Bạn có thể tìm thấy rất nhiều thông tin về những lợi ích chưa được chứng minh của việc nhịn ăn, từ việc thải “chất độc” ra khỏi cơ thể đến việc loại bỏ chất béo trong 30 ngày. Thực tế nhịn ăn, tức là ăn ít hoặc không ăn sẽ dẫn đến giảm cân, ít nhất là trong ngắn hạn. Nhưng nó cũng tồn tại những rủi ro gây hại cho sức khỏe con người. Vậy con người có thể nhịn ăn tối đa bao nhiêu ngày? Cùng tìm thêm thông tin này trong bài viết dưới đây.
1. Nhịn ăn dài ngày là gì?
Thức ăn và nước uống rất cần thiết cho cuộc sống của con người. Cơ thể bạn cần năng lượng từ nguồn thực phẩm và hydrat hóa từ nước để hoạt động bình thường. Nhiều hệ thống trong cơ thể của bạn hoạt động tối ưu với một chế độ ăn uống đa dạng và uống đủ nước hàng ngày.
Nhưng cơ thể chúng ta cũng có thể tồn tại trong nhiều ngày mà không cần nước. Chúng ta có thể đi vài ngày hoặc đôi khi vài tuần mà không có thức ăn vì những điều chỉnh đối với sự trao đổi chất và tiêu thụ năng lượng của chúng ta.
2. Tại sao khoảng thời gian thay đổi ?
Cơ thể có thể sống trong nhiều ngày và nhiều tuần mà không có thức ăn và nước uống dường như là điều không tưởng đối với nhiều người trong chúng ta. Xét cho cùng, một ngày nhịn ăn hoặc thậm chí kéo dài hàng giờ mà không có thức ăn và nước uống có thể khiến nhiều người trong chúng ta trở nên cáu kỉnh và thiếu năng lượng.
Cơ thể bạn thực sự tự điều chỉnh nếu bạn nhịn ăn trong thời gian ngắn hoặc không thể tiếp cận thức ăn và nước uống trong thời gian rất dài. Điều này cho phép mọi người tham gia vào các bữa ăn kiêng tôn giáo và thậm chí thử chế độ ăn kiêng “nhịn ăn” như phương pháp ăn kiêng mà không gây tổn hại không thể khắc phục cho cơ thể của họ.
Mất khoảng 8 giờ không ăn để cơ thể thay đổi cách vận hành. Trước đó, nó hoạt động như thể bạn đang ăn thường xuyên. Trong những trường hợp bình thường, cơ thể bạn phân hủy thức ăn thành glucose. Đường glucose cung cấp năng lượng cho cơ thể. Khi cơ thể không tiếp cận được thức ăn trong 8 đến 12 giờ, lượng đường dự trữ của bạn sẽ cạn kiệt. Cơ thể bạn sẽ bắt đầu chuyển hóa glycogen từ gan và cơ thành glucose.
Sau khi hết glucose và glycogen, cơ thể bạn sẽ bắt đầu sử dụng các axit amin để cung cấp năng lượng. Để ngăn ngừa mất cơ quá mức, cơ thể bắt đầu dựa vào nguồn dự trữ chất béo để tạo ra xeton cho năng lượng, quá trình này được gọi là ketosis. Bạn sẽ giảm cân đáng kể trong thời gian này. Một trong những lý do khiến phụ nữ có thể nhịn đói lâu hơn nam giới là cơ thể của họ có thành phần chất béo cao hơn. Phụ nữ cũng có khả năng giữ protein và mô cơ nạc tốt hơn nam giới khi đói.
Càng nhiều chất béo dự trữ, một người thường có thể sống sót trong thời gian đói càng lâu. Khi lượng chất béo dự trữ đã được chuyển hóa hoàn toàn, cơ thể sẽ quay trở lại quá trình phân hủy cơ bắp để lấy năng lượng, vì đây là nguồn nhiên liệu duy nhất còn lại trong cơ thể.
