Last Updated on 15/11 by Askoi
Cá koi nổi đầu là một tín hiệu rất nguy hiểm phải cứu hộ kịp thời, nếu không nó có thể gây hậu quả rất nghiêm trọng. Tìm hiểu dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân và cách xử lý khi cá koi nổi đầu qua bài viết sau.
1. Dấu hiệu nhận biết cá koi bị nổi đầu
Cá koi bị nổi đầu nhìn bằng mắt thường bạn sẽ thấy cá bơi lờ đờ, không linh hoạt như thường ngày. Đầu cá nổi lên mặt nước để thở, phân thân và đuôi chìm dưới mặt nước. Cá lười ăn, thiếu sức sống. Nếu không có biện pháp xử lý kịp thời cá sẽ dễ bị chết. Người nuôi cần phải tìm ra nguyên nhân gây ra tình trạng này để có cách xử lý hiệu quả, giúp cá mau khỏe mạnh.
2. Nguyên nhân khiến cá koi nổi đầu
Trong quá trình chăn nuôi cá Koi, koi nổi đầu không chỉ do nguyên nhân ngoại sinh (môi trường nước ô nhiễm, nhiều tảo, thiếu oxy,…) mà còn xuất phát từ nguyên nhân nội sinh bao gồm cả những nguyên nhân xuất phát từ bất thường ở đường máu và mang của cá.
Sau đây, chúng ta đi phân tích 3 nguyên nhân chính gây ra hiện tượng này:
Môi trường nước không đảm bảo
Nguyên nhân phổ biến của tình trạng thiếu oxy thường là do sự suy giảm chất lượng nước, thời tiết nóng, thời tiết áp suất thấp làm giảm lượng oxy hòa tan trong nước khiến cá phải ngoi lên thở để cung cấp đủ lượng oxy cho cơ thể.
Nhu cầu oxy trong máu của cá koi bình thường là 5mg/l, nếu lượng oxy hòa tan thấp hơn 1mg/l sẽ gây ra hiện tượng koi nổi đầu. Khi nồng độ oxy máu ít hơn 0,5mg/lít, koi sẽ nghẹt thở và chết. Nếu lượng oxy hòa tan thấp hơn 5mg kéo dài sẽ ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, tác động lên sự phát triển màu sắc, thậm chí cũng có thể gây chết cá koi. (tham khảo Mức oxy lý tưởng cho hồ cá koi)
Các chất dinh dưỡng, mùn bã hữu cơ, chất thải ô nhiễm trong nước quá nhiều khiến vi sinh vật phát triển cạnh tranh nguồn oxy với koi cũng là một trong những nguyên nhân khiến cá koi nổi đầu mặc dù hệ thống sục khí vẫn hoạt động tốt. Tuy nhiên, các trang trại nuôi cá koi thường được trang bị oxy và hệ thống lọc khủng và thường cá koi nổi đầu không xuất vì lý do này.
Một số chất độc hại, chẳng hạn như cyanide, ammonia và hydrogen sulfide, có thể làm giảm khả năng vận chuyển oxy trong máu, hay các phản ứng oxy hóa sinh học bị gián đoạn trong cơ thể cá khiến cá koi cho dù có ngoi lên thở dẫn đến tình trạng thiếu oxy ở koi, hiện tượng này xảy ra bởi vì các hệ thống lọc không hoàn hảo, hoặc mật độ chăn nuôi koi quá lớn.
Do ký sinh trùng mang
Cá koi nổi đầu do ký sinh trùng gây tổn thương mang cá làm suy giảm chức năng hô hấp.
Một số ký sinh trùng và vi khuẩn ký sinh ở mang gây tổn thương mang của cá như: Cryptobia, Bodo (filarial miệng), Chilodonella, Trichodina, Ichthyophthirius…
Những tác nhân này sẽ phá hủy mang, gây tổn thương các tế bào ở mang khiến mang biến dạng, sản xuất nhiều chất nhầy bao phủ bề mặt mang, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng trao đổi khí bình thường. Cá koi sẽ bị thiếu oxy trong máu dẫn đến hiện tượng nổi đầu, nghiêm trọng sẽ bị chết ngạt.
Do ngộ độc kim loại nặng từ khí bơm
Loại khí độc hại, kim loại nặng gây ra bởi khí bơm, thay đổi độ pH (ngộ độc acid-base), thay đổi nước khiến cá koi nổi đầu hàng loạt.
3. Cách xử lý khi cá koi bị nổi đầu
Phát hiện đúng nguyên nhân khiến cá koi bị nổi đầu sẽ giúp bạn có cách xử lý đúng, hiệu quả.
Xử lý cá koi bị nổi đầu do nguồn nước không đảm bảo
Để tránh tình trạng thiếu oxy máu, trên thực tế, chủ yếu là làm để dự phòng, bạn phải luôn luôn chú ý đến chất lượng nước, thiết lập và cải thiện hệ thống lọc hồ cá koi, tăng tốc độ loại bỏ các khí độc hại, để tránh tích tụ, nuôi cá koi với mật độ phù hợp. (xem thêm: Mật độ nuôi cá koi là bao nhiêu thì tốt)
Cần thay 20- 30 % nước trong bể/ hồ mỗi ngày, rút nước tầng đáy, bổ sung nước tầng mặt, dùng quạt khi cung cấp oxy cho cá, đảo đều nước.
Hạn chế tình trạng cho cá ăn quá nhiều khiến thức ăn dư thừa gây ô nhiễm nguồn nước.
Xử lý cá koi bị nổi đầu do bị ký sinh trùng ở mang
Bạn có thể dùng muối ăn (NaCl) với nồng độ 2-3% tắm cho cá 5-10 phút hoặc dùng CuSO4 (phèn xanh) với nồng độ 3-5 ppm (3-5g/m3 nước) tắm cho cá 5-10 phút liên tục trong 3 – 4 ngày. Nếu trong hồ/ bể có koi bị như vậy thì bạn cần cách li chúng, đựng trong các tank nhựa để tránh lây lan, ảnh hưởng sức khỏe của cả đàn cá bên trong.
Nếu không có kinh nghiệm thì bạn nên liên hệ đến những cửa hàng, địa chỉ chuyên cung cấp cá koi để sử dụng dịch vụ chăm sóc và chữa bệnh cá koi tốt nhất. Tránh để quá muộn, việc điều trị bệnh cá sẽ khó khăn hơn nhiều.
Xử lý cá koi nổi đầu do nhiễm độc kim loại
Đối với nhiễm độc kim loại nặng, có thể sử dụng thuốc giải độc tiêm, thường là Dimercaprol.
Người nuôi koi cần chú ý quan sát các biểu hiện của cá (kém năng động, bơi tách đàn, bơi lảo đảo), chú ý đến sự thay đổi các chỉ số (pH, oxy hòa tan) của môi trường nước khi giao mùa, trong mùa nóng, mùa lạnh, mùa mưa,… Ngay từ khi cá koi bắt đầu xuất hiện hiện tượng nổi đầu bạn cần nhanh chóng tìm ra nguyên nhân và cách điều trị đúng đắn tránh gây thiệt hại cho những chú cá koi thân yêu.