Tổng lái :
Trong Thuyền Bát Nhã có :
Tổng lái : Mặt đen rắn nịch mang khôi giáp. Đó là chủ nhơn của chiếc Thuyền Bát Nhã, tượng trưng quyền năng bí ẩn nhiệm mầu của Phật, mà ngôi Phật là linh hồn của Càn khôn vũ trụ.
Nói về Đại Đạo thì Tổng lái là tượng trưng quyền pháp thiêng liêng của Bát Quái Đài cũng là ngôi Phật và là linh hồn của Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ.
Nói về con người, nhờ có chơn linh mà phát ra trí tuệ phán đoán công minh hướng thiện. Ấy vậy mỗi chơn linh là tổng lái của mỗi con người.
Tổng mũi : Mặt trắng, là người dẫn đạo , định phương hướng, vạch đường chỉ lối cho chiếc Thuyền, tượng trưng quyền năng của Pháp tức quyền năng của Hiệp Thiên Đài.
Tổng thương : mặt đỏ là người lo việc bên trong thuyền,biểu tượng quyền năng của Tăng tức chúng sanh. Tổng thương tượng trưng quyền lực của Cửu Trùng Đài.
Nói theo giáo lý thường thức thì : Thuyền Bát Nhã là Bí Pháp là Quyền Pháp của Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ đưa người trở về cõi thiêng liêng hằng sống sau khi mãn kiếp sanh nơi mặt thế.
Tam Thập Lục thiên nhứt thông giao
Linh chu Bát Nhã thoát ba đào
Thủ quyền Phật pháp vô vi cảnh
Thế giái trần gian hiệp nhứt bầu
Viết :
Phụng thừa Phật sắc,
Giáng hạ trần gian
Thủ Bát Nhã Thoàn
Tầm nguyên nhân tận độ
Tam Kỳ Phổ Độ
Vận chuyển Thái Bình
Trên Chí Tôn rưới đức nhiêu sinh
Dưới tôi nguyện tận tâm kiệt lực
Phò Thuyền Phụng giữ gìn hết sức
Nương mũi rồng chẳng dám hở han
Quyền trấn thủ Linh Thoàn
Hắc sắc tinh Tổng lái.
Thuyết :
Vâng Phật Gia lịnh dạy
Đáo trần cảnh giáo dân
Khuyên chư linh tỉnh giấc mộng trần,
Mau quyết chí xả thân lập vị,
Dùng từ bi hai chữ,
Mà cộng lái hoà yêu
Nương Phướn linh thiên tướng dắt dìu
Đáo Tiên Cảnh tiêu diêu khoái lạc,
Bát Nhã để rước người chí Thánh,
Vậy thì ta,
Truyền thiên binh đẳng đẳng gay chèo.
Nhị đệ (Mũi dạ)
Truyền Nhị đệ tuân theo,
Bá trạo :
(Trạo dạ)
Tiền Thuyền lai tốc nhập
(Tổng mũi dạ dắt trạo vô).
Tổng mũi bạch :
Khổ hải ngân hà thủ bửu chu
Ta bà thế giái độ nhơn cầu
Nguyên nhân liệt Thánh hồi thiên vị
Vọng khán Niết Bàn vạn lý thâu.
Viết :
Thiên Cung cư ngụ
Bạch Ngọc thưởng chầu
Nhứt nhị thập bát quang,
Bạch Hổ Tinh nải hiệu
Vâng lời Phật dạy,
Dĩ đáo trần gian
Trấn thủ Bát Nhã Thoàn
Ngã xưng danh Tổng mũi
Thuyết :
Phò thuyền phụng mặc dầu may rủi,
Hương mũi rồng chẳng dám đơn sai,
Nay có lịnh triệu lai,
Âu ta kiếp vào hầu Ca Trường (vào quì)
Dạ hậu thuyền thân đáo
Đãi lịnh Đại Ca.
Tổng lái nói :
Nhị đệ khá bình thân
Đặng nghe qua hạ lịnh
(Mũi đứng dậy)
Tổng mũi nói :
Dạ bẩm Đại có có việc chi. Anh đòi đến đệ thân,
Xin ca trưởng tố trần cho em rõ.
Tổng lái viết :
Này nhị đệ (Mũi dạ)
Nay có lịnh Phật gia chỉ giáo
Bảo ta phải đem Bát Nhã Thoàn lai đáo trần gian.
Rước chư linh trở lại Niết Bàn,
Đưa Thánh Vị qui hồi Ngọc Lộ,
Vậy qua truyền cho Nhị đệ,
Em tua khá vâng lời,
Dẫn bá trạo nhập thoàn,
Đáo trần gian rước khách
Tổng mũi viết :
Dạ vâng lời anh dạy em kiếp thi hành,
Mặt từ giả đại huynh tiền thuyền em trở lại,
Mũi quì trước hương án thuyết :
Dạ dạ, trước án nội lễ nghi chỉnh túc,
Đinh tiền đăng chúc huy hoàng
(day lại kêu bá trạo) ( trạo dạ)
Truyền bá trạo nghiêm trang,
Xếp chèo vào bái yết
(Cả trạo đều dạ)
Tổng mũi nói lối :
Trên đã bày lễ điếu
Dưới tôi kính lời trình,
Nay ông đã an trí thoàn linh,
Vì nghĩa cũ sớm dâng yết hỷ,
Trên đã thưởng phụng nghinh thần vị,
Dưới tôi toan kíp sửa trạo bày
(day qua kêu trạo) ( trạo dạ)
Thuyền quí em đẳng cộng hoà khai,
Nhơn nhơn đồng cử trạo hà……….(trạo dạ)
(Mũi đứng dậy sắp trạo đứng hai hàng rồi kêu trạo: trạo dạ)
Thuyết :
Nay linh thánh thuyền rồng thuyết nhập
Qua truyền mấy em sắp đặt trang hoàng,
Để cho qua trở lại hậu thoàn,
Trình Ca trưởng cho người tự sự
(Cả trạo đều dạ)
Thuyết :
Âu là chỉnh đai cân thối nhập hậu thoàn,
Trình Ca trưởng đôi lời trần tố,
Mũi viết :
Dạ dạ hậu thuyền thân đáo, kính bẩm Đại ca ,
Lái nói :
Nhị đệ hữu hà sự mà hay
Mũi viết :
Dạ từ Đại ca lịnh dạy, em dẫn bá trạo nhập thoàn,
Thánh lịnh đà an toạ tiền bàn
Xin Ca trưởng linh sàng lề bái,
Lái viết :
Nhị đệ (Mũi dạ)
Nghe qua tràng lịnh à (Mũi dạ)
Truyền đệ thân trở lại tiền thoàn,
Chỉnh nọc neo đâu đó nghiêm trang,
Lễ bái để mặc qua toan liệu
(Mũi dạ rồi lui)
Viết :
Huý a ! nay quí Thánh tiền bàn an toạ,
Âu là ta chính đai cân thấu nhập linh sàng,
Lễ nghi chỉnh túc đoan trang,
Bái mạng đầu ta bái mạng (lạy)
Nhị đệ !