Bạn sẽ bắt đầu gặp phải các triệu chứng bất lợi nghiêm trọng trong giai đoạn đói khi cơ thể bạn đang sử dụng cơ bắp dự trữ để lấy năng lượng. Một nghiên cứu trên tạp chí British Medical Journal Trusted Source nói rằng những người đang tuyệt thực nên được theo dõi chặt chẽ về các tác dụng phụ nghiêm trọng của việc bỏ đói sau khi giảm 10% trọng lượng cơ thể. Các tình trạng rất nghiêm trọng sẽ xảy ra khi một người giảm 18% trọng lượng cơ thể của họ.
3. Tại sao lượng nước lại ảnh hưởng đến điều này?
Bạn có nhiều khả năng sống sót trong tình trạng đói hàng tuần – và có thể là vài tháng – nếu bạn có thể tiêu thụ một lượng nước lành mạnh. Cơ thể bạn có nhiều nguồn dự trữ để thay thế thức ăn hơn là chất lỏng. Chức năng thận của bạn sẽ suy giảm trong vòng vài ngày nếu không được cung cấp đủ nước.
Theo một bài báo, có những người nằm liệt giường có thể sống sót từ 10 đến 14 ngày mà không cần thức ăn và nước uống. Một số thời gian tồn tại lâu hơn đã được ghi nhận, nhưng ít phổ biến hơn. Hãy nhớ rằng những người nằm liệt giường không sử dụng nhiều năng lượng so với người khỏe mạnh và di chuyển thường xuyên.
Một nghiên cứu về các cuộc tuyệt thực đã gợi ý rằng một người cần uống ít nhất 1,5 lít nước mỗi ngày để có thể sống sót trong tình trạng đói trong một thời gian dài hơn. Nghiên cứu cũng đề xuất thêm nửa thìa muối mỗi ngày vào nước để hỗ trợ chức năng thận..
4. Cách cơ thể chống lại sự đói khát
Khả năng phục hồi của cơ thể con người để sống mà không cần nuôi dưỡng là rất ấn tượng, vì lượng đường dự trữ của bạn — những gì cơ thể bạn thường sử dụng làm nguồn năng lượng chính — sẽ cạn kiệt trong vòng một ngày kể từ khi không ăn.
Sau một ngày không có thức ăn, cơ thể bạn sẽ tiết ra một loại hormone gọi là glucagon, kích thích gan tạo ra glucose (một quá trình gọi là gluconeogenesis). Glucose này được sử dụng chủ yếu để nuôi não. Mặt khác, cơ bắp của bạn dựa vào các axit béo được tạo ra từ quá trình phân hủy mô mỡ (mỡ) để làm nhiên liệu. Khoảng hai hoặc ba ngày đói, đây sẽ trở thành nguồn nhiên liệu chính của cơ thể bạn.
Cuối cùng, các axit béo được sử dụng để hình thành các thể xeton trong gan. Chúng được giải phóng vào máu và được não sử dụng để làm nhiên liệu, làm giảm đáng kể nhu cầu về glucose của não. Sự chuyển sang sản xuất ceton của gan là điều cho phép con người tồn tại trong thời gian không có thức ăn.
Một khi nguồn dự trữ axit béo cạn kiệt, nguồn nhiên liệu duy nhất có sẵn là protein (từ cơ bắp của bạn). Khi sự phân hủy protein tăng nhanh, làm mất chức năng tim mạch, thận và gan, cuối cùng dẫn đến tử vong.
5. Con người có thể nhịn ăn tối đa bao nhiêu ngày?
Bỏ thức ăn và nước uống trong một thời gian đáng kể còn được gọi là bỏ đói. Cơ thể của bạn có thể bị đói sau một hoặc hai ngày mà không có thức ăn hoặc nước uống. Khi đó, cơ thể bắt đầu hoạt động khác đi để giảm lượng năng lượng đốt cháy. Cuối cùng, dẫn đến tử vong.
Không có “quy tắc” cho việc bạn có thể sống được bao lâu mà không có thức ăn. Thiếu nghiên cứu khoa học về nạn đói vì hiện nay việc nghiên cứu nạn đói ở các đối tượng con người bị coi là phi đạo đức.
Có một số nghiên cứu khám phá nghiên cứu cũ về nạn đói, cũng như kiểm tra các lần chết đói gần đây hơn trong thế giới thực. Những trường hợp này bao gồm tuyệt thực, nhịn ăn tôn giáo và các tình huống khác.
