LNV – Trong cuốn “Nhớ mãi những phút giây đầu tiên” của ông Vũ Kỳ – thư ký giúp việc Bác Hồ từ năm 1945 đến 1969 đã viết: “Chỉ mới cách đó hơn một tuần, Hà Nội còn là một thành phố bảo hộ, mật thám như rươi, thoáng thấy màu cờ đỏ là cả bộ máy cai trị của kẻ thù lồng lên như thú dữ. Thế mà giờ đây cờ đỏ phấp phới bay khắp phố phường. Đêm ấy, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đang ngồi giữa lòng Hà Nội soạn thảo Tuyên ngôn Độc lập, mở đầu một kỷ nguyên mới cho dân tộc – Kỷ nguyên độc lập, tự do. Thật là kỳ diệu. Cách mạng là một sự kỳ diệu. Và chính Người, từ Nguyễn Ái Quốc đến Hồ Chí Minh, đã cùng với toàn dân làm nên điều kỳ diệu đó…”.
Hình ảnh Bác Hồ đọc Bản Tuyên ngôn Độc lập
Ngày 23/8/1945 Hồ Chủ tịch về đến thôn Gạ (Phú Thượng – Hà Nội), nghỉ ở đây một ngày. Hôm sau Người được Trung ương và Thành uỷ bố trí đến ở tại gác 2 số nhà 48 Hàng Ngang (nhà của ông Trịnh Văn Bô – một thương gia yêu nước, cơ sở tin cậy của cách mạng).
Về đến Hà Nội, sau những trận ốm và phải đi xa, Bác rất gầy yếu. Bà Trịnh Văn Bô, nữ chủ nhân của ngôi nhà 48 Hàng Ngang lịch sử xúc động kể lại: “Bác từ chiến khu về chỉ có một đôi dép cao su nhãn hiệu con hổ trắng, chiếc quần soóc nâu, chiếc áo sơ mi ngắn tay và một chiếc mũ phớt bạc màu”. Đêm đêm, Bác thức rất khuya đánh máy soạn thảo bản hùng văn vô giá – Tuyên ngôn lịch sử khai sinh cho Tổ quốc.
Vào những ngày 26,27/8, tức là khi đã ấn định Lễ tuyên ngôn Độc lập vào 2/9/1945, anh em cán bộ mới sực nhớ ra cần phải trang bị mỗi người một bộ quần áo thật tươm tất lúc ra mắt trên lễ đài, đặc biệt là Hồ Chủ tịch. Bà Trịnh Văn Bô bồi hồi nhớ lại: “Lúc bấy giờ trong tủ của nhà chúng tôi có rất nhiều vải (vì là nhà buôn vải vóc), tôi lấy ra mấy súc ka ki để may cho anh em. Ngoài ra trong tủ cũng có hàng chục bộ quần áo khá sang trọng may sẵn mà ông Bô chưa dùng, nên tôi lấy ra cho các anh mặc tạm trước. Ai mặc vừa bộ nào thì dùng bộ nấy… nhưng tầm người như ông cụ không hợp bộ nào cả…”.
Bộ quần áo kaki Chủ tịch Hồ Chí Minh mặc trong lễ Tuyên ngôn độc lập ngày 2/9/1945 được may tại cửa hiệu Phúc Lợi – số 48 Hàng Ngang.
Bộ quần áo kaki Chủ tịch Hồ Chí Minh mặc trong lễ Tuyên ngôn độc lập ngày 2/9/1945 được may tại cửa hiệu Phúc Lợi – số 48 Hàng Ngang.
Gần sát ngày Đại lễ, ông bà Trịnh Văn Bô đã chọn riêng loại vải kaki của Anh và ông Vũ Đình Huỳnh – nguyên là thư ký lễ tân mang đến xin ý kiến Bác. Bác nói: “Tôi mặc xuềnh xoàng thôi. Không len, dạ đắt tiền làm gì, cốt tươm tất giản dị, không phải cà vạt cổ cồn là tốt…”.
Ông Vũ Đình Huỳnh chợt nhớ tới một bức ảnh của XTalin nên ướm thử với Bác may theo kiểu áo đó, cũng không có cà vạt mà oai vệ. Bác mỉm cười nói: “Nhưng mình có phải là Xtalin đâu”. Cuối cùng ông Vũ Đình Huỳnh mời ông Phú Thịnh – chủ hiệu may có tiếng ở Phố Hàng Quạt tới và trình bày việc muốn may một bộ quần áo cho ông cụ mặc khi có việc quan trọng, nhưng phải thoải mái, đơn giản, loại bốn túi, mặc kín cổ, đi giày hay dép đều phù hợp.