Nghe qua tràng à,
Kỉnh lễ qua hoàn thành trọn lễ.
Vậy thì,
Truyền đệ thân thấu nhập linh sàng,
Trước Thánh Linh lễ bái trang hoàng,
Vâng thửa lịnh mưa đừng sơ thất à,
(mũi dạ rồi dẫn trạo vô lạy, rồi kêu Tổng thương)
Cả tiếng kêu tam đệ Tổng thương,
Kíp tốc đáo cho qua truyền lịnh à (Thương dạ)
Thương bạch :
Hiển Thánh vạn linh hữu thọ sinh
Tùng y Phật Pháp tại Thiên Đình,
Trung Thuyền Bát Nhã hầu chơn tánh,
Qui vị hồi chầu Bạch Ngọc Kinh,
Viết :
Thừa Phật Gia chỉ giáo,
Trấn thủ Bát Nhã Thuyền,
Thọ sắc mạng triều Thiên,
Ngã Xích Long thị viết,
Di Lạc Vương chỉ giáo,
Tùng Giáo Chủ lịnh ban,
Quyền trấn thủ trung thoàn,
Ngã Tổng Thương chữ đặt,
Nay có lịnh Nhị ca đòi đến,
Âu ta kíp vào hầu,
Âu là chỉnh đai cân,
Thấu nhập tiền thuyền
Đãi lịnh cầu ta đãi lịnh à,
Thuyết :
Hữu đệ thân thấu nhập tiền thuyền,
Xin đãi lịnh nhị ca chỉ giáo,
Mũi viết :
Nầy Tam đệ qua cho miễn lễ,
Em khá bình thân ( dạ đứng dậy)
Viết :
Tổng thương nghe qua truyền lịnh à,
Nhơn quí Thánh hồi gia kiến nẫu,
Vậy qua truyền cho em,
Chỉnh đai cân bước đến tiền thuyền,
Đặng đảnh lễ Thánh Nhân ngự toạ (Thương dạ)
Thương viết :
Dạ dạ, trước điện tiền đảnh lễ Thánh Nhơn,
Nơi trung điện toạ an Thánh Thể (lạy rỗi)
Viết :
Từ dâng lời anh dạy,
Em đảnh lễ Thánh nhơn,
Người ngự an tịnh dưỡng tinh thần,
Lễ đã xong nên trở lại tiền thuyền,
Đặng phúc báo Nhị ca tường lãm,
Mũi viết :
Hay a ! vậy thì truyền đệ thân canh giữ trung thoàn,
Còn việc hành thuỷ để mặc qua toan liệu à.
Thương viết :
Nhị ca đã dạy
Em đâu dám sai ngoa
Mặt từ giả Nhị ca
Trung thoàn em trở gót (trở lại)
Mũi viết :
Bá trạo hà (Trạo dạ)
Truyền quý em đâu có nghiêm trang
Xếp chèo lại be thoàn,
Đãi Đại ca chỉ lịnh (Trạo dạ)
Lái viết :
Thu qua đông chí,
Nguyệt sắc dương huy
Chong nhan đèn chỉnh túc lễ nghi,
Ngoài bổn đạo kỉnh dâng bá trạo a….
Bá trạo (Trạo dạ)
Sao hôm đà lố mộc,
Bá trạo kíp gay chèo
Nhị đệ (Mũi dạ)
Trước em khá lấy neo,
Sau lái lèo qua nắm giữ (Mũi dạ)
Mũi viết :
Đại ca đà lịnh dạy,
Chúng ta kíp thi hành,
Xếp hàng đôi sau trước đành rành,
Gay chèo quế thuyền rồng lướt sóng à …
(Trạo dạ gay chèo đứng dậy).
Mũi viết :
Mấy em khá cầm chèo cho vững,
Lóng tai nghe qua kích cổ tam thinh,
Dưới bộ chơn ký lấy chữ đinh,
Mấy em khá chèo cho êm rập à…..(Trạo dạ)
Nay quí khách thuyền rồng an toạ,
Vậy thì trương bườm loan tách đặm dòng hà,
Gay chèo quế bôn ba. Chỉ Tây Phương trực đáo hồ.
Mũi xướng :
Kim triêu nghinh lễ,
Thuyền nghinh tiếp tôn linh.
Bắc bài :
Nam sơn trường bất lão,
Đông hải tịnh vỏ ba,
Thanh phong lai bồng địa,
Minh nguyệt chiếu sơn hà,
Minh nguyệt chiếu í i sơn hà.
Lái giảng viết :
Sơn hà nước non hớn chở,
Bá trạo à…………Chèo………..Chèo tới mấy em ôi.
Thuyền nghinh Thần rực rỡ dòng châu.
