Dấu hai chấm có tác dụng gì? Cách sử dụng dấu hai chấm

Dấu hai chấm có tác dụng gì? Cách sử dụng dấu hai chấm

5

(100%)

1

vote

(100%)vote

Chương trình ngữ văn 8 đã đưa đến cho chúng ta kiến thức về một số loại dấu câu như dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm. Đây là hai loại dấu được sử dụng phổ biến trong câu. Vậy dấu hai chấm có tác dụng gì trong câu? Cách sử dụng dấu hai chấm như thế nào? Hãy cùng thegioimay.org tìm câu trả lời qua bài viết sau nhé!

Dấu hai chấm là gì?

Dấu hai chấm (:) là một loại dấu được sử dụng rất thường xuyên trong tiếng Việt, nhất là trong những câu có chứa yếu tố liệt kê hoặc giải thích, chú giải. Đây là dấu câu bao gồm một dấu chấm ở trên, một dấu chấm ở dưới.

Trong câu, dấu hai chấm thường nằm ở sau chủ ngữ hoặc ở vị trí giữa câu.

Dấu hai chấm có tác dụng gì?

Dấu hai chấm có 2 tác dụng chính sau đây mà bạn cần lưu ý để sử dụng phù hợp:

• Dấu hai chấm báo trước cho người đọc thấy rằng: Bộ phận đứng sau nó là lời nói của một nhân vật hoặc mang ý nghĩa liệt kê, giải thích, chú giải cho bộ phận trước đó.

• Dấu hai chấm báo trước rằng sau nó là lời nói trực tiếp của nhân vật. Thông thường, trong trường hợp này, dấu hai chấm sẽ kết hợp với dấu ngoặc kép để trích dẫn lời nhân vật. Hoặc đi kèm với dấu gạch ngang để thể hiện đoạn hội thoại.

Ví dụ minh họa về tác dụng của dấu hai chấm

Để bạn đọc hiểu rõ hơn về “Dấu hai chấm dùng để làm gì?”, thegioimay.org đưa ra một số ví dụ minh hoạ dưới dây:

Minh họa về tác dụng báo hiệu ý nghĩa liệt kê, giải thích

• Ví dụ: Dù ông đã thoi thóp và có ý định buông xuôi nhưng có một điều duy nhất khiến ông còn lưu luyến thế gian này: Được tận mắt chứng kiến con trai kết hôn.

⇒ Dấu hai chấm trong câu trên giúp đánh dấu bộ phận giải thích rõ hơn về “Một điều duy nhất” được nhắc đến trước đó trong câu. Từ đó giúp câu văn không chỉ rõ nghĩa hơn mà còn thu hút người đọc.

• Ví dụ: Máy hút ẩm không khí có nhiều loại và hoạt động theo các nguyên lý khác nhau: Nguyên lý chạy rotor, nguyên lý ngưng tụ, nguyên lý lọc ion.

⇒ Trong câu này, dấu hai chấm có tác dụng đánh dấu bộ phận đứng đằng sau nó có ý nghĩa liệt liệt kê cho từ “nguyên lý” đứng đằng trước.

phía trước. 

Minh họa về tác dụng báo hiệu trích dẫn lời nói nhân vật

Ví dụ: Kỹ năng lập kế hoạch và quản lý thời gian đóng vai trò rất quan trọng trong công việc. Nhiều người thành công có kỹ năng lập kế hoạch rất tốt. Thời gian lập kế hoạch và chuẩn bị nên được đầu tư nhiều, như Abraham Lincoln đã nói: “Nếu cho tôi 6 tiếng để đốn hạ một cái cây, tôi sẽ sử dụng 4 tiếng để mài rìu.

⇒ Dấu hai chấm (:) trong câu được sử dụng để báo trước rằng đằng sau nó là trích dẫn nguyên văn lời nói của nhân vật. Với chức năng này, dấu hai chấm thường kết hợp với dấu ngoặc kép (“).

Minh họa về tác dụng báo hiệu đoạn hội thoại

Ví dụ: Chưa kịp chạy vào nhà, bé Na đã chào mọi người một cách rất rõ ràng và lễ phép:

• Con chào ông bà ạ!

• Ồ Na đấy à? Ai đưa con về nhà thế? – ông liền hỏi.

⇒ Dấu hai chấm trong trường hợp này được đặt trước dấu gạch ngang để đánh dấu, thể hiện rằng thành phần sau nó là một đoạn hội thoại trực tiếp giữa hai hoặc nhiều người.

Cách sử dụng dấu hai chấm

Bạn muốn sử dụng dấu hai chấm trong lúc viết văn, đặt câu hay thể hiện một nội dung dưới dạng văn bản thì nên lưu ý những điều sau để sử dụng tốt dấu hai chấm:

• Xác định rõ vấn đề bạn muốn nói tới là gì? Sử dụng dấu hai chấm để làm gì? Hay nói cách khác, dấu hai chấm sẽ giúp ích gì cho bạn?

• Nắm rõ các tác dụng của dấu hai chấm: Dùng để báo trước nội dung phía sau là liệt kê, giải thích, làm rõ nghĩa hay trích dẫn lời nói, một đoạn hội thoại của nhân vật.

• Tuân thủ các quy tắc về dấu hai chấm để sử dụng chuẩn chỉnh hơn: Khi nào thì dấu hai chấm đi với ngoặc kép, khi nào đi với dấu gạch ngang?

Hỏi – đáp về dấu hai chấm

Một số câu hỏi được nhiều bạn đọc đặt ra với dấu hai chấm như sau:

Câu hỏi: Sau dấu hai chấm có phải viết hoa không?

Câu trả lời: Nếu như theo thể thức trình bày văn bản của nghị định 30/2020/NĐ-CP ban hành ngày 5/3/2020 thì sau dấu hai không chấm phải viết hoa. Như vậy, việc viết hoa chữ cái đầu sau dấu (:) là điều không bắt buộc. 

Tuy nhiên, để thuận mắt và giúp hình thức trình bày văn bản đẹp hơn, thegioimay.org khuyên bạn vẫn nên viết hoa chữ cái này.

Câu hỏi: Cách viết dấu hai chấm trên máy tính

Câu trả lời: Để gõ dấu hai chấm trên máy tính, thông thường, bạn chỉ cần nhấn nút “Shift” đồng thời với nút “;” trên bàn phím.

Tuy nhiên, nếu bàn phím của bạn bị lỗi (Không hiển thị dấu hai chấm) hoặc bàn phím của bạn bị hỏng thì có thể tham khảo cách dưới đây:

• Sử dụng bàn phím ảo: Cách đơn giản nhất là bạn gõ cụm từ “On- Screen keyboard” vào ô tìm kiếm trên cửa sổ windows. Lúc này bàn phím ảo sẽ ngay lập tức hiện ra. Bạn chỉ cần nhấp vào đó rồi dùng chuột để bấm nút “:” là xong.

• Search google một văn bản chứa ký tự “:”, sau đó bạn thực hiện copy ký tự rồi paste vào khu vực văn bản của bạn. Cách này không chỉ hữu ích đối với một vài ký tự bạn gõ bị lỗi mà còn áp dụng được cho những ký tự không có trên bàn phím. Ví dụ như: °C, σ, ∑,…

Lời kết

Trên đây là các nội dung liên quan tới: “Dấu hai chấm có tác dụng gì?” và “Cách sử dụng dấu hai chấm đúng cách” mà Thế giới máy.org đưa đến cho bạn để phục vụ việc soạn bài dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm. Hãy theo dõi website của thegioimay.org thường xuyên để nhận nhiều thông tin hữu ích hơn, bạn nhé!