Chế độ ăn cho trẻ bị thiếu máu
Thiếu máu là tình trạng giảm lượng huyết sắc tố (Hb) trong
một đơn vị thể tích máu. Theo tổ chức Y tế thế giới, được coi là thiếu máu khi:
–
Hb dưới 100g/l ở trẻ 6 tháng đến 6 tuổi.
–
Hb dưới 120g/l ở trẻ từ 7 – 14 tuổi.
- Thiếu máu
có rất nhiều nguyên nhân.
–
Bệnh của cơ quan tạo máu: Giảm sản, bất sản tủy, suy
tủy bẩm sinh hoặc mắc phải, thâm nhiễm tủy: Bạch cầu cấp kinh (bệnh máu trắng),
các di căn vào tủy.
–
Do mất máu: Chấn thương, chảy máu cam…
–
Rối loạn về chức năng đông máu: Giảm tiểu cầu,
Hemophili.
–
Do tan máu: Các bệnh tan máu do bệnh huyết cầu tố, bệnh
của màng hồng cầu, tan máu tự miễn…
–
Thiếu máu dinh dưỡng
- Thiếu
máu dinh dưỡng.
Là loại thiếu máu hay gặp nhất ở trẻ em, thiếu máu dinh
dưỡng có thể do thiếu: sắt, vitamin B12, đồng, axit Folic… trong đó thiếu sắt
là phổ biến.
- Các
nguyên nhân gây thiếu máu thiếu sắt:
–
Chế độ ăn cung cấp thiếu máu: Thiếu sữa mẹ, ăn sam
không đủ thành phần, đẻ non, suy dinh dưỡng bào thai, sinh đôi.
–
Do hấp thu sắt kém: ỉa chảy kéo dài, nhiễm kí sinh
trùng đường ruột (nhiễm giun đũa, giun móc).
–
Do nhu cầu tăng: mắc các bệnh nhiễm trùng.
- Những
dấu hiệu thể hiện thiếu máu, thiếu sắt:
–
Da xanh niêm mạc nhợt nhạt từ từ.
–
Trẻ mệt mỏi, ít hoạt động, ăn kém, lên cân chậm.
–
Xét nghiệm: Huyết sắc tố giảm, sắt huyết thanh giảm.
- Các bà
mẹ phải làm gì khi trẻ bị thiếu máu dinh dưỡng.
–
Cho trẻ ăn các loại thực phẩm có chứa nhiều sắt như:
Gan, tim, bầu dục, trứng, thịt, cá, tôm, cua, đậu, đỗ, lạc vừng, rau xanh và
quả chín.
–
Cho trẻ ăn bổ sung đúng tuổi, đủ thành phần các chất
dinh dưỡng (xem phần ăn bổ sung). Trong thực đơn hàng ngày tăng cường các loại
thực phẩm giầu sắt.
–
Tăng cường các loại rau quả có chứa nhiều vitamin C: Cam, quýt, chuối, đu đủ, rau ngót, rau muống, để hỗ trợ
hấp thu sắt.
–
Khi trẻ đã bị
thiếu máu chế độ ăn chỉ có tính chất hỗ trợ bên cạnh chế độ ăn phải cho trẻ
uống các chế phẩm có chứa sắt theo chỉ định của bác sĩ.
Dưới đây là một số thực đơn có thể áp dụng cho trẻ bị thiếu
máu dinh dưỡng:
Chế độ ăn cho trẻ 6 – 9 tháng tuổi bị thiếu máu dinh dưỡng
Giờ
Thứ 2, 4
Thứ 3, 5
Thứ 6, CN
Thứ 7
6h
Bú mẹ
Bú mẹ
Bú mẹ
Bú mẹ
8h
Bột trứng
Bột bầu dục
Bột gan
Bột thịt bò
10h
Chuối tiêu 1/3 quả – ½ quả
Đu đủ: 100g
Hồng xiêm: 1 quả
Xoài: 100g
11h
Bú mẹ
Bú mẹ
Bú mẹ
Bú mẹ
14h
Bột tim
Bột thịt bò
Bột cá quả
Bột tôm
16h
Nước cam
Chuối tiêu
Đu đủ
Nước cam
17h đến
sáng hôm sau
Bú mẹ
Bú mẹ
Bú mẹ
Thực đơn cho trẻ từ 10 -12 tháng tuổi bị thiếu máu dinh
dưỡng.
Giờ
Thứ 2, 4
Thứ 3, 5
Thứ 6, CN
Thứ 7
6h
Bú mẹ
Bú mẹ
Bú mẹ
Bú mẹ
8h
Bột bầu dục
Bột thịt gà
Bột thịt bò
Bột trứng
10h
Chuối tiêu 1/2 quả – 1 quả
Đu đủ: 200g
Hồng xiêm: 1 quả
Xoài: 200g
11h
Bú mẹ
Bú mẹ
Bú mẹ
Bú mẹ
14h
Bột trứng
Bột cua
Bột tôm
Bột gan
16h
Nước cam
Nước cam
Nước cam
Nước cam
18h
Bột cá
Bột tim
(gà, lợn)
Bột bầu
dục
Bột thịt
nạc
19h đến
sáng hôm sau
Bú mẹ
Bú mẹ
Bú mẹ
Thực đơn cho trẻ từ 1
– 2 tuổi bị thiếu máu dinh dưỡng.
Thay các bữa bột bằng các bữa cháo nấu với các loại thực
phẩm giàu sắt.
Đối với trẻ lớn: Cho ăn cơm với các loại thức ăn chứa nhiều
chất sắt. Thực đơn (xem phần ăn bổ sung). Cho trẻ ăn thêm sữa chua 1 – 2
cốc/ngày, ăn các loại quả chín theo nhu cầu của trẻ.
Giờ
Thứ 2, 4
Thứ 3, 5
Thứ 6, CN
Thứ 7
6h
Bú mẹ
Bú mẹ
Bú mẹ
Bú mẹ
8h
Cháo bầu dục
Cháo thịt gà
Cháo thịt bò
Cháo trứng
10h
Sữa chua: 200ml
Đu đủ: 200g
Sữa chua: 200ml
Xoài: 200g
11h
Bú mẹ
Bú mẹ
Bú mẹ
Bú mẹ
14h
Súp thịt bò khoai tây
Súp đậu xanh bí đỏ
Cháo tim (lợn, gà)
Cháo cá
16h
Nước cam
Sữa chua: 200ml
Nước cam
Sữa chua: 200ml
18h
Cháo cá
Cháo lươn
Cháo gan (gà, lợn)
Cháo gà
21h
Cháo trứng
Cháo tôm
Cháo bầu dục
Cháo thịt bò
22h đến
sáng hôm sau
Bú mẹ
Bú mẹ
Bú mẹ
-
Muốn phòng thiếu máu dinh dưỡng
các bà mẹ cần phải làm gì?
– Bà mẹ
phải ăn uống tốt, đầy đủ khi có thai và cho con bú.
– Uống viên
sắt khi biết mình có thai cho đến 1 tháng sau đẻ
– Thực hiện
nuôi con bằng sữa mẹ, cho ăn bổ sung theo đúng tháng tuổi, chọn các loại thực
phẩm giàu chất dinh dưỡng (cũng là những thực phẩm giàu sắt)
– Vệ sinh
ăn uống để tránh các bệnh giun sán và tiêu chảy
– Cho trẻ
tẩy giun theo định kì 6 tháng/lần khi trẻ được 2 tuổi trở lên theo chỉ định của
bác sĩ.