Trạo bắc bài :
Thừa thuỷ tinh vô ba,
Thiên địa nhứt sắc hoà,
Huề hữu tiếng trạo ca,
Huề hữu tiếng í i trạo ca ….
Lái giảng viết :
Trạo ca đạo ta phù tá,
Bá trạo à ………….. chèo…………. chèo tới mấy em ôi.
Vong linh Thần giáng hạ linh cơ.
Trạo bắc bài :
Lễ bái phụng thánh ân,
Lai qui ngự Thiên tân,
Giang sơn Thiên cổ tú,
Vạn vật tứ thời Xuân ,
Vạn vật tứ í i thời Xuân
Lái giảng viết :
Thời Xuân vật lạc nhơn đồng,
Bá trạo à…………..chèo……….chèo tới mấy em ôi.
Tất thành ngưỡng vọng Thánh công phò tri.
Mũi viết :
Bá trạo à ………………. (Trạo dạ)
Thuyền rồng còn lướt sóng, nhưng qua xem
Đường Tiên cảnh còn xa,
Vậy quý em khá nghe qua,
Bắt mai bi chèo tới hồ.
Trạo bắc bài Bi :
Vật quán linh vi tiền kỷ độ,
Tinh anh y cựu biến hoàn xu,
Cảm tất thông cầu chi tất ứng,
Y nhơn quyết thuật tại thiên thu,
Lái giảng viết :
Thiên thu trạc trạo khuyết linh,
Bá trạo a ø……. Chèo …………..
Phò nguy chuẩn nịch phủ tình xích thương,
Trạo bắc bài bi :
Ba cổn cổn, thuỷ ươ nương,
Vẩy vùng ngang dọc bốn phương hải trình.
Mặc phò đức cập sanh linh,
Khi đưa ngư phủ khi gìn lông khơi.
Lái giảng viết :
Lộng khơi sóng gió ngất trời,
Bá trạo a ø……….. chèo ……..
Mình làm bữu phiến vớt người trầm luân,
Trạo bắc bài Bi :
Số hệ bởi vì đâu,
Vực bể hoá cồn đâu,
Tiên cung người an phận
Nhà bạc thảm tình sầu.
Lái giảng viết :
Tình sầu thương tưởng ngùi ngùi,
Bá trạo à …. Chèo ………..
Chia ly nở khiến chưa vui lại buồn.
Mũi viết :
Bá trạo à …………..(Trạo dạ).
Thuyền rồng còn tách bến,
Nhưng nẻo tới hãy còn xa,
Vậy thì mấy em hãy nghe qua,
Bắc mái một âu ta chèo tới hồ ….(Trạo dạ).
Hù hờ, hù khoan, hù là khoan,
Chữ rằng sanh ký tử qui
Thiên trài đã định xưa nay lẽ thường,
Hiềm vì máy tạo, máy tạo khuôn lường
Kẻ dư trăm tuổi, người thường mấy mươi,
Đoái nhìn non nước, non nước chơi vơi
Tứ bề sương toả, ngàn trùng mây che,
Lái giảng viết :
Chơn mây người đã lìa đời
Bá trạo a ơ … Chèo …
Thuyền rộng một chiếc đưa người biệt ly
Mũi bắc mái một :
Cả kiếp sống chịu sầu bi,
Thảm cơn tử biệt sanh ly sự đời,
Gió trăng mây nước chơi vơi,
Tưởng cơn tạo hoá luỵ rơi không ngừng.
Lái giảng viết :
Trời cao vòi vọi mấy tầng,
Bá tạo à …………… chèo
Nở xui đạo nghĩa nửa chừng lại tan
Mũi bắt mái một :
Giờ không tiếng nói lời than
Ngồi trông trời thẳm mây ngàn cao xa
Nhành dâu bóng xế tà tà,
Ngọn đèn gió tạo người đà tầm tiên
Lái giảng viết :
Maõ gai lạy trước linh tiền
Bá trạo a ơ…………. chèo …………
Âm thầm chưa trả hiếu thân vẹn tình
Mũi viết :
Bá trạo à…………( Trạo dạ)
Thuyền gần miền Tiên cảnh,
Đến xem hãy còn khuya,
Thuyền mấy em sau trước nghe qua
Đình thuyền neo an nghỉ à ……….(Trạo dạ)
( Mủi cho trạo nghỉ hai bên be thuyền)
Mũi viết :
Huý a, Thuyền rồng đà neo nọc
Cớ sao vắng dạng Tổng Thương, cũng lạ
Thuyết :
Thuyền đi thì về phần tôi hành thuỷ,
Còn thuyền đậu thì phận sự của Tổng thương sao thấy vãng lai hay là gả ngủ say nên bỏ phế phận sự từ bao giờ tôi vào kêu nó thức dậy, chi cho nó khỏi dễ ngươi, Vậy để tôi vào báo với Đại ca đặng ảnh rầy một trận cho tởn, cái tật của nó biếng nhác đã quen thường bỏ phế phận sự ấy là một bài học hay đặng nó làm hư thanh danh cửa Đạo.
Vậy thì sửa đai cân thấu nhập hậu thuyền,
Tỏ hư thiệt cho người tường tận.
Quỳ viết :
Dạ hậu thuyền thân đáo
Kính bẩm Đại ca
Lái viết :
Nhị đệ (Mũi dạ )
Thuyền đà neo nọc
Sao em không an nghỉ tiền thuyền,
Vào đây có chuyện chi
Nói cho qua rõ với
Mũi viết :
Em vào đây có việc, nào dám bẩm Đại ca
Lái viết :
Có à.
Mũi viết :
Dạ bẩm Đại ca, thuyền rồng đà neo nọc, mà cớ sao không biết vắng dạng Tổng thương, em trình lại anh trưởng kêu Tam đệ canh thuyền tát nước đó Đại ca.
