Chế độ ăn không chỉ giúp cơ thể bổ sung dinh dưỡng cần thiết mà còn hỗ trợ làm giảm các triệu chứng và nâng cao hiệu quả điều trị sỏi mật. Vậy bệnh sỏi mật kiêng ăn gì, bệnh sỏi mật nên ăn gì? Cùng tìm hiểu qua bài viết sau.
Vai trò của chế độ ăn trong điều trị sỏi mật
Sự xuất hiện của sỏi mật có thể khiến người bệnh dễ bị đau bụng, đầy trướng, khó tiêu. Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy chế độ ăn uống không lành mạnh, tiêu thụ nhiều cholesterol cũng là một trong những yếu tố làm sỏi mật tăng nhanh kích thước.
Chính vì vậy khi mắc bệnh sỏi mật, bên cạnh chỉ định điều trị của bác sĩ thì người bệnh còn phải đặc biệt chú ý tới chế độ ăn uống sao cho phù hợp, tránh để sỏi mật tăng kích thước và gây ra những biến chứng nguy hiểm.
Với những người sỏi mật đã phẫu thuật cắt túi mật, một chế độ ăn lành mạnh sẽ giúp cơ thể thích nghi nhanh hơn với việc không còn túi mật. Đặc biệt, người bệnh sẽ có nguy cơ bị biến chứng hoặc tái phát sỏi về sau ít hơn.
Người bệnh nào cũng cần biết bệnh sỏi mật kiêng ăn gì, nên ăn gì
Nguyên tắc xây dựng chế độ ăn cho người sỏi mật
Để xây dựng chế độ ăn khoa học cho người bị sỏi mật, bạn cần tuân thủ 4 nguyên tắc sau đây:
- Giảm mỡ: Cholesterol có trong mỡ là một trong 2 thành phần chính hình thành nên sỏi mật. Bên cạnh đó, ăn quá nhiều mỡ cũng đòi hỏi cơ thể phải tiết ra một lượng dịch mật lớn để tiêu hóa, kích thích túi mật co bóp mạnh, từ đó dễ gây ra tình trạng đau bụng, đầy trướng, chậm tiêu ở người bệnh sỏi mật. Vì vậy, nếu đang bị sỏi mật, ăn giảm mỡ là nguyên tắc đầu tiên bạn cần tuân thủ khi xây dựng thực đơn hàng ngày.
- Tăng chất xơ và vitamin: Người bệnh sỏi mật cũng cần bổ sung các loại thực phẩm chứa nhiều chất xơ và vitamin (nhất là vitamin C và các vitamin tan trong dầu A, D, E, K). Chất xơ sẽ giúp giảm hấp thu cholesterol trong các bữa ăn, trong khi vitamin giúp cơ thể tăng sức đề kháng và tăng cường sức khỏe gan mật.
- Tăng các loại protein dễ tiêu: Sự tái tạo tế bào gan, cơ quan sản xuất dịch mật, cần phải có nhiều protein. Ngoài ra, một số protein còn được gọi là các chất tiêu mỡ, giúp ngăn ngừa quá trình gan nhiễm mỡ. Không có những chất này, mỡ có thể tích tụ lại trong tế bào gan, đào thải nhiều vào trong dịch mật và làm tăng nguy cơ sinh sỏi. Tuy nhiên người bệnh sỏi mật nên lưu ý ăn các loại đạm dễ tiêu để tránh tăng gánh nặng cho hệ tiêu hóa.
- Ăn vừa phải chất đường bột: Chất đường bột có thể làm tăng đường huyết và tăng tình trạng kháng insulin. Khi cơ thể bị kháng insulin, nguy cơ tăng cholesterol máu cũng cao hơn. Một số nghiên cứu còn cho thấy, những người bị kháng insulin thường có vận động đường mật kém hơn, từ đó tăng nguy cơ sỏi mật hình thành và phát triển.
Để được tư vấn trực tiếp về thực đơn ăn uống hàng ngày khi bị sỏi mật cũng như cách đẩy sỏi mật ra ngoài hiệu quả nhất, hãy gọi ngay cho chuyên gia theo số 0981.238.218.
Người bệnh sỏi mật kiêng ăn gì?
Người bệnh sỏi mật nên kiêng hoặc hạn chế các thực phẩm giàu chất béo xấu, sữa béo, tinh bột tinh chế, đồ ngọt, đồ uống chứa chất kích thích và các loại gia vị cay nóng. Cụ thể như sau:
Thực phẩm giàu chất béo xấu
Đây chắc chắn là nhóm thực phẩm được kể đầu tiên để trả lời cho câu hỏi bệnh sỏi mật nên kiêng ăn gì. Chúng có thể khiến người bệnh bị đau bụng, khó tiêu và tăng nguy cơ hình thành sỏi mới.
