Hiện nay ma túy là mối hiểm họa đối với sức khỏe, tính mạng của con người và tương lai nòi giống của các quốc gia trên toàn cầu. Nó đe dọa mạnh mẽ đến sự phát triển về kinh tế, văn hóa, an ninh trật tự và an toàn xã hội. Đáng lo ngại hơn là ma túy đang lan tràn mạnh mẽ ở khắp các vùng miền từ thành thị đến nông thôn, từ miền núi đến hải đảo xa xôi của đất nước cũng như ở khắp nơi trên thế giới.
MA TÚY LÀ GÌ?
Căn cứ theo Điều 2 Luật Phòng, chống ma túy, một số định nghĩa được hiểu như sau:
1. Chất ma tuý là các chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong các danh mục do Chính phủ ban hành.
2. Chất gây nghiện là chất kích thích hoặc ức chế thần kinh, dễ gây tình trạng nghiện đối với người sử dụng.
3. Chất hướng thần là chất kích thích, ức chế thần kinh hoặc gây ảo giác, nếu sử dụng nhiều lần có thể dẫn tới tình trạng nghiện đối với người sử dụng.
4. Tiền chất là các hoá chất không thể thiếu được trong quá trình điều chế, sản xuất chất ma tuý, được quy định trong danh mục do Chính phủ ban hành.
5. Thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần là các loại thuốc chữa bệnh được quy định trong các danh mục do Bộ Y tế ban hành, có chứa các chất quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều này.
6. Cây có chứa chất ma tuý bao gồm cây thuốc phiện (cây anh túc), cây cô ca, cây cần sa hoặc cây khác có chứa chất ma tuý do Chính phủ quy định.
7. Phòng, chống ma tuý là phòng ngừa, ngăn chặn, đấu tranh chống tệ nạn ma tuý và kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma tuý.
Một số chất ma túy phổ biến hiện nay gồm: heroin, ma túy đá, cần sa, thuốc lắc, lá khát, nấm ảo giác, tem giấy, ma túy tổng hợp, ketamine, cỏ mỹ, bóng cười. Trong đó:
+ Heroin là loại ma túy lâu đời ở nước ta. Đây là loại ma túy được bào chế từ cây thuốc phiện cộng với các hóa chất khác.
Heroin gây tình trạng phụ thuộc nặng nề về cơ thể và tâm thần, người sử dụng có thể nghiện sau thời gian ngắn sử dụng. Người dùng qua các đường hút hoặc tiêm tĩnh mạch.
+ Ma túy đá hay còn gọi là hàng đá, chấm đá là tên gọi chỉ chung cho các loại ma túy tổng hợp, có chứa chất MethAmphetamine (Meth) và Amphethamine (Amph) thậm chí là niketamid được phối trộn phức tạp từ nguyên liệu tự nhiên và hóa chất khác nhau trong đó thành phần chính, phổ biến là methamphetamine.
Các rối loạn tâm thần thường gặp khi sử dụng ma túy đá là lo âu, trầm cảm, kích động, suy giảm nhận thức, đặc biệt các triệu chứng loạn thần (hoang tưởng, ảo giác) gây nên tâm trạng hoảng loạn rất dễ dẫn đến hành vi bạo lực, còn được gọi là “ngáo đá’.
+ Cần sa là loại cây có chứa chất gây nghiện (hay gọi là chất ma túy). Trong cần sa có 3 chất chính đã được tìm thấy là: Cannabinoid, Tetrahydrocannabinol (THC) và Cannabinol. Trong đó, THC là hoạt chất chính gây tác dụng về mặt tâm thần, dễ tan trong chất béo nên khi hút, THC nhanh chóng xâm nhập mô phổi. Người hút sau một vài phút sẽ có những thay đổi về mặt tâm sinh lý như choáng váng, đầu nhẹ lâng lâng, thấy hơi đói, thèm đồ ngọt. Trường hợp bị sốc khi hút cần sa dẫn đến tình trạng ói mửa, đau bụng, cay mắt, tim đập nhanh…
+ Thuốc lắc hay ecstasy, tên khoa học là MethyleneDioxyl-MethAmphetamine (viết tắt: MDMA), là một dạng ma túy được chế tạo tổng hợp. Tuy cùng nhóm Amphetamine, thuốc lắc ít nguy hiểm hơn so với ma túy đá, tỷ lệ gây loạn thần cũng thấp hơn. Mặc dù vậy, nếu sử dụng lâu ngày, người dùng cũng sẽ bị loạn thần với ảo thanh dai dẳng và hoang tưởng.