Lái nộ viết :
Ồ Tổng thương đâu vắng dạng
Mà chẳng thấy canh tuần,
Tổng mũi (Mũi dạ)
Thuyết : Em coi đi coi lại coi nó nằm vất vả ở đâu không
Mũi viết : Em để tâm tìm kiếm, quả vắng dạng Tổng thương đó Đại ca
Lái viết : Ồ, em đã tìm kiếm, quả vắng dạng Tổng thương à.
Mũi viết : Dạ , em không thấy nó thật
Lái viết :
Nếu Tổng thương phế phận, tội ấy ắt về ta, Nhị đệ (Mũi dạ)
Tiền thuyền quay trở lại, mà canh giữ nọc neo,
Để cho qua tuần thám thuyền môn,
Thử như hà cho biết à ……….. (Mũi dạ rồi lui)
Bá trạo a ø…………… (Trạo dạ)
Trưởng hoả đăng………………(trạo dạ)
Thoán loạn :
Hắc dạ tuần du Nam Bắc
Sơ canh mật thám Đông Tây hồ
Loạn viết ngân :
Hắc dạ sở canh thâm Đông Tây
Lái hát khách :
Hắc dạ sơ canh thâm Đông Tây
Bả lai đăng chúc vẳng biên thuyền
Cổ hê động địa tam thinh chấn,
Y cựu giang sơn trấn ngả danh
Viết :
Tuần khắp Đông Tây Nam Bắc,
Do hà nào chẳng thấy Tổng thương,
Ồ còn một chổ trung ương,
Mau đến đó thì tường tự sự nào,
Quả thật, quả thật, không sai, không sai,
Quả Tổng thương an giấc trung thuyền,
Mau kêu gả đặng ta vấn tội à….
Cả tiếng kêu Tam đệ Tổng thương,
Mau định tỉnh cho ta hỏi việc.
Thương viết :
Nơi bệ thuyền nghỉ mỏi
Tiếng ai kêu văng dỏi bên tai,
Mau bước tới vội vàng,
Thử như hà cho biết a …
Lái vấn :
Tổng thương do hà ngươi phế nhận,
Khá nói cho ta tường hắc bạch
Thương viết :
Dạ thưa anh , trót đêm ngày em canh giữ trung thuyền nào đâu dám bỏ phế phận sự đó Đại ca.
Lái viết :
Xảo ngữ chơn xảo ngữ,
Hoặc ngôn thị hoặc ngôn a ơ……..
Tội phế thuyền luật pháp khó dung,
Thêm xảo ngữ tội kia không thứ,
Vậy, chấp thủ thần đao bất dung tha Tam đệ.
(Thương đỡ gươm)
Thương viết :
Đại ca tua giảm nộ
Để Tiểu đệ thuyết lại, thiếc lại cho mà nghe
Lái viết :
Thuyết lại
Thương loại viết :
Thưa, kính, bẩm
Vạn vọng Đại ca tua giảm nộ
Đại ca ôi ! Khất dung Tiểu đệ nguyện trần ngôn
Lái viết :
Nầy Tổng thương, ngươi ngoái lỗ tai mà nghe à,
Loạn viết :
Bảo thủ thuyền trung thừa mạng lệnh
Hà do phế nhận tố nhơn duyên.
Thương loại viết :
Bán dạ thâm canh đa phận sự
Thân tâm Hiền đệ quá hôn mê
Lái viết :
Bất thính, bất thính
Ngoạ ngôn thị ngoạ ngôn
Chấp thủ thần đạo bất dung tha Tam đệ
(Múa chém 3 bộ mủi vào can)
Mũi viết :
Đại ca tua giảm nộ, đình đao vọng đình đao,
Lái viết :
Hà nhan lại đáo đoạn đao
Nói lại cho ta đặng biết
Mũi viết :
Thưa Đại ca
Ngu đệ là Bạch Hổ Tinh Tổng mũi đây
Lái viết :
Nhị đệ có chuyện chi vào đến trung thuyền
Khá nói lại cho ta đặng biết à,
Mũi viết :
Vậy chớ do hà Anh sát tử Tổng thương
Lẽ hư thiệt cho em đặng rõ với nào.
Lái viết :
Nhị đệ, Em là kẻ vô can
Chẳng ích chi mà hạch hỏi
Vậy thì, em khá trở lại tiền thuyền
Để qua trị Tổng thương kỳ tội, lui cho mau
Mũi viết :
Dạ xin Đại ca, thỉnh bẩm, thỉnh bẩm,
Tiểu đệ nguyện thiết lại, thuyết lại cho mà nghe
Lái viết :
Thuyết lại, thuyết lại
Mũi loại viết :
Dạ dạ, Bồ bặt a, Tổng thương du hữu tội
Đại ca xá tội,
Lai tỳ đàn hạ, khất Đại ca niệm nghĩa xá chi
Lái viết :
Bất thính, bất thính, mặc văn, mặc văn
Mũi loạn viết :
Hữu thệ a, Đệ huynh đồng huyết khí
Cô mà hay, tình huynh nghĩa đệ
Ca ca hà đoạn tuyệt nhơn luân
Lái viết :
Bất thính, bất thính, mạc ngôn, mạc ngôn
Nhị đệ nghe ta nói đây
Loạn viết :
Bất thứ a, Tổng thương can trọng tội, trọng tội
Nan dung nghiêm, pháp nan dung.
Mũi viết :
Vậy thì Tổng thương phải chết
Ai viết :
Tam đệ ôi ! Qua những tưởng tìm mưu dạy bạn, nào hay qua lại hại bạn đồng thuyền,
Nghĩa hữu giao qua đã phạm lời nguyền
Em tử tội, qua cũng cam đồng chung thác
Hát khách :
Đoạn đạo a, phế can phân ngủ tạng
Trùng chiêm Tam đệ ly triêm y
Than viết :
Đại ca ôi ! nhứt thứ xin anh dung chế
Mới một phen xin lượng cả bao dung
Tình Đệ Huynh xin anh đoái đến nghĩa đồng
Đâu nở để Đệ huynh ly biệt.
