Từ cách đây nhiều thế kỷ, các danh y thời cổ đã tìm tòi, đúc kết ra cách thức chữa bệnh không sử dụng thuốc, đó là châm cứu. Ngày nay, phương pháp châm cứu vẫn giữ nguyên giá trị và được nhiều nghiên cứu chứng minh những tác dụng tuyệt vời trong điều trị những căn bệnh phức tạp. Nội dung bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về châm cứu và những công dụng kỳ diệu của phương pháp này.
Châm cứu là gì? Cơ chế tác dụng của châm cứu
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh (nguyên Trưởng khoa Nội – Bệnh viện YHCT Trung ương, nay là Trưởng khoa Châm cứu – Trị liệu, Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc): Châm cứu là phương pháp trị liệu của Đông y dùng để điều trị nhiều căn bệnh. Nhắc đến châm cứu nhiều người thường nghĩ là một phương pháp, nhưng thực thế châm và cứu là hai phương pháp khác nhau nhưng thường được kết hợp trong cùng một lần trị liệu.
Châm là dùng loại kim đặc biệt có độ dài ngắn, kích thước khác nhau để châm vào các huyệt vị trên cơ thể. Khi kim được châm vào cơ thể, tùy vào loại bệnh cần điều trị và ý đồ của người thầy thuốc mà có thể sử dụng các kỹ thuật nhất định để đạt được mục đích đả thông kinh mạch, khí huyết, trừ khử bệnh tật, nâng cao sức khỏe.
Cứu là sử dụng lá ngải khô chế thành ngải nhung, rồi từ đó tạo thành điếu ngải để đốt rồi hơ hoặc đạt trực tiếp lên những vị trí nhất định trên cơ thể, qua đó tạo ra kích thích bằng nhiệt độ nóng lên huyệt vị nhằm đạt được mục đích chữa bệnh của người thầy thuốc.
Mặc dù cách thức thực hiện hoàn toàn khác nhau, tuy nhiên châm và cứu đều sử dụng những huyệt vị giống nhau. Vì thế chúng thường được áp dụng kết hợp để tăng hiệu quả, Đông y gọi chung là phép châm cứu.
Quá trình châm cứu sẽ tạo ra cơ chế phản xạ phức tạp trong cơ thể, từ đó đạt được hiệu quả điều trị.
- Phản ứng tại chỗ: Khi châm cứu vào một huyệt đạo bất kỳ sẽ tạo ra một cung phản xạ mới làm ức chế phản xạ do bệnh lý gây ra. Từ đó làm giảm triệu chứng bệnh, giảm đau nhức cho bệnh nhân.
- Phản ứng tiết đoạn: Khi một cơ quan nội tạng bất kỳ trên cơ thể có tổn thương do bệnh lý gây ra sẽ tạo ra những thay đổi về cảm giác trên da tại vị trí tiết đoạn của cơ quan đó. Việc châm cứu vào huyệt đạo sẽ giúp điều chỉnh những phản ứng do bệnh lý gây ra tại chính tiết đoạn đó.
- Phản ứng toàn thân: Châm cứu còn tạo ra phản xạ toàn thân như những thay đổi về hoạt động nội tiết, thể dịch, làm tăng bạch cầu, tăng kháng thể… Để tạo ra phản ứng toàn thân, khi trị liệu, bác sĩ không chỉ châm cứu và những huyệt đạo gần vị trí bị bệnh, mà còn châm cứu cả những huyệt đạo xa như huyệt Hợp cốc, Nhân trung…
Châm cứu có tốt không? Châm cứu chữa được những bệnh gì?
Theo Y học cổ truyền phương Đông, trong cơ thể con người có hệ thống các kinh mạch phức tạp chạy khắp cơ thể giúp lưu thông năng lượng. Trên các kinh mạch này chứa các huyệt đạo có tác động trực tiếp tới các cơ quan nội tạng và hoạt động chức năng của cơ thể. Vì thế, khi tác động đúng cách vào các huyệt đạo sẽ giúp điều trị hiệu quả một số căn bệnh.