+ Lá khát là loại lá cây chứa 2 chất là Cathine và Cathinone. Đây chính là 2 tiền chất để điều chế ma túy đá. Người sử dụng loại lá này có các biểu hiện như mắt bị mờ, rụng răng, rối loạn tâm thần, trở nên hung hăng bất thường, thường xuyên chìm trong ảo giác. Chính vì vậy, nếu nhựa thuốc phiện gây ức chế trầm dịu, Cathine và Cathinone trong lá khát gây kích thích thần kinh. Điều nguy hiểm là hiện nay Việt Nam đang trở thành điểm trung chuyển của loại ma túy này.
+ Nấm ảo giác là loài nấm mọc khá phổ biến tại nhiều nơi trên thế giới như Bắc Mỹ, Mexico, Nam Mỹ, bán đảo Scandinavia và vài vùng tại châu Á và mới du nhập vào Việt Nam. Hai hoạt chất Psilocine và Psilotcin có trong nấm chính là nguyên nhân gây ảo giác mạnh cho người dùng. Các chất ma túy trong cây nấm này khiến người dùng lâng lâng, bay bổng, cười khóc vô cớ, khiến người trầm cảm trở nên tươi vui lạ thường.
+ Tem giấy xuất hiện ở Việt Nam gần đây, loại ma túy mới này được gọi là tem giấy hay bùa lưỡi, trên bìa in hình các nhân vật nổi tiếng hay các ca sĩ thế giới. Các miếng tem giấy này được tẩm chất LSD – là chất gây ảo giác mạnh nhất từ trước đến nay mà con người biết đến, thuộc nhóm kích thích. Vài chục microgram chất này đã có thể gây ảo giác, hoang tưởng nguy hiểm cho bản thân người dùng và người xung quanh. Người dùng chỉ cần liếm hoặc ngậm hẳn mẩu giấy này trong miệng khoảng 5 phút, các ảo giác sẽ xuất hiện.
+ Cỏ Mỹ là một loại ma túy tổng hợp gần giống cần sa, nhưng chứa chất XLR-11. Tác hại của cỏ Mỹ là gây loạn thần cho người sử dụng, không kiểm soát được hành vi, tinh thần kích động, căng thẳng, có những tư tưởng cực đoan gây hại cho mình và người khác. Nếu sử dụng trong thời gian lâu dài, người nghiện dần dần sẽ gầy gò, sinh ra các bệnh về gan, thận, các bệnh về da, suy giảm hệ miễn dịch, nguy hiểm hơn, có thể bị ung thư phổi, phù não. Một trong các dấu hiệu nhận biết người nghiện cỏ Mỹ là mắt người sử dụng đỏ một cách lạ thường, hay vã mồ hôi, rất hứng thú với chuyện bàn luận, nhất là về tình dục.
+ Bóng cười là quả bóng bay được bơm khí nitrous oxide (N2O) – một chất kích thích được giới trẻ sử dụng để tăng sức hấp dẫn, vui vẻ. Khi hít vào cơ thể ở nồng độ thấp, N2O sẽ tan vào máu, tác động đến hệ thần kinh, kích hoạt trung tâm gây cười trong não.
N2O là nhóm chất gây nghiện thuộc nhóm gây ảo giác có xu hướng tăng liều, người dùng có thể bị phụ thuộc, nghiện, tương tự heroin. Khi vào cơ thể, N2O gây ảnh hưởng trực tiếp tới hệ thần kinh và tim mạch, người bệnh có thể bị rối loạn nhịp tim, tử vong do biến chứng về tim mạch.
Ngoài ra việc sử dụng hàm lượng lớn, trong thời gian liên tục, kéo dài loại khí này có thể gây liệt, rối loạn cảm giác, đồng thời có thể gây thiếu máu, ức chế tủy xương và một loạt tác động khác lên cơ thể, thậm chí khả năng sinh sản cũng bị giảm.
Đáng lưu ý, những trường hợp cười ngả nghiêng liên tục cũng có thể bị ngạt do thiếu oxy và nếu trên cơ địa có bệnh đường hô hấp có thể suy hô hấp.
