Giá trị nhân văn là gì? Khái niệm giá trị nhân đạo là gì? Biểu hiện của giá trị nhân văn là gì? Giá trị nhân văn chính là thước đo giá trị văn học của mọi thời đại, nó được thể hiện qua nhiều khía cạnh khác nhau trong tác phẩm. Để làm rõ giá trị nhân văn là gì và những biểu hiện của nó, mời bạn tham khảo bài viết sau đây của DINHNGHIA.COM.VN
Nhân bản là gì? Các giá trị trong văn học
Nói đến khái niệm “ nhân văn ” không hề không nói đến nhân bản, giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của những tác phẩm. Để tìm hiểu và khám phá hơn về giá trị nhân văn là gì, giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo trong văn học trung đại, tất cả chúng ta cùng khám phá 1 số ít khái niệm cơ bản về giá trị trong tác phẩm văn học nhé .
Nhân bản là gì?
‘ Nhân bản ” có nghĩa là lấy con người làm TT. Chủ nghĩa nhân bản là chủ nghĩa xem con người làm gốc, coi trọng con người. Nói đến giá trị nhân bản là nhấn mạnh vấn đề đến góc nhìn bản thể của con người. Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo trong văn học trung đại được bộc lộ rất rõ nét qua nhiều tác phẩm văn học .
Giá trị nhân đạo là gì?
“Nhân” là người, “đạo” là đạo lý, “nhân đạo” là đạo lý làm người. Giá trị nhân đạo là giá trị cơ bản của một tác phẩm văn học, được hiện lên bằng sự cảm thông sâu sắc của tác giả trước những mảnh đời bất hạnh, những nỗi đau của con người trong cuộc sống. Giá trị nhân đạo trong văn học hiện thực phê phán được khắc họa rõ nét trong các tác phẩm như: Chí Phèo, Lão Hạc, Vợ nhặt,…
Bạn đang đọc: Giá trị nhân văn là gì? Tư tưởng nhân văn trong tác phẩm truyện cổ
Giá trị hiện thực là gì?
Giá trị hiện thực là giá trị hiện thực mà tất cả chúng ta nhận thức được. Giá trị hiện thực của tác phẩm là hiện thực đời sống mà tác giả phản ánh trong tác phẩm. Giá trị hiện thực của văn học trung đại được bộc lộ qua những tác phẩm như : chuyện người con gái Nam Xương, truyện Kiều, Lục Vân Tiên …
Giá trị nhân văn là gì?
Giá trị nhân văn được hiểu là : “ Nhân ” là người, “ văn ” là văn hóa truyền thống, văn minh ; nhân văn là những giá trị đẹp tươi của con người. Một tác phẩm có giá trị nhân văn là tác phẩm biểu lộ được vẻ đẹp của con người biểu lộ qua những giá trị niềm tin như : vẻ đẹp tâm hồn, vẻ đẹp trí tuệ, tình cảm, … Tác phẩm có tính nhân văn luôn hướng đến khẳng định chắc chắn và đề cao giá trị con người .Nhân văn là thước đo giá trị văn học, chứng minh và khẳng định tấm lòng, sự trăn trở của tác giả so với đời sống con người. Đồng thời, liên kết những giá trị, những con người ở từng thời kỳ khác nhau. Giá trị nhân văn là gì đã được biểu lộ đậm nét qua nhiều tác phẩm văn học .
Giá trị nhân văn qua các tác phẩm truyện cổ Việt Nam
Khi đã khám phá về khái niệm giá trị nhân văn là gì, tất cả chúng ta cùng khám phá về giá trị ý nghĩa này qua một số ít tác phẩm truyện cổ. Nhìn chung, những tác phẩm truyện cổ Nước Ta bên cạnh những giá trị về nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ thì giá trị nhân văn là một giá trị rực rỡ, biểu lộ vẻ đẹp của con người là tư tưởng xuyên suốt những câu truyện. Giá trị nhân văn đem đến xúc cảm dạt dào cho tác giả và đem đến sự mê hoặc và hấp dẫn người đọc .
Khát vọng chinh phục, chế ngự và giải thích thiên nhiên
Khát vọng chinh phục, khắc chế tự nhiên là khát vọng muôn đời của loài người, đặc biệt quan trọng là những con người ở thời kỳ cổ đại – họ sống chung với vạn vật thiên nhiên và làm bạn với vạn vật thiên nhiên nên cái khao khát chinh phục tự nhiên lớn hơn khi nào hết .Khát vọng ấy được bộc lộ qua những tác phẩm như Mai An Tiêm, Sơn Tinh Thủy Tinh, Thần Trụ tời, Sử thi Đăm San, Đẻ đất đẻ nước, … Trong mỗi tác phẩm, cái khát vọng chinh phục tự nhiên được biểu lộ qua những hình ảnh khác nhau nhưng đều nhấn mạnh vấn đề sự siêu nhiên của con người .Ví dụ như sử thi Đẻ đất đẻ nước của dân tộc bản địa Mường, với ý niệm rất hoang sơ, mộc mạc. Ở thuở rất lâu rồi, người ta ý niệm rằng vạn vật sinh ra đều do được “ chửa đẻ ” mà thành, con người đẻ ra con cháu, thần linh đẻ ra thiên hà, cả toàn cầu và cả vạn vật trên toàn cầu .Giá trị nhân văn là gì ? – Ở tác phẩm sử thi này, nói lên sức sống bền chắc và sức mạnh hòa hợp của dân tộc bản địa Mường Cổ, điều này được tạo nên từ cuộc đối thoại tiên phong giữa con người và thiên hà huyền bí cho đến khi họ ý thức được năng lực vô hạn của mình .
