Nước, thức ăn, nơi ở và oxy
Đây là một danh sách ngắn gọn gồm 4 yếu tố cơ bản của sự sống được Phylindia Gant, một tiến sĩ Khoa học Địa chất tại Đại học Florida cho biết. Trong đó, thứ đầu tiên cần có để đảm bảo sự sống là oxy.
Bầu không khí trên sao hỏa
“Tại đây, trên Trái Đất, oxy có sẵn trong không khí mà chúng ta hít thở ở đây trên Trái Đất”, TS. Gant nói. “Thực vật và một số loại vi khuẩn cung cấp nó cho chúng ta.”
Tuy nhiên ở bầu khí quyển vốn dĩ rất mỏng của Sao Hỏa, với thể tích chỉ bằng 1% bầu khí quyển trên Trái Đất, chúng ta sẽ gặp khó khăn hơn rất nhiều. Nói cách khác, không khí trên Sao Hỏa ít hơn tới 99% so với trên Trái Đất.
Đó là vì Sao Hỏa có kích thước chỉ bằng một nửa Trái Đất, cộng với lực hấp dẫn không đủ mạnh để ngăn các khí trong khí quyển thoát ra ngoài không gian.
Còn lưu đọng lại trên bề mặt Sao Hỏa là loại khí dồi dào nhất, nhưng cũng cực độc với con người khi ở nồng độ cao, chính là CO2, với tỷ lệ chiếm tới 96% bầu không khí.
Nếu bạn cố gắng thở trên bề mặt Sao Hỏa mà không có bộ đồ vũ trụ cung cấp oxy, bạn sẽ chết ngay lập tức do ngạt thở. Ngay cả khi đảm bảo được dưỡng khí, áp suất khí quyển thấp cũng sẽ khiến máu của bạn sôi lên, dẫn tới cái chết là điều không thể tránh khỏi.
Cảnh quan ảm đạm và khắc nghiệt trên Sao Hỏa được chụp lại bởi tàu thăm dò (Ảnh: NASA).
Môi trường khắc nghiệt
Cho đến nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm thấy bằng chứng nào về sự sống trên Sao Hỏa, đủ để cho thấy đây là một môi trường khắc nghiệt tới đâu.
Bên cạnh việc có rất ít không khí, Sao Hỏa hầu như không có nước ở thể lỏng trên bề mặt, nhiệt độ cực kỳ lạnh (vào ban đêm, nhiệt độ có thể giảm xuống -73 độ C).
Thế nhưng, thực tế rằng có rất nhiều sinh vật trên Trái Đất tồn tại được trong môi trường khắc nghiệt. Theo đó, sự sống đã được tìm thấy trong các tảng băng ở Nam Cực, dưới đáy đại dương và hàng km dưới bề mặt Trái Đất.
Nhiều nơi trong số đó có nhiệt độ rất nóng hoặc quá lạnh, hầu như không có nước và rất ít (cho tới không có) oxy.
Điều này khiến các nhà khoa học tin rằng ở một nơi nào đó trên Sao Hỏa, chắc chắn sẽ có sự sống. Và ngay cả khi sự sống không còn tồn tại trên Sao Hỏa, có thể nó đã xảy ra hàng tỷ năm trước, khi hành tinh này sở hữu bầu khí quyển dày hơn, nhiều oxy hơn, nhiệt độ ấm hơn và còn giữ lại một lượng nước đáng kể trên bề mặt.
Đó là một trong những mục tiêu của sứ mệnh thám hiểm Sao Hỏa do NASA thực hiện, đã kéo dài hàng chục năm, nhằm tìm kiếm các dấu hiệu của sự sống dưới dạng hóa thạch, hay các vi sinh vật trên hành tinh này.
Tự chế được oxy, con người có thể sống trên Sao Hỏa?
Trong số 7 thiết bị có trên tàu tự hành Perseverance bao gồm MOXIE, một thiết bị có khả năng phân tách CO2 ra khỏi bầu khí quyển sao Hỏa và biến đổi nó thành oxy.
Nếu MOXIE hoạt động theo cách mà các nhà khoa học hy vọng, các phi hành gia trong tương lai sẽ không chỉ tự tạo ra oxy, mà họ có thể sử dụng nó như một thành phần trong nhiên liệu tên lửa để bay trở lại Trái Đất.
Rõ ràng, nếu con người càng có thể tạo ra nhiều oxy trên Sao Hỏa, thì chúng ta càng thu hẹp khoảng cách với Trái Đất hơn, và các du khách cũng có thể dễ dàng thực hiện một chuyến bay tới đây.
Nhưng ngay cả trong điều kiện lý tưởng, các phi hành gia vẫn sẽ cần một bộ đồ vũ trụ chuyên dụng, nhằm đảm bảo cân bằng áp suất.
Hiện tại, NASA đang gấp rút nghiên cứu các công nghệ mới cần thiết để đưa con người lên Sao Hỏa, và ý tưởng này có thể xảy ra trong thập kỷ tới, vào cuối những năm 2030.
Tỷ phú Elon Musk – nhà sáng lập của SpaceX cũng đặt mục tiêu đưa khoảng 1 triệu người lên Sao Hỏa trong những thập kỷ tới nhằm tạo ra một thành phố tại đây. Trước đó, Elon Musk cũng từng tuyên bố năm 2026 là năm mà ông tin rằng SpaceX sẽ hạ cánh các phi hành gia đầu tiên xuống Sao Hỏa, nhưng rất nhiều thứ có thể xảy ra sai sót từ nay đến lúc đó.