Ông Phú Thịnh ngẫm nghĩ một lúc dè dặt nói: “Tôi đã mường tượng ra kiểu áo ấy rồi. Chỉ cần tính toán cái ve áo nhọn hay tù?”. Ông Phú Thịnh ngắm nghía tấm ảnh Xtalin rồi nói: “Kiểu tướng soái này oách lắm nhưng không hợp với các cụ người nhà mình. Thôi được tôi sẽ lo liệu để có bộ áo hợp ý với cụ”. Hai hôm sau, ông Phú Thịnh đem hai bộ quần áo đến, cười ý nhị nói: “Tôi trộm nghĩ cụ lý này không phải là lý trưởng mà có lẽ là một cụ lý… khác thường”- Ông Vũ Đình Huỳnh cười đáp lại tình cảm tinh tế của ông thợ may.
Hôm sau, lựa lúc Bác tập thể dục, tắm buổi sáng xong, ông Vũ Đình Huỳnh đem bộ quần áo mới vào. Bác ướm thử, ngắm kỹ cổ áo và mỉm cười: “Được, thế này là hợp với mình”. Ông Vũ Đình Huỳnh lúc đó đã rất vui và thầm mỉm cười nghĩ, chỉ trong vài ngày nữa, ông Phú Thịnh sẽ vô cùng sung sướng và ngạc nhiên vinh dự khi “cụ lý” mà mình may quần áo cho lại chính là Chủ tịch Hồ Chí Minh, Người đọc Tuyên ngôn Độc lập tại Vườn hoa Ba Đình để khai sinh ra một quốc gia mới – Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
Đã 75 năm trôi qua kể từ thời khắc lịch sử khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Công hòa đến nay, hình ảnh chiếc áo Chủ tịch Hồ Chí Minh mặc khi đọc Tuyên ngôn Độc lập ngày 2/9/1945 vẫn làm rất nhiều người ấn tượng bởi nó vẫn thể hiện phong cách giản dị của Người nhưng không kém phần trang trọng. Khoảnh khắc ngày Lễ Độc lập, ngày Quốc khánh 2/9 mỗi năm đều là một ngày lễ trọng đại. Và hình ảnh vị cha già dân tộc, vị lãnh tụ kính yêu với bộ quần áo kaki màu vàng quen thuộc vẫn luôn hằn sâu trong tâm trí và trái tim mỗi người dân tộc Việt.
Hoàng Mai
Tại Viện Bảo tàng Cách mạng, mỗi gian phòng trưng bày các kỷ vật về Bác đều ấn tượng với khách tham quan. Nhưng có lẽ gian phòng trưng bày những hiện vật liên quan đến thời điểm lịch sử ngày 2/9/1945 gồm: Chiếc micro Hồ Chủ tịch sử dụng trong Lễ Tuyên ngôn Độc lập, một số kèn đồng mà đội quân nhạc cử Quốc ca tại Quảng trường Ba Đình; đặc biệt đó là quần áo Bác Hồ đã mặc trong ngày lễ khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa khiến mỗi người xem xúc động. Một chiếc áo màu kaki vàng quen thuộc gắn liền với hình ảnh của Bác và nói lên sự tinh tế, sáng tạo của người may.Ngày 23/8/1945 Hồ Chủ tịch về đến thôn Gạ (Phú Thượng – Hà Nội), nghỉ ở đây một ngày. Hôm sau Người được Trung ương và Thành uỷ bố trí đến ở tại gác 2 số nhà 48 Hàng Ngang (nhà của ông Trịnh Văn Bô – một thương gia yêu nước, cơ sở tin cậy của cách mạng).Về đến Hà Nội, sau những trận ốm và phải đi xa, Bác rất gầy yếu. Bà Trịnh Văn Bô, nữ chủ nhân của ngôi nhà 48 Hàng Ngang lịch sử xúc động kể lại: “Bác từ chiến khu về chỉ có một đôi dép cao su nhãn hiệu con hổ trắng, chiếc quần soóc nâu, chiếc áo sơ mi ngắn tay và một chiếc mũ phớt bạc màu”. Đêm đêm, Bác thức rất khuya đánh máy soạn thảo bản hùng văn vô giá – Tuyên ngôn lịch sử khai sinh cho Tổ quốc.Vào những ngày 26,27/8, tức