–
Thứ sáu, 10/12/2021 07:51 (GMT+7)
Một đỉnh núi lửa trên sao Kim có thể vẫn đang hoạt động. Phát hiện mới cho thấy hành tinh địa ngục chưa “chết”.
Mô hình 3D cho thấy ngọn núi lửa Idunn Mons trên sao Kim. Ảnh: NASA/JPL-Caltech/ESA
Sao Kim có nhiều núi lửa hơn bất kỳ hành tinh nào khác trong Hệ Mặt trời của chúng ta. Nghiên cứu trước đây cho thấy, sao Kim sở hữu hơn 1.600 núi lửa lớn và có thể có hơn 100.000 hoặc thậm chí hơn 1 triệu núi lửa nhỏ.
Các nhà khoa học đã đang tranh luận sôi nổi về việc liệu còn núi lửa nào hoạt động cho đến ngày nay hay không. Việc khám phá sao Kim thực sự khó, vì áp suất và nhiệt độ bề mặt khắc nghiệt của hành tinh khiến các tàu thăm dò bề mặt khó có thể tồn tại lâu.
Trong một nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã phân tích Idunn Mons – một đỉnh núi lửa cao khoảng 2,5km và rộng 200km. Nó nằm ở Imdr Regio – một vùng cao nguyên giàu núi lửa ở phía nam sao Kim.
Hiểu rõ hơn về hoạt động của núi lửa trên sao Kim có thể giúp làm sáng tỏ phát hiện gần đây về khí phosphine ở đó – thứ mà một số nhà nghiên cứu cho rằng có thể liên quan đến sự sống trên hành tinh địa ngục.
Tác giả chính của nghiên cứu, nhà khoa học hành tinh Piero D’Incecco từ Đại học D’Annunzio ở Pescara, Italia nói với Space.com: “Sự hiện diện của phosphine trong bầu khí quyển của sao Kim có thể liên quan đến hoạt động núi lửa đang diễn ra hoặc diễn ra gần đây. Do đó, việc tìm kiếm các địa điểm có khả năng có hoạt động núi lửa trên sao Kim là rất quan trọng”.
Năm 2010, tàu vũ trụ Venus Express của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) đã phát hiện những dị thường hồng ngoại trên các sườn phía trên và phía đông của Idunn Mons, cho thấy sự hiện diện của trầm tích núi lửa mới. Điều này cho thấy, núi lửa vẫn hoạt động trong vài triệu năm qua.
Các nhà nghiên cứu đã phân tích các quan sát của tàu vũ trụ về đỉnh núi lửa này, để tìm bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nó có hoạt động gần đây. Họ kết hợp dữ liệu này với các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm về cách đá núi lửa biến đổi khi tiếp xúc với nhiệt độ bề mặt cao và bầu khí quyển giàu chất ăn da, lưu huỳnh, carbon dioxide của sao Kim.
Hình ảnh bề mặt sao Kim do Venus Express và tàu vũ trụ Magellan của NASA chụp được cũng đã xác nhận sự hiện diện của dòng dung nham mới tại Idunn Mons.
Dữ liệu khí quyển từ Venus Express cũng cho thấy, gió trong bầu khí quyển thấp hơn Imdr Regio chậm hơn so với dự kiến. Điều này có thể liên quan đến nhiệt từ các dòng dung nham phun trào gần đây hoặc đang phun trào. Các nhà nghiên cứu còn tìm thấy những vết nứt trên bề mặt mà họ cho là bằng chứng của hoạt động kiến tạo trùng khớp với hoạt động của núi lửa.
Ngoài ra, các thí nghiệm gần đây cho thấy bề mặt đá trên sao Kim có sự thay đổi về mặt hóa học nhanh hơn nhiều so với suy nghĩ trước đây. Trong khi các phân tích trước đây cho rằng các dòng chảy núi lửa trên Idunn Mons già nhất là 2,5 triệu năm tuổi và trẻ nhất là 250.000 tuổi, thì các phân tích hóa học mới cho thấy những tảng đá này trẻ hơn nhiều.
Nhìn chung, các nhà nghiên cứu kết luận Idunn Mons mới hoạt động gần đây – có thể từ 10.000 năm trước đến chỉ vài năm trước.
Các phát hiện đã được công bố trên Tạp chí Khoa học Hành tinh.