300px|phải|nhỏ|Một đĩa cơm tấm với đầy đủ sườn, bì, chả và trứng ốp-la
300px|nhỏ|phải|:Cơm tấm sườn cây
Cơm tấm là món đặc sản của miền Nam Việt Nam, nó là một trong những món ăn sáng được ưa chuộng nhất của người miền Nam, nhất là Sài Gòn.[1] Hiện nay loại cơm làm từ hột gạo bể này đã có mặt ở một số nơi thuộc miền Trung, miền Bắc và hải ngoại.
Đĩa cơm tấm với sườn nướng, bì, chả, trứng thường được dùng làm đồ ăn sáng, nhưng nay cơm tấm đã có mặt ở một số quán ăn trưa, chiều hoặc tối với nhiều loại thức ăn kèm.
Lịch sử
Vào thời kì Việt Nam Cộng hòa, một số món ăn lai (kết hợp giữa Việt và Mĩ, ví dụ như chả trứng) ra đời, đặc biệt là sau khi Việt Nam cộng hòa sụp đổ. Sau khi thống nhất Việt Nam, cơm tấm đã xuất hiện tại Hoa Kỳ, kết hợp những món ăn Việt với những loại đồ ăn lai tạo nói trên, trong bối cảnh người Việt di cư sang Mỹ.
Thành phần
Cơm
Cơm tấm được nấu từ hạt gạo tấm, tức hạt gạo bị bể. Gạo này xưa là loại gạo thứ phẩm, rớt vãi sau khi sàng, thường dùng cho gà ăn hoặc cho người ăn lúc quá túng thiếu. Nay thì cơm tấm đã thành món ăn quen thuộc do đó gạo tấm cũng được nâng giá cao hơn.
Nước mắm
Ăn cơm tấm phải có nước mắm ngọt, là nước mắm pha với nước lọc và thêm đường. Tùy theo cách chế biến và khẩu vị của người ăn, nước mắm có thể ngọt nhiều hoặc ngọt ít (mặn), có thể thêm chanh.
Món ăn kèm
Cơm tấm có thể ăn kèm với nhiều thứ, nhưng nhiều nhất là sườn nướng, chả trứng, trứng ốp la và bì.
Sườn, bì, chả, trứng
300px|nhỏ|phải|Cơm tấm, sườn, bì, chả, trứng
Một dĩa cơm tấm có thể gồm cả sườn, bì, chả, trứng hoặc không gồm đầy đủ các món trên, nhưng đây là 4 thức ăn thông dụng nhất và người ta thường xếp tên chúng bên nhau trên các biển hiệu cơm tấm:
Nó là hỗn hợp lỏng được làm từ hành lá, phi dầu hoặc mỡ, đôi khi trộn với tóp mỡ chiên. Mỡ hành giúp cơm tấm có độ béo đặc trưng, tuy nhiên một số người không ăn vì nhiều lý do sợ béo
Đồ chua
Đồ chua giúp cơm tấm có vị chua ngọt và hấp dẫn hơn. Thường làm từ cà chua, cà rốt, củ cải, dưa leo, dưa muối đôi khi là đu đủ.
Các thứ khác
Đôi khi cơm tấm được ăn với thịt kho tàu, đậu hũ nhồi thịt, cá chiên, gà, rau, đồ xào… giống như cơm gạo nguyên hột. Kiểu ăn này thường thấy ở các quán cơm tấm đêm.
Thưởng thức
Cơm tấm thường được bày trên dĩa hoặc hộp (nếu mua về). Cách ăn cũng như ăn các loại cơm bán trên dĩa khác, nhưng người miền Nam thường dùng muỗng và nĩa, người Trung và Bắc không quen dùng nĩa, các tiệm cơm ở miền Trung và Bắc thường có thêm đũa để dễ sử dụng.
Chế biến
[[Tập tin:Cơm tấm sườn cây.JPG|phải|thumb|Một dĩa cơm tấm sườn cây/sườn cọng (khác với loại sườn miếng)]]
Dưới đây là cách làm cơm tấm sườn (tham khảo).
Chuẩn bị
Cho 4 người ăn:
- Nguyên liệu
- 500 g sườn cốt lết
- 1/2 lon tấm ngon
- 2 muỗng súp mỡ nước
- 2 muỗng súp mỡ hành
- 2 muỗng súp đường
- 1/2 muỗng cà phê muối
- 1/2 muỗng cà phê bột ngọt
- 1 muỗng cà phê hành tỏi băm
- Phụ liệu
Chế biến
Tấm vo sạch, cho vào nồi canh nước vừa phải, nấu chín trên bếp củi.
Sườn rửa sạch, cắt mỏng khoảng 1,5 cm, ướp mỡ nước, muối, đường, bột ngọt, hành tỏi băm, tiêu, trộn đều hỗn hợp, để ít nhất 2 giờ cho thấm gia vị. Chuẩn bị lò than cháy đỏ đều nhưng không để lửa ngọn, cho thịt lên vỉ nướng. Khi nướng, thỉnh thoảng lại tẩm gia vị vào sườn để sườn không bị khô và thấm đều.
Làm nước mắm: Bắc bếp, cho nước mắm, đường nấu khoảng 10 phút cho sánh lại, nêm nước mắm vừa mặn. Nhắc xuống để nguội, cho ớt tỏi băm vào.
Trình bày
Cho cơm tấm và sườn nướng vào đĩa, rưới mỡ hành lên, dọn ăn với nước mắm ớt và đồ chua (dưa leo, cà chua,…). Nếu mọi người nhà bạn thích cay có thể dùng thêm ớt, tiêu xanh đều ngon.
Vinh danh
Ngày 1 tháng 8 năm 2012, tại Faridabad, Ấn Độ, Tổ chức Kỷ lục châu Á đã công nhận kỷ lục châu Á về giá trị ẩm thực cho Cơm tấm Sài Gòn cùng chín món ăn Việt Nam khác.[2] Đầu năm 2012, CNN xem Cơm tấm là một món hè phố bình dân hấp dẫn.[3]
Chú thích
Liên kết ngoài
Thể loại:Cơm
Thể loại:Món mặn Việt Nam
Thể loại:Ẩm thực Sài Gòn
Thể loại:Ẩm thực miền Nam Việt Nam
Thể loại:Ẩm thực đường phố
Thể loại:Ẩm thực Việt Nam
Thể loại:Món lợn