Lái viết :
Lỗi ấy luật hình khó chế
Còn tội này Pháp Chánh không dung
Vậy thì, Qua khuyên em
Nơi tiền thuyền em khá tạm lui
Còn tội Tam đệ, để qua trừng trị.
Mũi viết :
Đại ca ôi ! Xin anh tưởng tình huynh nghĩa đệ
Nới một phen xá tội cho Tổng thương
Mang thi hài mệt nhọc vốn lẽ thường
Tội ngủ không chi rằng phế phận
Lái viết :
Một không tha, hai ta cũng không tha
Nếu Đại ca hẹp lượng
Không tha tội Tổng thương
Lời nguyện xưa em quyết giữ một đường
Cang trọn thệ đồng sanh đồng tử (Móc họng)
Lái viết :
Khoan thác, khoan thác, qua tha hứa qua tha
Một hai ba bốn qua cũng tha, tội 7,8,9, 10 qua cũng thứ
Huý a, có ra sức đá, mới biết được tuổi vàng
Này Nhị đệ, chẳng qua là qua thử bụng em cho biết nghĩa đá vàng,
Chớ đâu nỡ đem Tổng thương xử tử
Khi nghe bạn báo Tổng thương tự sự
Qua cho rằng giận dữ không thương
Nên qua cầm bửu đao qua cắt thử tấm can trường,
Của Hiền đệ đường bao cho biết vật thôi chớ
Lời dặn :
Khi nói qua cầm bửu đao thì Tổng lái rút cây gươm ra đưa ngay mặt của Tổng mũi làm lấy có rồi day cáng đao vẽ chữ thập trên bụng Tổng mũi mới hát câu :
Của hiền đệ dường bao cho biết vậy thôi chớ,
Đoạn dang ra ngó ngay Tổng mũi làm cho Tổng mũi phải thẹn, rồi đi ra sau lưng của Tổng mũi chấp tay sau lưng bước qua bước lại gầm gừ và nói riêng rằng :
Bạn kiếm thêm không hết có đâu dư giết bỏ cho đành
Khi thấy Tổng mũi ra chiều hổ thẹn thì gạn hỏi lại một lần nữa :
Này Nhị đệ, bạn kiếm thêm không hết có đâu dư giết bỏ cho đành phải không Nhị đệ. Rồi cười cho ngon, đoạn muốn an ủi thêm mới ra lịnh tha tội ….
Mũi viết :
Đại ca xá tội Tổng thương à.
Loạn tẩu mã :
Vậy thì lạy bớ Thương lạy , em lạy ….
Dạ dạ, hỉ địa a,
Lục thuỷ thanh sơn quan bất tận
Đại ca đây, Qua đây, Tam đệ đây
Tình Huynh nghĩa Đệ, kim triêu nhứt khí tương đồng
Nói :
Đại ca đã xá tội đệ thân
Vậy em khá đê đầu cảm tạ đi
Lái viết :
Nhị đệ việc thuỷ trình qua giao lại cho em
Nếu sơ thất tội kia bất thứ đa nghe
Giả từ Nhị đệ ,qua trở lại hậu thuyền
Em dạy dỗ Tổng thương mọi việc à
Mũi viết :
Đại ca đã trở lại hậu thuyền
Ta xem thử Tổng thương bao nả,
Oâi ! Nhìn Đệ thân ta đau xót trăm chiều
Vì phạm tội nên mới ra thân nông nỗi
Tam Đệ ôi ! em khá định tỉnh tâm thần,
Để đủ sức đảm đương phận sự
Qua cho em hay :
Đại ca đã trở lại hậu thuyền
Vậy em khá hồi tâm định tỉnh
Thương than viết :
Trăm lạy, ngàn lạy Đại ca
Xin xá tội cho em nhờ
Mũi viết :
Lai tỉnh bới Tam đệ, Tam đệ
Nhị ca Tổng mũi là Qua đây mà.
Thương viết :
Nhị ca ôi ! Thiếu chút nữa thì hồn em lìa khỏi xác
Duyên cớ nào mà em đặng tồn sinh
Xin Nhị ca tỏ nỗi tâm tình
Cho ngu Đệ đặng tường lãn lời với Nhị ca ôi !
Mũi viết :
Nầy Tam đệ, em đã phạm tội, Đại ca khó thứ dung
Nhưng Qua vào lạy lục khẩn cầu
Ca Trưởng mới tưởng tình dung chế đó đa.
Thương viết :
Té ra nhờ Nhị ca xin tội
Nên Ca trưởng thứ dung
Em đê đầu bái tạ trọng ân
Của Ngu đệ tồn sanh nghĩa trọng
Mũi viết :
Tam đệ, Qua cho miễn lễ, vậy em khá bình thân
Khuyên Đệ thân canh giữ trung thoàn
Phải coi lấy nước non mà tát à (Thương dạ)
Vậy thì mặt từ giã Đệ thân nơi tiền thuyền Qua trở gót (Dặn Tổng thương tát nước)
Thương viết :
Thú giang hồ bầu bạn, Miền hạ thuỷ ngao du
Tuy bất tài cũng dự trượng phu
Song có chí lo về việc nước
Lái viết :
Bớ Tổng thương, phải coi lấy nước nôi mà tát à …
Thương viết :
Đại ca dặn dò sau trước
Bảo rằng ta tát nước thuyền loan
Âu là xách trước đầu vào khoan
Dở sạp nọ hoang mang tát nước à.
Giãng viết :
1- Tát nước giữ gìn sau trước
Việc thuỷ trình sơ lược sao nên
Thuyết :
Thật là thân tôi rất khổ, khó nhọc trăm đường
Nào gạo cơm neo nọc chăm nom.