Các thực phẩm giàu chất béo xấu bao gồm mỡ và nội tạng động vật, các loại thịt có màu đỏ (thịt bò), lòng đỏ trứng, cá ngừ, đồ chiên xào, thức ăn nhanh (xúc xích, hamburger), cá hồi đóng hộp trong dầu, đậu phộng bơ.
Các loại sữa béo
Một số loại thực phẩm như sữa, bơ, sữa chua, phô mai, sữa socola, sữa nguyên kem và kem chứa rất nhiều chất béo bão hòa. Đây là loại chất béo góp phần làm tăng kích thước sỏi và tạo ra các cơn đau túi mật. Chính vì vậy người bệnh sỏi mật nên tránh các loại thực phẩm này.
Tinh bột tinh chế, đồ ngọt
Các loại tinh bột tinh chế, đồ ngọt có thể làm tăng đường huyết, từ đó gián tiếp làm tăng kích thước sỏi mật. Vì vậy, người bệnh sỏi mật nên tránh các món tráng miệng, bánh ngọt, bánh nướng, kem, sô cô la, bánh quy, bánh pudding làm từ chất béo bão hòa và sữa nguyên kem.
Người bị sỏi mật nên kiêng các đồ chiên rán, thức ăn nhanh, bánh ngọt.
Đồ uống chứa chất kích thích
Sử dụng các đồ uống chứa chất kích thích như rượu, bia có thể kích thích túi mật phải hoạt động nhiều hơn, dễ gây ra cơn đau túi mật. Đồng thời các thức uống này cũng có thể gây tổn thương gan và ảnh hưởng tới chức năng bài tiết dịch mật của gan.
Gia vị cay nóng
Một số hoạt chất trong ớt gây những cơn đau bụng mật dữ dội do đặc tính cay, nóng và gây kích ứng. Vì thế, hạn chế tối đa những gia vị cay nóng như ớt trong thực phẩm giúp bạn tránh mắc phải những cơn đau bụng mật do sỏi mật gây ra.
Người bệnh sỏi mật nên ăn gì?
Bệnh nhân bị sỏi mật nên ăn nhiều các loại rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, gạo nâu, bánh mì đen, các loại sữa ít béo, thực phẩm chứa chất béo tốt và các loại đạm thực vật… Đây đều là các thực phẩm tốt được các chuyên gia khuyên dùng cho người bị sỏi mật.
Rau xanh, trái cây tươi
Ví dụ như mơ, lê, táo, xoài, anh đào, quả kiwi, ổi, quả bơ, cà chua, bông cải xanh, cải bắp, rau bina… Những loại thực phẩm này chứa nhiều chất xơ và vitamin rất tốt cho hoạt động của túi mật, đường mật.
Các loại sữa ít béo
Sỏi mật khiến người bệnh bị đau bụng, khó tiêu, chán ăn. Vì thế, trong chế độ ăn hàng ngày nên bổ sung thêm sữa tách béo, sữa chua, sữa đậu nành, sữa gạo… giúp bổ sung dinh dưỡng mà không làm tăng cholesterol.
Người bị sỏi mật nên uống sữa đậu nành
Thực phẩm chứa chất béo lành mạnh
Người bệnh sỏi mật không nên kiêng hoàn toàn chất béo bởi điều này có thể làm giảm khả năng co bóp của túi mật, khiến dịch mật dễ lắng đọng tạo sỏi mới. Bạn nên chọn các chất béo lành mạnh có trong dầu thực vật (dầu lạc, dầu vừng, dầu hướng dương, dầu oliu…), cá hồi, quả bơ, hạt óc chó, hạnh nhân…
Các loại đạm thực vật
Khi bị sỏi mật, bạn nên ưu tiên sử dụng các chất đạm có nguồn gốc thực vật như các loại hạt họ đậu hoặc đạm động vật ít chất béo như thịt nạc, thịt gia cầm bỏ da, cá…
Ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt, bánh mì đen
Những thực phẩm này chứa chất đường bột nhưng cũng có nhiều chất xơ nên ít làm tăng đường huyết và ảnh hưởng đến kích thước sỏi.
Ngoài các thực phẩm kể trên, người bệnh sỏi mật còn cần uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày. Điều này sẽ giúp đào thải bớt lượng độc tố có trong cơ thể, tăng vận động đường mật giúp giảm tình trạng ứ trệ dịch mật.