- Châm cứu chữa bệnh xương khớp: Hiện nay, phần lớn bệnh nhân tìm đến châm cứu để chữa các căn bệnh đau xương khớp như đau lưng, đau khớp gối, đau vai, đau cổ… Châm cứu giúp giảm đau nhanh chóng và hiệu quả, tương tự như các loại thuốc giảm đau trong Tây y, nhưng an toàn và ít tác dụng phụ hơn hẳn. Đặc biệt, phương pháp châm cứu còn giúp tạo ra những tác động đến toàn cơ thể, nâng cao thể trạng, sức đề kháng do đó duy trì hiệu quả lâu bền hơn và hạn chế tái phát cơn đau trở lại.
- Châm cứu chữa vô sinh: Liệu pháp châm cứu giúp mang lại sự cân bằng cho cơ thể, cải thiện chức năng sinh lý cho cả nam và nữ, từ đó hỗ trợ điều trị hiệu quả căn bệnh vô sinh.
- Các bệnh về tiêu hóa: Châm cứu cho hiệu quả cao trong việc làm giảm các chứng ợ nóng, táo bón, trào ngược dạ dày, hỗ trợ điều trị tốt bệnh viêm loét đại tràng.
- Rối loạn cảm xúc: Liệu pháp châm cứu giúp hỗ trợ điều trị tốt chứng trầm cảm, làm giảm căng thẳng, lo âu…
- Giúp bệnh nhân phục hồi chức năng sau đột quỵ: Nhờ tác dụng cải thiện lưu thông máu và tuần hoàn máu nên châm cứu rất hữu hiệu trong việc giúp bệnh nhân phục hồi sau tai biến.
- Chữa rối loạn giấc ngủ: Châm cứu cho hiệu quả cao và lâu bền hơn hẳn so với nhiều loại thuốc trong việc cải thiện giấc ngủ, chữa mất ngủ cho bệnh nhân.
Châm cứu có nhiều trường phái, trong đó phổ biến nhất là các trường phái:
- Thể châm
- Nhĩ châm
- Túc châm
- Diện châm
- Trường châm
- Châm cứu điện
- Châm cứu cấy chỉ…
Về vấn đề châm cứu có tốt không, Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh chia sẻ: “Châm cứu là liệu pháp tìm lại sự cân bằng, điều hòa âm dương cho cơ thể. Bởi khi cơ thể bị rối loạn, mất cân bằng sẽ dẫn tới nhiều bệnh tật. Châm cứu sử dụng kim châm, lá ngải để tác động lên các huyệt vị mà không dùng dược chất đưa vào cơ thể nên có tính an toàn cao, ít gây tác dụng phụ và cho hiệu quả lâu bền. Tuy nhiên, châm cứu chỉ thực sự hiệu quả khi được thực hiện bởi các bác sĩ, thầy thuốc có chuyên môn cao, kỹ thuật vững vàng. Nếu châm cứu ở những cơ sở kém uy tín có thể dẫn tới tình trạng châm không đúng huyệt đạo, gây ra những tai biến nghiêm trọng.”
Những câu hỏi thường gặp về châm cứu
1. Châm cứu có đau không?
Đây là câu hỏi rất phổ biến mà bất cứ bệnh nhân nào chưa từng châm cứu cũng thắc mắc. Thực tế, việc châm cứu nếu được thực hiện bài bản đúng quy trình và kỹ thuật không hề gây đau đớn cho bệnh nhân. Khi kim châm vào huyệt đạo bệnh nhân chỉ cảm thấy hơi tê nhức nhẹ, sau đó là cảm giác dễ chịu, khoan khoái sau khi rút kim.
2. Những ai không nên châm cứu
Mặc dù được đánh giá là phương pháp trị liệu cho hiệu quả cao và an toàn, tuy nhiên châm cứu không dành cho 100% bệnh nhân. Một số trường hợp sau đây không nên tiến hành trị liệu châm cứu để tránh gặp tác dụng phụ nguy hiểm.
- Người có cơ địa quá nhạy cảm, không chịu được châm cứu
- Bệnh nhân tiểu đường.
- Người đang gặp chấn thương bao gồm cả vết thương kín và hở.
- Người đang có những vùng viêm nhiễm, lở loét trên da.
- Người mắc các bệnh ngoại khoa như: viêm ruột thừa, thủng dạ dày, viêm vòi trứng…
Để được chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh và tư vấn phác đồ châm cứu hiệu quả nhất, bệnh nhân nên tới thăm khám trực tiếp tại các cơ sở của Trung tâm Thuốc dân tộc trên toàn quốc hoặc đăng kí khám để được tư vấn bởi các bác sĩ chuyên khoa.