Một bài báo trên Archiv Fur Kriminologie Trusted Source cho biết cơ thể có thể tồn tại từ 8 đến 21 ngày mà không có thức ăn và nước uống và lên đến 60 ngày nếu được cung cấp đủ nước.
Các cuộc tuyệt thực ngày nay đã cung cấp cái nhìn sâu sắc về nạn đói. Một nghiên cứu trên Tạp chí Y khoa Anh Quốc đã trích dẫn một số cuộc tuyệt thực kết thúc sau 21 đến 40 ngày. Những cuộc tuyệt thực này đã kết thúc vì những triệu chứng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng mà những người tham gia đang gặp phải.
Dường như có một con số “tối thiểu” nhất định trên thang chỉ số khối cơ thể (BMI) để sống sót. Theo tạp chí Nutrition, đàn ông có chỉ số BMI dưới 13 và phụ nữ có chỉ số BMI dưới 11 không thể duy trì sự sống.
Một bài báo trên Tạp chí Y khoa Anh Quốc kết luận rằng những người có trọng lượng bình thường sẽ giảm tỷ lệ trọng lượng cơ thể và mô cơ nhanh hơn so với những người béo phì khi nhịn đói trong ba ngày đầu tiên. Theo tạp chí Dinh dưỡng, cấu tạo cơ thể của phụ nữ khiến họ có thể chịu đói lâu hơn.
6. Rủi ro của việc nhịn ăn dài ngày
Sống mà không được tiếp cận với thức ăn và nước uống có thể có những tác động bất lợi cho cơ thể của bạn. Nhiều hệ thống trong cơ thể của bạn sẽ bắt đầu xấu đi mặc dù cơ thể bạn có khả năng tiếp tục trong nhiều ngày và nhiều tuần mà không có thức ăn và nước uống. Cái chết là kết quả chung của việc thiếu ăn. Có rất nhiều biến chứng xảy ra do đói và số lượng các hệ thống bị ảnh hưởng trong cơ thể tăng lên theo mức độ giảm cân
Một số tác dụng phụ của việc bỏ đói gồm có:
- Mệt mỏi
- Chóng mặt
- Tụt huyết áp
- Nhịp tim chậm lại
- Huyết áp thấp
- Yếu cơ
- Mất nước
- Trục trặc tuyến giáp
- Đau bụng
- Kali thấp
- Sự dao động nhiệt độ cơ thể
- Căng thẳng sau chấn thương hoặc trầm cảm
- Đau tim
- Suy nội tạng
- Mất xương (loãng xương)
- Cơ bắp yếu và gầy
- Cảm thấy lạnh
- Tóc mỏng hoặc rụng
- Da khô
- Táo bón
- Mất chu kỳ kinh nguyệt (vô kinh)
- Mệt mỏi, khó thở và xanh xao do thiếu máu
Những người bị đói trong một thời gian dài không thể bắt đầu tiêu thụ lượng thức ăn bình thường ngay lập tức. Cơ thể cần được thả lỏng rất chậm để ăn uống trở lại để tránh các phản ứng bất lợi, được gọi là hội chứng thèm ăn, bao gồm:
- Tình trạng tim
- Tình trạng thần kinh
- Sưng mô của cơ thể
Tiếp tục ăn sau khi đói sẽ cần có sự giám sát của bác sĩ và có thể liên quan đến việc ăn rau luộc, thực phẩm không chứa lactose và chế độ ăn ít protein, ít đường.
Cơ thể con người khá đàn hồi và có thể hoạt động trong nhiều ngày và nhiều tuần mà không cần thức ăn và nước uống thích hợp. Điều này không có nghĩa là không ăn trong một thời gian dài là tốt cho sức khỏe. Cơ thể của bạn có thể tự duy trì trong một hoặc hai tuần mà không cần tiếp cận với thức ăn và nước uống và thậm chí có thể lâu hơn nếu bạn tiêu thụ nước. Những người bị đói sẽ cần được bác sĩ theo dõi để phục hồi sức khỏe sau khoảng thời gian không được nuôi dưỡng để tránh hội chứng chuyển tuyến.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
Nguồn tham khảo: healthline.com; verywellhealth.com