Chế độ ăn ít có tác dụng làm tan sỏi mật. Vì thế nếu bạn muốn tan sỏi không mổ, hãy gọi ngay tới hotline 0981.238.218 để được chuyên gia tư vấn miễn phí.
Mẹo chế biến đồ ăn cho người bệnh sỏi mật
Cách chế biến thực phẩm cũng quan trọng như việc lựa chọn thực phẩm. Chế biến không đúng cách có thể vô tình làm gia tăng cholesterol và chất béo xấu trong món ăn, gây ra đầy chướng, khó tiêu, chậm tiêu ở người sỏi mật. Vì vậy, khi chế biến món ăn, bạn hãy áp dụng ngay một số mẹo dưới đây:
- Hạn chế chiên rán và thay bằng nướng, hấp, luộc.
- Dùng giấy thấm bớt dầu ở đồ ăn sau khi chiên xong.
- Vớt bọt chất béo khi chế biến món hầm.
- Tránh đổ dầu quá tay khi nêm nếm hoặc nấu ăn.
Ngoài ra, bạn nên chia nhỏ bữa ăn, ăn chín uống sôi. Điều này sẽ giúp hệ thống gan mật hoạt động tốt hơn.
Lưu ý trong chế độ ăn sau mổ sỏi mật, cắt túi mật
Chế độ ăn sau mổ sỏi mật hay cắt túi mật không có quá nhiều khác biệt với người chưa phẫu thuật. Thế nhưng, trong những ngày đầu sau phẫu thuật bạn nên chọn các thức ăn lỏng mềm, dễ tiêu, ít dầu mỡ như cháo, súp rau củ để không tạo áp lực lên hệ thống gan mật.
Sau khoảng 3 ngày, bạn có thể ăn các thức ăn đặc hơn và tăng dần lượng thức ăn trong ngày. Ngoài ra, bạn không nên ăn quá no trong 1 bữa, nếu thấy đói bạn có thể ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày.
Sau phẫu thuật cắt túi mật, người bệnh vẫn cần duy trì chế độ ăn uống lành mạnh.
Lời khuyên giúp người bệnh sỏi mật giảm đau, tan sỏi tốt hơn
Sỏi mật được hình thành do 3 nguyên nhân chính.
- Thứ nhất là rối loạn chức năng gan gây mất cân bằng các thành phần trong dịch mật.
- Thứ hai là giảm vận động đường mật khiến dịch mật bị ứ trệ.
- Thứ ba là nhiễm khuẩn, nhiễm trùng.
Việc ăn uống lành mạnh chỉ giúp ngăn ngừa 1 phần các nguyên nhân trên. Vì vậy, để giảm đau, tan sỏi tốt hơn, nhiều chuyên gia khuyến cáo người bệnh nên sử dụng thêm các thảo dược truyền thống tốt cho gan mật.
Nghiên cứu cho thấy, 8 thảo dược quý Uất kim, Chi tử, Sài hồ, Hoàng bá, Kim tiền thảo, Nhân trần, Diệp hạ châu, Chỉ xác có thể giúp:
- Tăng cường chức năng gan.
- Tăng vận động đường mật, giảm ứ trệ dịch mật.
- Kháng khuẩn, kháng viêm.
Nhờ đó, khi sử dụng kết hợp 8 thảo dược này cùng chế độ ăn uống, tập luyện khoa học, người bệnh sỏi mật sẽ bào mòn sỏi, giảm triệu chứng và giảm nguy cơ tái phát sỏi hiệu quả hơn.
Công dụng cụ thể của 8 thảo dược này, bạn có thể tham khảo trong bài viết sau: 8 thảo dược tốt cho người bệnh sỏi mật hoặc nhanh chóng hơn là gọi tới tổng đài 0981.238.218 để được tư vấn.
Có thể nói, chế độ ăn cho người sỏi mật luôn giữ 1 vai trò quan trọng trong điều trị. Dù đã phẫu thuật cắt túi mật hay chưa, bạn vẫn cần ghi nhớ bệnh sỏi mật kiêng ăn gì và bệnh sỏi mật nên ăn gì để nâng cao hiệu quả điều trị. Nếu có băn khoăn gì, đừng quên để lại bình luận hoặc gọi cho chuyên gia để được tư vấn miễn phí.
Biên tập viên sức khỏe Đông Tây
Tham khảo: livestrong.com, gastrojournal.org, healthline.com, niddk.nih.gov, medicalnewstoday.com
BTV Lan Anh