Nào gìn giữ thuyền trung thiếu thốn
Giãng viết :
1- Khó mới khôn, khôn đừng sợ khó
(Khó như tôi là)
Khó ta từng lắm mực dấy than
Giãng viết :
1- Tát nước rồi tôi phải nghỉ tay
Phòng khi gió dữ trở day mũi thuyền
Viết :
Nay đã nhàn hạ,rảnh việc nước non
Chạnh thương thay kẻ mất người còn
Khiến chi cảnh sinh ly tử biệt
Ai viết :
Ông ôi ! Mịt mịt kháng sương phong thuỷ lộ
Du du phong thảm ly đàm không,
Ông ôi ! Kham ta hồ, bình địa hoá phong ba
Cam thán giả tiền căn chưởng lý hồ…
Thán viết :
Ông ôi ! Mộng tàn thảo trướng (ừ) luỵ du xiêm y
Sanh ký tử qui (ừ) du kỷ định
Khâm tai :
Nhơn sanh thất thập cổ lai hy …
Ông ôi ! Mục đổ sầu tình (từ) na du ký ngự.
(Đi mà thôi)
Kim kê nhàn tậu đáo thu hàm (ư)
Viết :
Huý a, những mảng ngâm than ba vịnh
Khúc đêm chầy trống đã trở canh
Cả tiếng kêu sau trước quý em (Trạo dạ)
Đêm khuya khoắt canh giờ cho nghiêm nhặt à…(Trạo ơ)
Lái viết :
Bớ Tổng thương (Thương dạ)
Nghe truyền a ø………..
Truyền Đệ thân sắm sửa đèn nhang
Nơi hương án, em khá tua đảnh lễ à……….(Thương dạ)
Thương viết :
Dạ em phụng mạng
Than viết :
Đại ca ôi ! Việc canh tuần em chưa có hản
Lịnh nọ lại vừa sang
Bảo rằng em sắm sửa đèn nhang
Trước linh cửu phòng toan kỉnh lễ
Lịnh trên xuống là không phải dễ
Với phận mình khá nệ nhọc lao
Giữa bể khơi ta mới biết liệu làm sao
Sắm hoa quả phòng toan cúng tế
Âu là ta lai đáo thị trung
Tìm lễ vật hầu toan kỉnh lễ
Nhưng mà đi cũng không dễ
Mà ở lại cũng khó bề
Đi thì ai canh giữ trung thuyền
Còn ở thì quả hoa đâu có
Khó liệu chơn khó liệu
Khôn toan thiệt khôn toan
Làm sao cho trọn đủ đèn nhang
Nếu chẳng có ta mang trọng tội
Thật là khó cha chả nầy (suy nghĩ gật đầu)
Ớ phải rồi tôi nhớ lại
Vả chăng trong Thuyền có ba anh em tôi lớn, nhỏ
Lại đằng sau hậu thuyền còn có thêm một em tôi nữa, đó là Tổng Khậu, giờ này khi nó cũng rảnh, vậy tôi kêu lên đây, cậy nó sắm sửa hoa mới tiện.
Huý a ! Đắc kế chơn đắc kế, thành mưu thị thành mưu
Âu là, bắt mặt để đời, nơi hậu thuyền trở lại.
Viết :
Cả tiếng kêu Tứ đệ hậu thuyền, mau thân đáo cho qua dạy việc
Bên này mầy không nghe tao qua bên kia
Cả tiếng kêu Tổng Khậu hậu thuyền, mau thân đáo cho Qua cậy việc bớ em.
Khậu viết :
Ai kêu Khậu đó, đã có Khậu đây
Muốn nói chuyện chi mà kêu đến Khậu
Thương viết :
Qua là Tổng thương đây em Khậu
Khậu viết :
Anh ba đó phải không ?
Thương viết :
Phải bò ra đây mau bớ em
Khậu viết :
Đêm khuya canh chầy, kêu em có việc chi anh Tổng Thương ?
Thương viết :
Hữu sự tắc cầu, nếu em chầy lâu ắt Qua có tội Khậu à.
Khậu viết :
Để thủng thẳng tôi ra, anh đừng sợ anh ơi
Dữ hôn, từ đầu hôm đến giờ tới tôi đa, nhưng mà để tôi ngâm ít câu chơi rồi ra cũng chẳng muộn.
Ngâm :
Sông Mê bể khổ dập dồn
Khách trần lặn hụp giữa dòng chơi vơi,
Sẵn dây niếu chiếc Thuyền trời
Đưa qua bỉ ngạn lánh đời mê tân
Viết :
Trung thuyền thân đáo, Tứ đệ ứng hầu
Thương viết :
Giả ơn Tứ đệ, em khá bình thân
Khậu viết :
Có việc chi, anh kêu đến tứ thân
Xin nói lại cho Khậu tôi đặng biết đó anh Ba
Thương viết :
Nầy Tứ đệ, vì có lịnh Đại ca truyền xuống
Bảo anh rằng sắm lấy hương đăng
Trước linh cửu lễ bày trình diện đó em.
Khậu viết :
Biểu anh thì anh làm, chớ kêu tôi ra làm chi
Thương viết :
Tứ Đệ ôi ! Nếu Qua đi thì ai canh giữ nội thuyền còn Qua ở lại thì ai đi thế. Nên Qua kêu Tứ đệ xin cho anh, hầu sắm hoa quả hương đăng mới cậy em đi thế đó .
Những tưởng việc chi rằng khó
Chớ chuyện đó tôi dưng
Song tôi phải dặn chừng, cúng rồi để tôi dọn kiếm ăn.
Thương viết :
Uý a, vâng lời Tam Ca lịnh dạy, Khẩu trở lại hậu thuyền
Sắm quả hoa lai đáo linh tiền
Đặng giúp sức Tam ca kỉnh lễ
Nhưng mà đường đó đây không dễ, có nhiều khúc quanh co
Âu là , mượn chèo loan khoá thuỷ lần đò
Nơi Thuyền hậu mặt ta khoái bộ a ….