là khi đã ấn định Lễ tuyên ngôn Độc lập vào 2/9/1945, anh em cán bộ mới sực nhớ ra cần phải trang bị mỗi người một bộ quần áo thật tươm tất lúc ra mắt trên lễ đài, đặc biệt là Hồ Chủ tịch. Bà Trịnh Văn Bô bồi hồi nhớ lại: “Lúc bấy giờ trong tủ của nhà chúng tôi có rất nhiều vải (vì là nhà buôn vải vóc), tôi lấy ra mấy súc ka ki để may cho anh em. Ngoài ra trong tủ cũng có hàng chục bộ quần áo khá sang trọng may sẵn mà ông Bô chưa dùng, nên tôi lấy ra cho các anh mặc tạm trước. Ai mặc vừa bộ nào thì dùng bộ nấy… nhưng tầm người như ông cụ không hợp bộ nào cả…”.Gần sát ngày Đại lễ, ông bà Trịnh Văn Bô đã chọn riêng loại vải kaki của Anh và ông Vũ Đình Huỳnh – nguyên là thư ký lễ tân mang đến xin ý kiến Bác. Bác nói: “Tôi mặc xuềnh xoàng thôi. Không len, dạ đắt tiền làm gì, cốt tươm tất giản dị, không phải cà vạt cổ cồn là tốt…”.Ông Vũ Đình Huỳnh chợt nhớ tới một bức ảnh của XTalin nên ướm thử với Bác may theo kiểu áo đó, cũng không có cà vạt mà oai vệ. Bác mỉm cười nói: “Nhưng mình có phải là Xtalin đâu”. Cuối cùng ông Vũ Đình Huỳnh mời ông Phú Thịnh – chủ hiệu may có tiếng ở Phố Hàng Quạt tới và trình bày việc muốn may một bộ quần áo cho ông cụ mặc khi có việc quan trọng, nhưng phải thoải mái, đơn giản, loại bốn túi, mặc kín cổ, đi giày hay dép đều phù hợp.Ông Phú Thịnh ngẫm nghĩ một lúc dè dặt nói: “Tôi đã mường tượng ra kiểu áo ấy rồi. Chỉ cần tính toán cái ve áo nhọn hay tù?”. Ông Phú Thịnh ngắm nghía tấm ảnh Xtalin rồi nói: “Kiểu tướng soái này oách lắm nhưng không hợp với các cụ người nhà mình. Thôi được tôi sẽ lo liệu để có bộ áo hợp ý với cụ”. Hai hôm sau, ông Phú Thịnh đem hai bộ quần áo đến, cười ý nhị nói: “Tôi trộm nghĩ cụ lý này không phải là lý trưởng mà có lẽ là một cụ lý… khác thường”- Ông Vũ Đình Huỳnh cười đáp lại tình cảm tinh tế của ông thợ may.Hôm sau, lựa lúc Bác tập thể dục, tắm buổi sáng xong, ông Vũ Đình Huỳnh đem bộ quần áo mới vào. Bác ướm thử, ngắm kỹ cổ áo và mỉm cười: “Được, thế này là hợp với mình”. Ông Vũ Đình Huỳnh lúc đó đã rất vui và thầm mỉm cười nghĩ, chỉ trong vài ngày nữa, ông Phú Thịnh sẽ vô cùng sung sướng và ngạc nhiên vinh dự khi “cụ lý” mà mình may quần áo cho lại chính là Chủ tịch Hồ Chí Minh, Người đọc Tuyên ngôn Độc lập tại Vườn hoa Ba Đình để khai sinh ra một quốc gia mới – Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.Đã 75 năm trôi qua kể từ thời khắc lịch sử khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Công hòa đến nay, hình ảnh chiếc áo Chủ tịch Hồ Chí Minh mặc khi đọc Tuyên ngôn Độc lập ngày 2/9/1945 vẫn làm rất nhiều người ấn tượng bởi nó vẫn thể hiện phong cách giản dị của Người nhưng không kém phần trang trọng. Khoảnh khắc ngày Lễ Độc lập, ngày Quốc khánh 2/9 mỗi năm đều là một ngày lễ trọng đại. Và hình ảnh vị cha già dân tộc, vị lãnh tụ kính yêu với bộ quần áo kaki màu vàng quen thuộc vẫn luôn hằn sâu trong tâm trí và trái tim mỗi người dân tộc Việt.