Giao thừa là một khoảnh khắc đáng nhớ trong năm mà ai cũng mong đợi. Tuy nhiên Giao thừa năm 2022 vào ngày mấy? Ý nghĩa và các nghi thức cúng Giao thừa như thế nào thì không phải ai cũng nắm rõ. Hãy để VinID giải đáp giúp bạn nhé!
1. Ý nghĩa cúng Giao thừa
1.1. Giao thừa là gì?
Giao thừa là thời khắc quan trọng chuyển giao giữa ngày cuối cùng của năm cũ sang ngày đầu tiên của năm mới. Đây là buổi lễ lớn trong văn hóa của nhiều đất nước, dân tộc. Theo “Hán Việt từ điển giản yếu” của tác giả Ðào Duy Anh thì “Giao thừa” là: “Cũ giao lại, mới tiếp lấy – Lúc năm cũ qua, năm mới đến”. Trong tiếng Anh, Giao thừa là “New Year’s Eve” – “Đêm trước năm mới”.
1.2. Giao thừa năm 2022 là ngày mấy?
- Giao thừa Dương lịch
Là thời điểm cố định vào lúc 12 giờ đêm ngày 31 tháng 12 Dương lịch – ngày cuối cùng của năm cũ.
- Giao thừa Âm lịch
Giao thừa Tết Âm lịch hay Tết Nguyên Đán của người Việt nói riêng và người phương Đông nói chung là vào 12 giờ đêm ngày 30 tháng Chạp Âm lịch. Những tháng thiếu không có ngày 30 thì đêm Giao thừa sẽ là ngày 29 tháng Chạp.
Giao thừa Âm lịch chỉ có ngày Âm lịch là cố định. Ngày Dương lịch sẽ thay đổi tùy từng năm nhưng thường sẽ nằm trong khoảng nửa cuối tháng 1 đến nửa đầu tháng 2 Dương lịch.
Tết Âm lịch 2022 năm nay, đêm Giao thừa vào ngày thứ 2 (31/01/2022). Tháng Chạp (tháng 12 Âm lịch) năm Tân Sửu 2021 chỉ có 29 ngày nên năm nay sẽ không có ngày 30 Tết.
1.3. Ý nghĩa đêm Giao thừa
- Kết thúc năm cũ
Vào dịp lễ này, nhiều quốc gia phương Đông và cả phương Tây sẽ tổ chức bắn pháo hoa cũng như khai màn các lễ hội để chấm dứt năm cũ (tất niên), đón chào năm mới.
- Đón chào những điều tốt đẹp
Lễ Giao thừa Âm lịch còn được biết đến là lễ “Khu ma trừ quỷ” hay “Trừ tịch” với ý nghĩa đem bỏ hết đi những điều xui xẻo, ám vận của năm cũ để đón chào những điều tốt lành sắp đến.
- Ngày đoàn viên
Giao thừa cũng là lúc các thành viên trong gia đình cùng nhau sum vầy, tổng kết lại những điều đã diễn ra trong một năm và đặt ra mục tiêu, kế hoạch cho năm mới.
2. Nghi thức cúng Giao thừa mang lại may mắn
Nghi thức không thể thiếu trong đêm Giao thừa chính là cúng Giao thừa. Tuỳ vào mỗi vùng miền và địa phương mà có cách bài trí và cách cúng bái khác nhau.
Theo ông bà xưa, gia chủ sẽ là người khấn bài cúng đêm Giao thừa. Bởi đây là lễ khấn sám hối với trời đất tổ tiên, tạ lỗi với ông bà, cha mẹ, mời các cụ quá cố về nhà ăn Tết. Đồng thời, cầu mong các vị Thần linh, gia tiên chứng giám, phù hộ độ trì cho các thành viên trong gia đình sức khỏe, hưng thịnh, bình an.