Khát vọng độc lập tự cường
Khát vọng độc lập, tự cường là khát vọng của dân tộc Việt Nam và toàn thể nhân loại trong mọi thời đại. Việt Nam đã trải qua những thời bị đô hộ, không có độc lập chủ quyền, bị chà đạp, sống lầm than. Từ những nỗi đau đó, khát vọng độc lập của dân tộc trỗi dậy và ngày càng mạnh mẽ. Độc lập, tự do là điều mà tất cả dân tộc đều hướng đến, là tiền đề để tạo nên sự hạnh phúc của con người.
Xem thêm: Đặt máy tạo nhịp tim Pacemaker
Khát vọng độc lập tự cường được bộc lộ qua những truyền thuyết thần thoại như : An Dương Vương, Thánh Gióng, Sự tích Hồ Gươm …. Đặc biệt là thần thoại cổ xưa An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy cái khát vọng ấy rất mãnh liệt, cho thấy được sự nghiệp dời non lấp bể của dân tộc bản địa ta thuở sơ khai. Sự nghiệp này được toàn dân ủng hộ, được thần linh ủng hộ trải qua những hình ảnh kỳ bí trong từng câu truyện : hình ảnh cụ già huyền bí và thần Kim Quy giúp vua An Dương Vương chế nỏ, cây gậy sắt của Thánh Gióng hay sự tích vua Lê Lợi mượn Gươm báu của Rùa thần, …Yêu nước thôi chưa đủ, phải có ý thức quật cường, ý chí bảo vệ nền độc lập, hết mình thiết kế xây dựng quốc gia – Đó là những thông điệp mà những câu truyện dân gian gửi đến người đọc .
Ngợi ca tình nghĩa đạo lý con người
Theo truyền thuyết thần thoại, dân tộc bản địa ta được sinh ra từ bọc trăm trứng của mẹ Âu Cơ, toàn bộ đều là bạn bè một nhà. Vì vậy, từ thời rất lâu rồi luôn nhắc nhở con người phải giữ trọn tình nghĩa, đạo lý làm người. Các triết lý đạo nghĩa ấy được gửi gắm qua những câu truyện cổ như : thắng lợi Mtao Mxây, Chử Đồng Tử, truyện thơ Tiễn dặn tình nhân, …Giá trị nhân văn là gì ? – Đăm San trong thắng lợi Mtao Mxay là một người anh hùng bị quân địch lăng nhục. Trải qua bao khó khăn vất vả chàng vẫn ra sức bảo vệ buôn làng, một lòng thủy chung với vợ. Hình tượng Đăm San bộc lộ cho đạo lý, những nghĩa cử cao đẹp của con người, lòng yêu thương và niềm tin trượng nghĩa .
Khát vọng công lý
Niềm mơ ước cái thiện sẽ thắng lợi cái ác, mơ ước về niềm hạnh phúc của nhân dân lao động không khi nào cạn, nó là ý nghĩa xuyên suốt dòng chảy văn học bộc lộ rõ nét qua những tác phẩm như Tấm Cám, Sọ Dừa, Thạch Sanh, …Truyện cổ tích Tấm Cám là tác phẩm tiêu biểu vượt trội nói lên khát vọng công lý của con người. Tấm là một con người hiền lành lương thiện, bị mẹ con Cám hãm hại ; sau đó, Tấm quyết tâm “ có oán trả thù ” đã trừng trị mẹ con Cám một cách thích đáng. Tấm đã thắng lợi, đó là thắng lợi tất yếu của cái thiện. Kết truyện, Tấm về cung làm Hoàng hậu sống niềm hạnh phúc – đây là một xã hội lý tưởng mà con người luôn ao ước .
Cái nhìn khoan dung đối với con người
Sự nhân ái, khoan dung, độ lượng là truyền thống lịch sử tốt đẹp của dân tộc bản địa ta bộc lộ rõ nét qua những tác phẩm truyện cổ. Tiêu biểu là Truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy .Hai cha con An Dương Vương vì chủ quan, mất cẩn trọng với quân địch dẫn đến mất nước, đó là bài học kinh nghiệm cay đắng về sự mất cẩn trọng so với quân địch. Lời kết tội của nhân dân ta được bộc lộ qua câu nói của Rùa vàng “ kẻ nào ngồi sau ngựa chính là giặc đó ”, hành vi rút gươm chém Mị Châu của An Dương Vương bộc lộ thái độ nhất quyết, dứt khoát của dân tộc bản địa ta trong việc bảo vệ quốc gia, bảo vệ công lý .
Tuy nhiên, đối với tinh thần khoan dung của dân tộc, sự biết ơn đối với anh hùng An Dương Vương, dân gian đã mĩ lệ hóa, bất tử hóa cái chết của vua An Dương Vương và tạo nên sự tích “ngọc trai – nước giếng” để thể hiện sự thương cảm cho mối tình Mị Châu – Trọng Thủy.
Trên đây là tổng hợp kiến thức về chuyên đề giá trị nhân văn là gì. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức bổ ích phục vụ cho quá trình học tập và nghiên cứu của mình. Nếu có thắc mắc liên quan đến chủ đề giá trị nhân văn là gì, hãy để lại câu hỏi ở phần bình luận ngay dưới đây, DINHNGHIA.COM.VN sẽ hỗ trợ giải đáp cho bạn.
Xem thêm >>> Giá trị hiện thực là gì? Đặc trưng và Cách thể hiện giá trị hiện thực
Xem thêm >>> Tổng hợp kiến thức về giá trị nhân văn