Trung tâm Thuốc dân tộc, địa chỉ châm cứu chữa bệnh hàng đầu tại Việt Nam
Là một trong những đơn vị được Bộ y tế cấp phép triển khai trị liệu châm cứu, Trung tâm Thuốc dân tộc hiện là địa chỉ uy tín được hàng nghìn bệnh nhân tin tưởng tìm đến. Với bề dày gần 10 năm hoạt động trong lĩnh vực khám chữa bệnh bằng Y học cổ truyền, Trung tâm Thuốc dân tộc luôn nỗ lực cải thiện chất lượng dịch vụ, mang đến hiệu quả cao và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho mọi bệnh nhân.
Khi đến châm cứu tại Trung tâm Thuốc dân tộc, bệnh nhân sẽ được thăm khám và trị liệu trực tiếp bởi những bác sĩ hàng đầu với chuyên môn vững vàng và kinh nghiệm dày dặn như:
- Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh, nguyên Trưởng khoa Nội – Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương. Hiện nay, bác sĩ Vân Anh đang đảm nhận chức vụ Trưởng khoa Châm cứu – Trị liệu của Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Y học cổ truyền, bác sĩ Vân Anh hiện là một trong những chuyên gia đầu ngành về trị liệu châm cứu với nhiều nghiên cứu khoa học có ý nghĩa thiết thực, tiêu biểu như đề tài “Tác dụng của châm cứu trong khám, chữa bệnh”.
- Bác sĩ Doãn Hồng Phương, nguyên Phó Trưởng khoa Nội – Bệnh viện Châm cứu Trung ương, nay là bác sĩ phụ trách trị liệu Đông y tại Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc. Bác sĩ Phương được mệnh danh là “người thầy thuốc có đôi bàn tay vàng” nhờ kỹ thuật châm cứu, trị liệu điêu luyện, tài tình. Hơn 3 thập kỷ gắn bó với nghề, bác sĩ Hồng Phương đã điều trị thành công cho hàng nghìn bệnh nhân bằng các phương pháp trị liệu như châm cứu, bấm huyệt…
- Bác sĩ Vi Văn Thái, nguyên Giám đốc Bệnh viện Y Dược cổ truyền Quảng Ninh, nay là bác sĩ điều trị chính tại Trung tâm Thuốc dân tộc chi nhánh Quảng Ninh. Không chỉ làm công tác khám và chữa bệnh bằng Y học cổ truyền, bác sĩ Thái còn là người thầy thuốc có kỹ thuật trị liệu châm cứu điêu luyện và đôi bàn tay vô cùng khéo léo. Với chuyên môn sâu rộng, bác sĩ Thái luôn chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh và đưa ra phác đồ trị liệu chuẩn xác, mang lại hiệu quả cao cho bệnh nhân.
- Bác sĩ Nguyễn Thị Phương Mai, nguyên Trưởng khoa Y học cổ truyền – Phục hồi chức năng, Bệnh viện GTVT TP.HCM, nay là bác sĩ phụ trách điều trị chính tại Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc chi nhánh Hồ Chí Minh. Với hơn 30 năm kinh nghiệm khám chữa bệnh và phục hồi chức năng bằng trị liệu Đông y, bác sĩ Phương Mai là một những chuyên gia hàng đầu hiện nay về châm cứu.
Ngoài ra, tại Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc còn có đội ngũ đông đảo những kỹ thuật viên được đào tạo bài bản với kỹ thuật cao, vững tay nghề, luôn hết mình tận tâm vì sức khỏe người bệnh.
Quy trình châm cứu chuẩn hóa theo quy định của Bộ Y tế
Luôn đặt sức khỏe và sự an toàn của bệnh nhân lên hàng đầu, Trung tâm Thuốc dân tộc đã tiến hành chuẩn hóa quy trình trị liệu châm cứu đảm bảo đúng quy định của Bộ Y tế.
Bước 1: Thăm khám và chẩn đoán bệnh trước trị liệu. 100% bệnh nhân được thăm khám kỹ lưỡng với những bác sĩ có chuyên môn cao trước khi tiến hành trị liệu. Trong quá trình thăm khám, bác sĩ sẽ tư vấn chi tiết tình trạng bệnh và phác điều trị thích hợp cho bệnh nhân.