3. Giải đáp thắc khi cúng Giao thừa
Địa điểm và thời gian cúng Giao thừa
Theo tục lệ dân gian, lễ cúng Giao thừa thường được tiến hành vào lúc 23 giờ 10 phút – 0 giờ 40 phút của ngày hôm sau. Các chuyên gia phong thủy cho biết đây thời khắc thiêng liêng khi Đất Trời giao hòa, Âm Dương gặp gỡ để vạn vật bừng lên sức sống mới. Mọi gia đình đều cố gắng chuẩn bị, sắp lễ cẩn thận từ trong nhà và ngoài trời để có mâm cúng đầy đủ và chỉn chu nhất.
Mâm cúng Giao thừa gồm những gì?
-
Mâm cỗ trong nhà cúng tổ tiên, ông bà: Bánh chưng/ bánh tét, giò chả, xôi gấc hoặc xôi các loại, gà luộc, canh măng/ canh bóng thả, nem,…
-
Mâm cỗ ngoài trời cúng các vị thần, trời, Phật: Mâm ngũ quả, hương (nên là 3 cây nhang to), hoa, đèn/nến, trầu cau, muối gạo, trà rượu, trái cây, bánh kẹo, quần áo mũ nón thần linh, thủ lợn luộc/gà trống luộc, xôi/bánh chưng,… Nếu cúng cỗ chay thì gồm: bánh, kẹo, mứt, cơm canh chay, trà nước.
Lễ cúng Giao thừa chủ yếu là sự thành tâm nên quan trọng nhất vẫn là thời điểm cúng và sự trang trọng của gia chủ, chứ không cần quá coi trọng lễ vật. Tùy thuộc vào từng hoàn cảnh, điều kiện và không gian hành lễ mà gia chủ có thể cắt giảm một số thứ. Đơn giản chỉ cần một con gà ngậm bông hoa (thường là hoa hồng đỏ), đĩa xôi, cút rượu, đĩa gạo, đĩa muối, chén nước trắng là đủ rồi.
Trong văn hóa người Việt, thờ cúng sẽ dùng gà trống vì nó là biểu tượng của ngũ đức (văn, võ, dũng, nhân, tín) và bông hoa hồng đỏ trên miệng gà là hình ảnh tượng trưng cho mặt trời.
Bài cúng chuẩn cho Giao thừa Nhâm Dần 2022
Bài cúng Giao thừa ngoài trời
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Kính lạy:
– Đức đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.
– Hoàng Thiên hậu Thổ chư vị tôn Thần.
– Ngài Cựu niên Triệu Vương Hành Khiển, Tam Thập lục thương hành binh chi thần, Khúc Tào phán quan.
– Ngài đương niên Nguy Vương Hành khiển, Mộc Tinh hành binh chi thần, Tiêu Tào phán quan.
– Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương.
– Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân. Các ngày Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này.
Nay là giờ phút Giao thừa năm ………….
Chúng con là:………………
Ngụ tại:………………….
Phút thiêng Giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, Tam Dương khai Thái, vạn tượng canh tân. Nay Ngài Thái tuế chí đức tôn Thần trên vâng lệnh Thượng Đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về Triều để khuyết, lưu Phúc, lưu Ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban Tài tiếp Lộc. Nhân buổi tân Xuân, chúng con thành tâm sửa biện hương hoa vật phẩm, nghi lễ cúng trần, dâng lên trước Án. Cúng dâng Phật Thánh, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén Tâm hương dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cai Chu Vương Hành Khiển, Thiên Ôn hành binh chi thần, Lý Tào phán quan, Ngài đương niên Triệu Vương Hành Khiển, Tam Thập lục thương hành binh chi thần, Khúc Tào phán quan. Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương. Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân. Ngài Phúc Đức chính Thần. Các Ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Long mạch tài Thần. Ngài Bản Gia Táo Quân. Các ngày Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này. Cúi xin giáng lâm trước Án, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho chúng con: Minh niên khang thái, trú dạ cát tường. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù – Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Dãi tấm lòng thành, Cúi xin chứng giám.
Cẩn cáo
Văn cúng Giao thừa trong nhà
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
Kính lạy:
– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.
– Con kính lạy Đức Bồ tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.
– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần.
