Cảm xúc là gì? Ai cũng có cảm xúc nhưng không phải ai cũng định nghĩa được cảm xúc là gì? Đôi khi chúng ta còn nhầm lẫn giữa cảm giác và cảm xúc. Vậy thì rốt cuộc cảm xúc là gì? con người có điều khiển được cảm xúc không? làm sao để quản trị cảm xúc. Trong bài viết này Trịnh Đức Dương Blog sẽ cùng các bạn đi giải đáp những thắc mắc đó.
I. Cảm xúc là gì?
Như đã nói ở trên, con người khác với máy móc là có tư duy logic và cảm xúc. Cho dù chúng ta là ai, dù chúng ta là người già, trẻ, lớn bé gì đều có cảm xúc. Nóng giận, hồi hộp, lo âu, vui mừng đó đều là giấu hiệu của cảm xúc.
1.1 Định nghĩa cảm xúc
Cảm xúc là sự phản ứng, là sự rung động và thay đổi của con người trước tác động của ngoại cảnh. Cảm xúc bao gồm một loạt thay đổi đột ngột về mặt cảm giác bên trong, dẫn đến các phản ứng về hành vi của mỗi người trong một khoảng thời gian ngắn. Có nghĩa là cảm xúc là yếu tốt bên trong và chỉ xuất hiện khi có tác động của các yếu tố bên ngoài.
Một cách định nghĩa khác, cảm xúc là các trải nghiệm tích cực hoặc tiêu cực, làm thay đổi sinh lý, hành vi của một người. Cảm xúc có nguồn gốc từ việc thay đổi, thông qua các phản ứng tức thời nhằm mục đích thích nghi nhanh hơn với điều kiện ngoại cảnh. Nhiều người cho rằng cảm xúc tiêu cực là phần cảm xúc xấu. Tuy nhiên khi nói về phạm trù cảm xúc mọi việc chỉ mang tính chất tương đối, mỗi góc nhìn khác nhau sẽ có đánh giá khác nhau
1.2 Đặc điểm của cảm xúc là gì
- Cảm xúc mang tính tức thời: Như đã chia sẻ ở trên, đặc trưng cơ bản của cảm xúc là diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn. Chúng chỉ xuất hiện khi có các tác nhân bên ngoài tác động vào, và sẽ từ từ biến mất khi tác nhân đó qua đi.
- Cảm xúc là một loại phản xạ: Nếu không được rèn luyện để quản trị cảm xúc thì cảm xúc được xem là một loại phản xạ có điều kiện. Khi con người bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài, lập tức cảm xúc thay đổi một cách rất tự nhiên đôi khi ngoài tầm kiểm soát.
- Cảm súc biểu thị suy nghĩ: Cảm xúc của đa số mọi người là tấm gương phản chiếu chính xác con người, nội tâm và suy nghĩ của họ ở thời điểm đó. Cảm xúc thường được biểu thị qua cử chỉ, thái độ và hành vi, vì vậy bạn có thể dễ dàng quan sát sự thay đổi về cảm xúc của mỗi người.
- Cảm xúc của mỗi người là khác nhau: Với mỗi người khác nhau thì cách họ phản ứng lại với cùng 1 sự việc là khác nhau. Chẳng ai có thể định nghĩa chính xác cảm xúc là gì, cũng chẳng ai có thể đo được mức độ tác động của cảm xúc. Nhưng tôi chắc chắn 1 điều bạn có cảm xúc và tôi cũng vậy.
- Cảm xúc có 2 mặt tích cực và tiêu cực. Cách chúng ta biểu lộ cảm xúc thể hiện cách chúng ta phản ứng lại với tác động từ bên ngoài. Cảm xúc sẽ điều hướng hành động. Vì vậy mục tiêu của bài viết là giúp các bạn hiểu rõ cảm xúc là gì. Qua đó giúp các bạn quản trị cảm xúc, tiết chế và điều chỉnh nó một cách phù hợp, mang lại kết quả tích cực.
1.3 Nguồn gốc của cảm xúc
Cảm xúc được hình thành bởi nhiều yếu tố tác động khác nhau, mỗi người sẽ có cách cảm nhận và thể hiện cảm xúc riêng. Cảm xúc được tạo thành bởi các yếu tố như: Kinh nghiệm, nhận thức, hành vi biểu cảm, tâm sinh lý, khả năng điều chỉnh cảm xúc.
