhé. Ý tưởng của tôi thì còn ở trong đầu tôi, nếu tôi không nói ra thì không ai biết được 🙂 , nhưng lời nói của tôi thì… well, nếu tôi chưa nói, thì bây giờ tôi chỉ cần nói ra thôi, còn nếu tôi đã nói rồi mà các bạn đã quên, thì tôi cũng chỉ cần nhắc lại thôi. Phải không các bạn?
Hy vọng là bài viết này giúp em cùng các bạn của em và bạn đọc của trang web FLC này giải tỏa hết thắc mắc liên quan đến cụm từ “according to me”* nhé!
(TS. Vũ Thị Phương Anh)