– Con kính lạy ngài cựu niên Hành khiển, cựu Hành binh chi thần, cựu Phán quan.
– Con kính lạy ngài đương niên Hành khiển, đương niên Hành binh chi thần, đương niên Phán quan.
– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.
Nay là phút Giao thừa năm Tân Sửu với năm Nhâm Dần.
Chúng con là: …, sinh năm: …, hành canh: … tuổi, cư ngụ tại số nhà: …, ấp/khu phố: .., xã/phường …, quận/huyện/ thành phố …, tỉnh/thành phố …
Nhân phút thiêng liêng Giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân.
Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.
Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật, Thánh, dâng hiến tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cai Thái tuế, ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân, và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên kháng thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần.
Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư Phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy)
Nên cúng Giao thừa trong nhà hay bên ngoài trước?
Thông lệ là phải khấn trời, khấn Phật và các quan trước để xin họ phù hộ độ trì, cầu quốc thái dân an, sức khỏe, bình an cho gia đình rồi mới lễ trong nhà. Nếu cúng trong nhà trước là không đúng trình tự vì cao nhất vẫn là trời, Phật, sau đó mới đến ông bà, tổ tiên nhà mình. Bài cúng Giao thừa ngoài trời là để tế lễ đoàn sứ Phán Quan – Quan Hành Khiển. Còn lễ trong nhà để dâng hương bàn thờ gia tiên, đón thế hệ trước về vui vầy cùng con cháu.
Cúng Giao thừa sớm được không?
Không phải ai cũng có thể cúng Giao thừa vào khung giờ như trên và hiện có nhiều gia đình cũng cúng bái sớm hơn. Do đó, tùy thuộc vào tín ngưỡng, phong tục của từng gia đình, vùng miền và điều kiện thời gian mà bạn lựa chọn giờ cúng Giao thừa phù hợp. Khi cúng Giao thừa sớm thì bạn nên cúng từ 9h đêm Giao thừa trở đi nhé!
Cúng Giao thừa quay hướng nào
Theo những quan niệm trong văn hóa người Việt thì cúng Giao thừa ngoài thời thì đặt bàn lễ vật theo hướng Đông Bắc (hướng Bắc cúng Thượng Đế, hướng Đông cúng Thiên Tử) hoặc hướng Chính Nam. Khi thực hiện người khấn phải quay mặt về 2 hướng này chứ không phải để con gà hay đĩa xôi quay về hướng đó.
Cúng Giao thừa đốt mấy cây nhang
Khi thắp hương lễ cúng Giao thừa đa số sẽ thắp 3 nén nhang tượng trưng cho bầu trời, mặt đất, con người. Chúng thể hiện thành ý của gia chủ, mong muốn năm mới sẽ thuận lợi, hạnh phúc và gặp nhiều may mắn hơn. Nếu muốn duy trì hương trong mấy ngày Tết thì bạn chỉ cần thắp 1 nén (bình an hương) – ý nghĩa của sự bình an, gặp được nhiều điều cát lành.
4. Những phong tục truyền thống sau khi cúng Giao thừa
4.1. Chọn hướng xuất hành
Việc lựa chọn đúng ngày giờ xuất hành theo người phương Đông sẽ khiến cho gia chủ làm ăn thuận lợi, gặp nhiều may mắn trong công việc và sức khỏe dồi dào. Do vậy, sau khi tiến hành nghi thức cúng Giao thừa người ta thường xem ngày giờ hợp phong thủy, xem hướng xuất hành cho gia chủ để bắt đầu một năm mới thuận buồm xuôi gió
4.2. Xông đất
Xông đất là một trong những hoạt động không thể thiếu trong đêm Giao thừa. Người xông đất là người đến chúc tết đầu tiên của gia đình có thể là ngẫu nhiên đến hoặc được chọn trước để hợp tuổi, hợp mệnh với gia chủ. Nhờ đó, giúp gia chủ năm mới tấn tài, tấn lộc, vạn sự như ý.