Loạn viết :
Vâng thừa a, Tam ca truyền mạng lịnh
Hải biên lai đáo đến chợ đông
Vọng khám a, con buôn xạo xự
Vậy thì ta sắm hoa, sắm quả sắm trà nhang.
Viết :
Bá trạo ………mấy em đem chiếc xuồng thúng để xuống nước dùm Qua (Vừa chèo thuyền vừa hò theo điệu chèo ghe, ra sau khuất mặt hát nghêu ngao câu đầu)
“Trăng thanh mặt biển lào xào,
Nhạn rơi giỡn sóng, cá nhào hớp châu”
Thương viết :
Từ ta sai Tứ đệ trở lại hậu thuyền
Sắm hoa quả lai đáo tiền bàn
Sao chẳng thấy phản hồi
Ta những ngồi trông đợi
Cả tiếng kêu Tứ đệ hậu thoàn
Trương tế vật cho qua kỉnh lễ
Mau đi bớ Khậu ôi !
Khậu viết :
Ơi, ủa dạ
(Cầm chèo theo điệu chèo thúng bơi ra nhưng cứ ngồi chèo quay tròn mãi Tổng Thương hối nữa).
Khậu nói :
Tôi đây bị nước xoáy hay sao mà bị quay tròn mãi đó anh Ba ôi!
(Bá trạo đều cười rộ lên, Anh Khậu không biết chèo xuồng thúng nên quay chớ nước xoáy gì ở ngoài biển, Khậu vẫn chèo quay mãi, rồi lại cất tiếng hát theo điệu chèo).
Hát :
Con cá lý ngư sầu tư biếng lội
Con chim phụng hoàng sầu cội biếng bay
(Ngồi theo điệu chèo thúng bơi vô tới sân khấu mới đứng dậy thở hào hễn và tiếp nói.)
Nói :
Dạ quả hoa em sắm trang hoàng
Xin anh đến linh tiền kỉnh lễ bới anh Ba.
Thương viết :
Vậy thì ta bước vội vàng đặng tiếp kỳ báo vật,
Giả từ Tứ đệ, em khá bình thân
Khậu viết :
Phận sự em đã đủ đoàn hoàng,
Vậy nơi Trung Thoàn em trở lại.
Thương viết :
Cậy đệ thân canh giữ Trung Thoàn
Còn việc kỉnh lễ để qua lo toan liệu.
Cúng tế, ai viết :
Ngài ôi ! Trước án nội nén hương xin kính
Nơi quan tài ly rượu tiễn đưa
Chốn Thiên cung lễ vật là thừa
Nơi trần thế tôi xin dâng ba lạy
Ngài ôi ! Nay ngài đã tiên du một giấc
Đạo đồng môn tưởng nghĩa hằng ngày
Lẽ mất còn cơ tạo khiến vay
Còn lòng thảo kính người đời ai cũng vậy,
Nay tuy hỡi linh thi còn thấy,
Mai thôi đành phận mộ đưa sang
Nhớ nghĩa xưa luỵ nhỏ hai hàng
Nhìn cảnh cũ sầu tuông lả chả
Trong đàng trước ngọn đèn chấp choá
Tưởng tình xưa bóng nọ hỡi mơ màng
Cắc cớ thay cho quán Âm Dương,
Thày lai bấy chiếc đò tạo hoá,
Vậy thì cả anh em tua khá niệm cùng ta
Nơi trước bài Lễ nghinh hương đăng chúc bài khai.
Tạc thủ lễ cho tròn đạo nghĩa
Cảnh biệt ly lòng những ngậm ngùi
Sanh ký giả, tử hề qui giả.
Giảng viết :
1- Luỵ thâm bâu đêm sầu ngày nhớ
Buồn cảnh nầy chồng vợ rẽ phân
2- Khóc than luỵ tràn không ráo
Biết ngày nào tái tạo kiền khôn
3- Véo von bóng nguyệt tà tà
Mây sầu lố xố người đà tầm tiên
Viết :
Lòng kỉnh thành một lễ đã an,
Đầu từ tạ linh sàng, chơn lui về thuyền nội
Nầy Tứ đệ, việc kỉnh thành một lễ đã an
Xin Đệ thân thấu nhập tiền bàn
Đối đèn nhanh kỉnh lễ cho an
Bổn phận phải làm tròn bổn phận
Khậu viết :
Dạ em xin phụng mạng
Ngài ôi! Trước quan tài Khậu đốt hết bó nhang,
Cầu linh hồn Ngài trở lại Tây Phan
Nương phướn Đạo qui hồi cựu vị
Ngài ôi! Bó nhang Khậu đốt còn ly rượu nọ, Khậu xin dâng nguyện linh hồn ẩm tửu nhứt bôi,
Chứng lòng nghĩa toàn nơi bổn Đạo
Đã kỉnh thành một lễ đã an
Đầu tạ từ linh sàng, Khậu thối hồi thuyền nội
Cả tiếng kêu kìa hỡi anh Ba
Mau lãnh việc đặng tôi đi ngủ.
Thương viết :
Tứ đệ, em cúng rồi đa há
Việc canh tuần anh khá mỏi mê
Em thay thế cho qua đôi phút
Ước đặng cùng chăng Tứ đệ
Khậu gầm gừ nói :
Thì cái mửng cũ, sai hoài, mượn hoài, mình muốn từ khước cái đi, nhưng nghĩ đến sự cực nhọc của anh nên không nỡ. Thôi thì mình thử làm ơn cho anh một phen nữa coi ảnh có biết ơn nghĩa với mình chút nào chăng.
Dạ thưa anh Ba, anh mượn là em xin phụng mạng.
Thương viết :
Mặt từ giả Đệ thân
Nơi hậu thuyền qua an nghỉ
Khậu viết :
Tam Ca đã vào sau an nghỉ
Chừ một mình tôi, khuya khoắc lo âu
Vậy thì kêu mấy đứa Trạo thức với mình cho có bạn
(Kêu mấy đứa Trạo dậy, nó buộc câu cá cho nó ăn nên hoà ước bằng miệng rồi câu).