Bước 2: Khi bệnh nhân chấp nhận phác đồ điều trị được tư vấn, bác sĩ sẽ chỉ định liều trị châm cứu phù hợp với thể trạng của bệnh nhân.
Bước 3: Tiến hành trị liệu
- Bệnh nhân được làm công tác tư tưởng để chuẩn bị tinh thần trị liệu, đồng thời hướng dẫn về tư thế chuẩn để quá trình châm cứu diễn ra suôn sẻ.
- Bệnh nhân uống trà thông kinh lạc. Trong khi đó, bác sĩ và kỹ thuật viên sẽ chuẩn bị dụng cụ châm cứu, sát trùng kỹ lưỡng kim châm.
- Bác sĩ bắt đầu tiến hành xoa bóp để làm giãn và mềm các nhóm cơ.
- Thực hiện các kỹ thuật châm cứu trên những huyệt đạo cần thiết.
Bước 4: Theo dõi phản ứng của bệnh nhân trong suốt quá trình trị liệu và sau khi rút kim châm.
Bước 5: Bác sĩ hẹn lịch tái khám và buổi trị liệu châm cứu tiếp theo.
Với đội ngũ bác sĩ, chuyên gia hàng đầu cùng quy trình trị liệu châm cứu bài bản đã mang đến hiệu quả điều trị bằng châm cứu cao cho các bệnh nhân của Trung tâm Thuốc dân tộc. Chỉ tính riêng từ tháng 10/2015 đến tháng 11/2016 đã có gần 1000 lượt bệnh nhân tới châm cứu tại Trung tâm. Hiệu quả điều trị cho thấy:
- 60% bệnh nhân điều trị thành công khi sử dụng đầy đủ liệu trình trị liệu.
- 23% bệnh nhân cần điều trị kết hợp với bài thuốc Đông y để tăng hiệu quả điều trị.
- 10% bệnh nhân điều trị có hiệu quả, thuyên giảm từ 70 – 80% triệu chứng bệnh.
Chia sẻ về quá trình phục hồi sau tai biến bằng liệu pháp châm cứu tại Trung tâm Thuốc dân tộc, cô Đoàn Thị Miên cho biết: “Sau 2 lần tai biến thập tử nhất sinh, tôi dường như đã tuyệt vọng vì nghĩ rằng từ nay mình chỉ có thể sống nốt quãng đời còn lại trong cảnh liệt nửa người, phải cậy nhờ con cháu chăm sóc. Nhưng may mắn biết đến Trung tâm Thuốc dân tộc, sau một thời gian kiên trì điều trị châm cứu kết hợp bấm huyệt tại đây, tôi đã phục hồi nhanh chóng. Hiện giờ, dù không thể lao động nặng nhưng tôi đã có thể đi lại, sinh hoạt bình thường. Đối với tôi điều đó đã như một phép màu rồi.”
Cơ sở vật chất hiện đại, khang trang mang đến trải nghiệm hoàn hảo cho người bệnh
Để nâng cao hiệu quả trị liệu châm cứu và mang đến sự thoải mái, dễ chịu nhất cho bệnh nhân, Trung tâm Thuốc dân tộc rất chú trọng đầu tư cơ sở vật chất với những phòng trị liệu chất lượng cao và hệ thống trang thiết bị hỗ trợ tiên tiến nhất. Đặc biệt, để đảm bảo tính an toàn trong trị liệu, Trung tâm Thuốc dân tộc đã đầu tư hệ thống máy móc tiệt trùng dụng cụ hiện đại. Đặc biệt mỗi bệnh nhân được sử dụng một bộ kim châm cứu riêng biệt, giúp phòng tránh nguy cơ lây chéo bệnh.
Song hành với việc cải thiện cơ sở vật chất, Trung tâm Thuốc dân tộc còn nỗ lực mang đến những dịch vụ hoàn hảo, hỗ trợ tối đa cho người bệnh như:
- Đặt lịch khám online nhanh chóng và tiện lợi.
- Số Hotline tư vấn trước và sau trị liệu 24/7 giải đáp mọi thắc mắc của người bệnh.
- Bác sĩ luôn theo dõi sát sao tiến trình phục hồi của người bệnh trong suốt quá trình trị liệu.
Với những nỗ lực không ngừng nghỉ trong công tác khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân, nhiều năm quá Trung tâm Thuốc dân tộc đã vinh dự dành được nhiều giải thưởng và danh hiệu cao quý.