Nguồn ảnh: Internet
MỘT SỐ TÁC HẠI CỦA MA TÚY ĐỐI VỚI SỨC KHỎE:
Đối với hệ hô hấp: Các chất ma túy kích thích hô hấp làm tăng tần số thở gây ức chế hô hấp, nhất là khi dùng quá liều. Nhiều trường hợp ngưng thở nếu không cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến tử vong, đôi khi ngưng thở rất đột ngột.
Ngoài ra, sau khi dùng ma túy (nhất là cocaine) có thể gây phù phổi cấp, tràn khí màng phổi, tràn khí trung thất, xuất huyết phế nang, viêm tiểu phế quản tắc nghẽn, viêm phổi, lên cơn hen phế quản…
Đối với hệ tim mạch: Các chất ma túy gây nên tình trạng co mạch làm tăng huyết áp; kích thích làm tăng nhịp tim, gây co thắt mạch vành có thể tạo nên cơn đau thắt ngực, nặng hơn có thể gây nhồi máu cơ tim; các rối loạn nhịp đe dọa tính mạng người dùng ma túy.
Đối với hệ thần kinh: Ngoài tác dụng kích thích thần kinh giai đoạn đầu gây hưng phấn, sảng khoái, lệ thuộc thuốc… còn có thể gây các tai biến như: co giật, xuất huyết dưới nhện, đột quỵ…
Đối với hệ sinh dục: Ở người nghiện ma túy, khả năng tình dục bị suy giảm một cách rõ rệt, và hậu quả này vẫn tồn tại sau khi ngưng dùng thuốc một thời gian khá lâu. Ở những nam giới dùng ma túy trong thời gian dài sẽ bị chứng vú to (gynecomastia) và bất lực. Phụ nữ dùng ma túy sẽ bị rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, rong kinh, tăng tiết sữa bất thường và có thể vô sinh.
Ngoài ra, người dùng ma túy còn phải chịu những tác hại khác như: hoại tử tế bào gan, ảo thính, ảo thị… Sử dụng ma túy còn có khả năng nhiễm HIV/AIDS (bệnh cơ hội) và khả năng tử vong cao.
Ma túy không chỉ làm ảnh hưởng đến sức khỏe và tương lai của bản thân mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến gia đình và xã hội. Nghiện ma túy làm tổn thương tình cảm, tiêu hao tiền của, tài sản, đồ đạc của gia đình vào việc mua ma tuý để thoả mãn cơn nghiện. Từ đó dẫn đến những tội phạm, tệ nạn xã hội như trộm cắp, mại dâm, hoặc thậm chí giết người, cướp của gây ra bởi người nghiện để có tiền mua ma túy. Nghiện ma túy gây ảnh hưởng xấu đến đạo đức, thuần phong mỹ tục lâu đời của dân tộc, làm giảm sút sức lao động sản xuất trong xã hội, tăng chi phí ngân sách xã hội cho các hoạt động ngăn ngừa, khắc phục, giải quyết các hậu quả do ma tuý đem lại. Ma tuý còn là nguồn gốc, là điều kiện nảy sinh, lan truyền đại dịch HIV/AIDS. Ma túy còn gây nguy hại đến giống nòi do các chất này ảnh hưởng đến hệ thống hormone sinh sản, làm giảm khả năng sinh hoạt tình dục, ảnh hưởng đến quá trình phân bào hình thành các giao tử, tạo cơ hội cho các gien độc có điều kiện hoạt hoá, dẫn tới suy yếu nòi giống.
TRÁCH NHIỆM CỦA NHÂN VIÊN Y TẾ:
-
Tuyệt đối không sử dụng các chất ma túy dù chỉ một lần.
-
Cập nhật kiến thức về các chất ma túy và Luật Phòng, chống ma túy.
-
Thực hiện đúng quy trình chuyên môn kỹ thuật trong quá trình điều trị đối với người bệnh bị nghiện ma túy, nhiễm HIV/AIDS để phòng tránh phơi nhiễm.
-
Tuyên truyền, phố biến cho người bệnh, gia đình và bạn bè về ma túy, tác hại ma túy, cách phòng tránh phơi nhiễm.
Nguồn: Tổng hợp
Đơn vị Pháp chế