Viết :
Đã ký xong hoà ước, Trạo không mét thót chi
Âu là xách cần nọ ngồi câu
Ngâm :
1-Trần ai, ai dễ biết chi đâu
Ông Lữ ra tài giả chước câu
Sợi chỉ kinh luân đầm đoái bích
Miếng mồi thao lược thả dòng châu
2- Nhợ dài cần vắn thả vòng câu
Lòng muốn câu công với hiều hầu
Chí quyết câu rồng nằm đáy biển,
Nào ai ham cá hội ngoài sâu
(Câu hụt bị Trạo cười kêu ngạo, Khậu than)
Suy ra đà tuột mấu,
Nghĩ lại cũng vuột kho,
Chi nữa, bốc cần nọ cuốn vò
Đặng toan lo việc khác
Lái viết :
Canh gà đà nhặt trổi
Bóng thỏ đã trải ngang.
Cả tiếng kêu Tam đệ Tổng thương
Nổi đăng chúc tuần du Thuyền nội a ø…
Thương viết :
Phụng mạng,
Tứ đệ, Đại ca đà xuống lịnh
Qua cùng em kiếp thửa tuần canh
Vậy thì Qua truyền cho em
Nối đăng chúc huy hoàng
Ngỏ cùng nhau tuần thám a ø…
Khậu viết :
Bá trạo, truyền trạo phu sắm sửa hoa đăng
Đặng cho mỗ tuần du thuyền nội à,
Dạ dạ, hoả đăng Khậu đã sắm rồi
Trình Tam ca sử dụng,
Thương viết :
Vâng Đại ca lịnh dạy
Ta tuần thám thuyền loan
Tuân lịnh thừa tràng
Quang phòng thuyền nội
Khách :
Phụng mạng Đại ca truyền mạng lịnh
Tuần du thuyền thượng thủ chư linh
Giáo dục trí a, thuyền môn đồ xã tắc
Kinh thân như thử tận lực đồ vương
Viết :
Những mảng tuần du thuyền thượng
Phúc nghe qua ngọn gió thổi vào
Anh em ta biết liệu làm sao
Vậy thôi thì ta trở lại hậu thuyền
Đặng báo lại Ca trưởng
Đại ca ôi! Giông bớ Đại ca giông
Lái viết :
Giông hiền hay giông dữ
Thương viết :
Đến nỗi này mà anh còn hỏi giông dữ hay giông hiền.
Anh xem kia kìa
Trời kia đà xuống gió. Mây nọ khác dường mây.
Trăng kia đà khuất nặng về Tây
Thuyền mau kiếp lui về bãi nhạn
Giảng viết :
Chèo, anh em ôi
Vát nam :
Ta kiếp lui về bãi nhạn
Nguyện Thánh Thần cứu nạn phong ba
Lái giảng viết :
Em ôi! Ngó lên sao đã mịt mờ
Khuyên em bước tới mở mồi kéo neo
Tẩu mã :
Chấp ngữ a, phong ba tu chấn chỉnh
Viết :
Bớ thương, bớ thương, sao không kéo neo còn đợi chừng nào.
Thương viết :
Thuyền thì Thuyền to, neo thì neo nặng
Để em coi đi coi lại cho chững chàng
Có quả giông lớn cùng không
Quả thật vậy rồi, anh ôi!
Tẩu mã tiếp :
Chỉ bị lâm nguy cứu nhứt thời
(Lý kéo neo)
Nước sang neo thẳng đi tợ đờn
Ta Lý ôi nghe ta hò, Lý tình tang, Neo thẳng tợ đờn
Ôi chúng kềm đá vẹt chú hú lơ tay sang mồi.
Là hu mở mồi, á lơ là hởi hò lơ
Ai mà khinh kẻ kéo neo, ca ra bạn tình
Ơi thời hù khoan, hú hụi tình tang lộn tính tính tang hởi tình
Dở nghèo đòi phen hò hởi hò lơ
Hai tay ôm lấy cái neo hò khoan
A ý a, hè hụi, neo treo lên rồi, là hởi hò lơ
Lái viết :
Neo kia đà lỏng (bá trạo)
Truyền bá trạo gay chèo
Nhị đệ khá nghe theo
Trở thuyền lại hoang mang trực khứ
Giảng viết :
Trực khứ qua miền Bắc Hải
Nam chạy :
Nguyện Thánh Thần, Ngài độ khỏi cuồng phong
Mũi hát nam :
Lạy trời bớt gió ngừa mưa
Mây tan gió lặng thuyền đưa vững vàng
Khậu và Thương bát nam :
Cứu nàn nhờ có khuôn linh, kìa …..kìa …
Mây tan gió lặng thuyền đưa vững vàng
Khậu báo :
Dạ dạ, hết giông rồi bới Đại ca
Lái viết :
Huý a, nay đã phong thanh nguyệt bạch
Lại thêm đường hải nhuận sơn cao
Nhị đệ cùng Tam đệ
Vậy thì trở thuyền lại nghêu ngao
Đặng dạo chơi cảnh lạ
Giảng viết :
Cảnh lạ nhìn xem không lạ
Cúi đầu từ bái tạ thần linh
Đoái nhìn phong cảnh hữu tình
Kìa non Hàn Tín, nọ gành Thái Sơn
Thương và Khậu hát :
Rày mừng hội hiệp rồng mây
Xuân Thu tứ quý tạc thay thái bình
Mũi viết :
Bá trạo à, thuyền hồng đã kề nơi bể Thánh
Thuyền trạo phu sắp ngọn chèo loan
Đưa chư linh vào cảnh an nhàn
Lui thuyền lại chúng ta an nghỉ à…
Việc hầu Thần một lễ đã an
Truyền thuỷ thủ lưỡng ban,
Cúc cung đồng bái tạ a ø….