Cảm xúc của mỗi người được phân loại tuỳ theo cách nhìn nhận khách quan của từng lĩnh vực nghiên cứu của các nhà khoa học. Tuy vậy, theo một cách tổng quát thì cảm xúc có nguồn gốc từ một trải nghiệm, với đặc trung chủ yếu bởi tâm sinh lý, các phản ứng sinh học, và trang thái tinh thần của một người (tức giận, ngạc nhiên, bất ngờ, vui sướng, tủi thân,…). Các thành phần của cảm xúc bao gồm:
- Nhận thức: Đầu tiên não bộ sẽ tiếp nhận các thông tin từ tác nhân bên ngoài (thu thập thông tin) để tiến hành phân tích, đánh giá
- Đánh giá: Khi có thông tin đầy đủ về vấn đề, não bộ tiến hành đánh giá, xử lý thông tin để đưa ra các phản ứng phù hợp
- Triệu chứng cơ thể: Cơ thể bắt đầu có những biểu hiện đầu tiên cả bên trong lẫn bên ngoài, đây được gọi là biểu hiện của cảm xúc, biểu hiện này chỉ chủ thể mới có thể cảm nhận được.
- Xu hướng hành động: Sau khi xuất hiện các biểu hiện đầu tiên, con người sẽ bắt đầu đưa ra các xu hướng hành động phản ứng lại lại với với tác nhân.
- Biểu hiện bên ngoài: Sau các giai đoạn kể trên thì giai đoạn cuối cùng là các biểu hiện bên ngoài, Đây là biểu hiện mà người khác có thể nhìn thấy và cảm nhận được như: Giọng nói, cử chỉ, thái độ, hành vi,…
II. Cảm xúc của con người.
Chúng ta nghe rất nhiều về các định nghĩa của cả xúc là gì. Càng ngày càng có nhiều những loại cảm xúc mới ra đời. Cảm xúc của con người được nghiên cứu rất kĩ càng, và trở thành 1 ngành khoa học. Cảm xúc của con người được chia làm cả xúc ẩn giấu và cảm xúc bộc lộ.
- Cảm xúc ẩn giấu là loại cảm giác của con người, họ có phản ứng lại tác động của thế giới quan. Thế như họ không biểu lộ nó ra bên ngoài thông qua cử chỉ và hành động. Đôi khi chúng ta hay gọi nó là cảm xúc đè nén. Đây là một trong những loại cảm xúc đa phần có tác động tiêu cực.
- Cảm xúc bộc lộ là loại cảm xúc của con người. Chúng được bộc lộ trực tiếp qua gương mặt, cử chỉ và hành động của người bị tác động. Cách họ thể hiện cảm xúc sẽ cho phép người đối diện đoán biết được tính cách, và hành động sắp diễn ra của người bị tác động.
Cảm xúc là thứ khó điều khiển nhất của con người, cho dù bạn là người sắt thì bạn cũng bị rung động, cũng có cảm xúc trước một vài yếu tố ngoại cảnh nào đó. Đa số mọi người bình thường họ thường sống theo cảm xúc nhiều hơn. Vì vậy nếu bạn khai thác được điểm này bạn sẽ dễ dàng điều khiển được hành vi của người khác. Ngoài ra bạn cũng cần phân biệt giữa cảm xúc, cảm giác, tâm trạng.
- Cảm giác: Là việc cảm nhận các yếu tố bên ngoài, thông qua hệ thông các giác quan của con người. Cảm giác đơn thuần là việc cảm nhận thông tin, mang tính riêng tư, chúng chưa biểu hiện, bộc lộ ra bên ngoài.
- Tâm trạng: Trạng là trạng thái, tâm trạng là trạng thái cảm xúc của con người, chúng cũng có một số đặc điểm giống cảm xúc, nhưng nó ít mãnh liệt hơn, thời gian diễn ra lâu hơn.
- Tình cảm: Là biểu hiện của cơ thể, được hiểu với ý nghĩa ẩn dấu của cảm xúc. Thời gian tồn tại của tình cảm cũng dài hơn cảm xúc rất nhiều
3. Quản trị cảm xúc.
Bạn đã biết cảm xúc là gì? vậy bạn có biết cách nào để quản trị cảm xúc. Quản trị cảm xúc là cách sử dụng lý trí để điều khiển 1 phần cảm xúc. Từ đó làm thay đổi phản ứng, hành động của mình trước tác động theo hướng tích cực.
Bạn không nên nhầm lẫn giữa quản trị cảm xúc và đè nén cảm xúc. Đè nén là ép xuống, nén chặt lại không cho nó bộc lộ. Như vậy đè nén không phải là quản trị. Quản trị là cách ta cho phép cảm xúc thể hiện như ở một mức độ và chừng mực nào đó.
chúng ta hoàn toàn có thể quản trị cảm xúc của mình. Trong bài viết tiếp theo tôi sẽ cùng các bạn đi tìm hiểu về quản trị cảm xúc.
>> Hãy tham khảo các khóa học phát triển bản thân để có thể quản trị cảm xúc tốt hơn
4. kết luận.
Cảm xúc là gì? Đơn giản cảm xúc là phản ứng, rung động tự nhiên của con người trước ngoại cảnh. Bất kì ai cũng có cảm xúc. Cảm xúc điều khiển hành vi của bạn. Nó có hai mặt tích cực và tiêu cực. Nhiệm vụ của bạn là biết điều chỉnh cảm xúc ở mức thích hợp để tạo ra điều tích cực.