4.3. Mua muối
Tục lệ truyền thống “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” vẫn được duy trì cho tới nay. Muối không chỉ giúp xua đuổi tà ma, xui xẻo mà còn mang ý nghĩa thể hiện sự gắn kết tình cảm trong quan hệ gia đình, con cái hòa thuận, khỏe mạnh. Do vậy, sau đêm Giao thừa nhiều người hay mua túi muối nhỏ mang về nhà.
4.4. Chúc Tết
Bước vào những phút giây đầu tiên của năm mới là lúc các thành viên trong gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp,…. dành cho nhau những lời chúc ý nghĩa. Mục đích là mong cho một năm mới đầy hạnh phúc, suôn sẻ và nhiều thành công.
4.5. Mừng tuổi
Tất nhiên, phong tục không thể không nhắc tới mà ai cũng rất hào hứng chính là mừng tuổi. Người lớn sẽ mừng tuổi trẻ nhỏ bằng những tờ tiền mới hoặc cho vào phong bao lì xì. Tiền mừng nhiều hay ít không quan trọng, chủ yếu là tâm ý và ý nghĩa câu chúc của mọi người dành cho nhau. Con cháu kính chúc ông bà, bố mẹ an khang, trường thọ. Ông bà mong cho con cháu làm ăn tấn tới, mạnh khỏe, học hành thành đạt.
4.6. Đi lễ
Sau khi cúng Giao thừa ở nhà xong, nhiều người thường đi lễ các đình, chùa, miếu, điện và xin quẻ đầu năm để cầu phúc, cầu may cho bản thân và gia đình trong năm mới.
4.7. Hái lộc, hương lộc
Phong tục khác trong đêm Giao thừa là hái lộc – hái một cành cây trước cổng đền, chùa và mang về cắm trước bàn thờ cho đến khi tàn khô. Ngụ ý của hành động này là xin “lộc” của Trời đất, Thần Phật.
Ngoài hái lộc đầu năm, nhiều người còn xin lộc tại các đền chùa bằng cách đốt 1 nắm hương hoặc 1 cây hương lớn. Sau khi khấn vái sẽ xin về cắm trước bàn thờ gia tiên hoặc Thổ Công ở nhà với hy vọng sẽ được trời phật phù hộ. Bởi theo quan niệm của họ ngọn lửa tượng trưng cho sự thành công, thăng tiến.
5. Lưu ý cần biết khi cúng Giao thừa
-
Hoa và trái cây bày trên ban lễ cần phải tươi mới. Cấm kỵ sử dụng hoa quả giả bằng nhựa.
-
Dù làm mâm cúng chay hay mặn trong nhà cũng nên để ở chiếc bàn con bên dưới bàn thờ. Trên bàn thờ chính chỉ nên bày hoa trái, một ít tiền vàng mã, trà, nước, bánh mứt Tết mang tính tượng trưng.
-
Người đứng làm lễ phải tắm rửa sạch sẽ, kiêng quan hệ vợ chồng trước 2 ngày. Đặc biệt là không được ăn các món tứ linh, cá chép, thịt mèo, thịt chó để tránh phạm ngũ phương long mạch linh thần.
-
Lễ cúng Giao thừa cần hoàn thành trước 1 giờ mùng 1 Tết. Các gia đình nên có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để lễ cúng diễn ra vừa đúng nghi thức,vừa không cập rập và cùng hướng đến một năm Nhâm Dần 2022 nhiều phúc lộc, bình an.
-
Thời điểm chuyển sang năm mới các thành viên không nên to tiếng, cãi vã hay gây sự bất hòa, làm đổ vỡ đồ đạc.
Vừa rồi là những thông tin về đêm Giao thừa và những phong tục, nghi thức cúng bái mà bạn nên quan tâm. Hy vọng, bạn đã có được cho mình những thông tin hữu ích về dịp lễ lớn nhất trong năm và tận hưởng những phút giây đoàn viên, hạnh phúc bên những người thân thiết. Đừng quên theo dõi VinID để cập nhật nhiều thông tin hấp dẫn nhất, mới nhất mỗi ngày nhé!
