Vi-rút corona là một dòng vi-rút lớn. Một số vi-rút corona gây bệnh giống cảm lạnh cho con người, trong khi một số khác gây bệnh cho một số loại động vật nhất định, chẳng hạn như gia súc, lạc đà hoặc dơi. Một số loại vi-rút Corona, ví dụ như vi-rút Corona chó và mèo, chỉ gây bệnh ở động vật và không gây bệnh ở người. Một số loại vi-rút Corona gây bệnh ở động vật có thể bị truyền sang và lây nhiễm giữa người với người, nhưng trường hợp này hiếm khi xảy ra. Đây là điều đã xảy ra với SARS-CoV-2, loại vi-rút có thể xuất phát từ loài dơi.
Nguy cơ lây lan SARS-CoV-2 từ người sang động vật
Con người có thể lây SARS-CoV-2 cho động vật, đặc biệt là khi tiếp xúc gần.
Động vật bị nhiễm SARS-CoV-2 đã được ghi nhận ở nhiều nơi trên thế giới. Hầu hết các động vật này đều nhiễm bệnh sau khi tiếp xúc với người mắc COVID-19, bao gồm chủ sở hữu, người chăm sóc hoặc người tiếp xúc gần khác. Chúng tôi vẫn chưa biết hết tất cả những loại động vật có thể bị nhiễm bệnh. Động vật được báo cáo nhiễm bệnh trên thế giới bao gồm
- Động vật nuôi trong nhà, bao gồm mèo, chó, chuột lang và chồn sương.
- Động vật trong vườn thú và khu bảo tồn, bao gồm một số loại mèo lớn (ví dụ: sư tử, hổ, báo tuyết), rái cá, động vật linh trưởng không phải người, cầy mực, gấu mèo coati, mèo cá, linh cẩu, hà mã và lợn biển.
- Chồn nuôi tại trang trại chồn.
- Động vật hoang dã, bao gồm hươu đuôi trắng, hươu la, khỉ marmoset đuôi đen, thú ăn kiến khổng lồ và chồn hoang dã gần các trang trại nuôi chồn hương.
Để biết thông tin về cách bảo vệ thú cưng và động vật, hãy truy cập
Nguy cơ động vật lây lan SARS-CoV-2 sang con người
Nguy cơ động vật lây lan COVID-19 cho người được coi là thấp.
Không có bằng chứng nào cho thấy động vật đóng vai trò quan trọng trong việc lây lan SARS-CoV-2, loại vi-rút gây ra COVID-19, cho con người. Đã có một vài báo cáo về việc động vật có vú bị nhiễm vi-rút lây lan cho người khi tiếp xúc gần gũi, nhưng trường hợp này rất hiếm. Những trường hợp này bao gồm chồn nuôi ở châu Âu và Hoa Kỳ, hươu đuôi trắng ở Canada, chuột hamster thú cưng ở Hồng Kông và một con mèo ở Thái Lan. Trong hầu hết các ca bệnh này, những con vật được biết là bị nhiễm lần đầu tiên bởi một người mắc COVID-19.
Điều quan trọng cần ghi nhớ là mọi người có nhiều khả năng bị nhiễm COVID-19 từ người khác hơn là từ động vật. Không cần phải đưa động vật đến với cái chết nhẹ nhàng hoặc gây hại cho động vật khi chúng bị nhiễm SARS-CoV-2.
Có khả năng vi-rút có thể lây nhiễm sang động vật, đột biến và một chủng mới có thể lây lan trở lại con người và sau đó là giữa người với người (được gọi là vòng lây nhiễm lẫn nhau). Cần có thêm nhiều nghiên cứu và giám sát các biến thể và đột biến để hiểu rõ cách thức lây lan SARS-CoV-2 giữa người và động vật.
Chồn và SARS-CoV-2
Báo cáo cho biết trên nhiều nước, SARS-CoV-2 đã xuất hiện ở loài chồn nuôi tại trang trại. Hiện tại, không có bằng chứng cho thấy loài chồn đóng vai trò mấu chốt trong việc lây lan SARS-CoV-19 sang người.
Hoa Kỳ đã ghi nhận bệnh hô hấp và số lượng chồn chết gia tăng tại hầu hết các trang trại nuôi chồn có dịch bệnh. Tuy nhiên, một số con chồn bị nhiễm bệnh trông khá khỏe mạnh. Có khả năng là những người lao động nhiễm đã truyền SARS-CoV-2 sang chồn trong trang trại và sau đó vi-rút đã bắt đầu lây lan giữa các con chồn. Sau khi vi-rút xuất hiện trong trang trại, sẽ xảy ra tình trạng lây lan giữa các con chồn cũng như từ chồn sang các loài động vật khác trong trang trại (chó, mèo). Một con chồn hoang dã và một số ít chồn nuôi tại trang trại trốn thoát bị mắc bẫy gần các trang trại bị nhiễm dịch bệnh ở Utah và Oregon đã được phát hiện bị nhiễm SARS-CoV-2.
Mặc dù không có bằng chứng cho thấy chồn nấu có vai trò quan trọng trong việc lây lan SARS-CoV-2 sang người, nhưng vẫn có khả năng chồn nâu lây lan SARS-CoV-2 sang người và những động vật khác trong trang trại chồn. Việc lây nhiễm SARS-CoV-2 từ chồn sang ngừời đã được báo cáo tại Hà Lan, Đan Mạch và Ba Lan, dữ liệu cho thấy việc này có thể đã xảy ra tại Hoa Kỳ.
- Các nghiên cứu phát hiện ra rằng chồn nuôi tại một trang trại ở Michigan và một vài người đã bị nhiễm SARS-CoV-2 vi-rút chứa các đột biến đặc biệt liên quan đến chồn (những thay đổi trong vật chất di truyền của vi-rút). Điều này cho thấy việc lây lan từ chồn sang người có thể đã xảy ra.
- Việc tìm thấy những đột biến ở chồn nuôi tại trang trại Michigan không phải là điều bất ngờ vì điều tương tự đã xảy ra với chồn nuôi ở các trang trại tại Hà Lan và Đan Mạch cũng như với những người liên quan tại các trang trại nuôi chồn trên toàn thế giới.
- Để xác nhận sự lây lan của SARS-CoV-2 từ chồn sang người, các nhân viên y tế công cộng cần thêm thông tin về dịch tễ học và mẫu gien của vi-rút ở chồn, công nhân làm việc tại trang trại nuôi chồn và cộng đồng xung quanh các trang trại đó.
- Những kết quả này nêu bật tầm quan trọng của việc thường xuyên nghiên cứu vật chất di truyền của SARS-CoV-2 trong các quần thể động vật dễ gây lây lan dịch bệnh như chồn và con người.