Hoa cẩm chướng còn có tên gọi là hoa cẩm nhung. Hoa cẩm chướng thuộc chi Cẩm chướng (Dianthus) trong họ Cẩm chướng (Caryophyllaceae), bộ Cẩm chướng (Caryophyllales), với khoảng 11.155 loài khác nhau.
Các loài Cẩm chướng chủ yếu là cây thân thảo sống lâu năm, một số ít là một năm hay hai năm, và một số là các cây bụi thấp với thân dạng gỗ. Lá đơn, mọc đối, màu lục-xám hay lục-lam. Hoa có 5 cánh hoa, thường với mép nhăn, và gần như ở mọi loài thì có màu từ hồng nhạt tới sẫm. Một loài (D. knappii) có hoa màu vàng với phần ở giữa màu tím tía.
Ý nghĩa hoa cẩm chướng
Hoa cẩm chướng tước hết lá: biểu hiện của sự từ chối.
Hoa cẩm chướng hồng: tượng trưng cho ngày của mẹ.
Hoa cẩm chướng tím: tính thất thường.
Hoa cẩm chướng đỏ: biểu hiện sự tôn kính.
Hoa cẩm chướng trắng: tình yêu trong trắng, thanh cao.
Hoa cẩm chướng vàng: sự chán ghét, hắt hủi, cự tuyệt.
Có nhiều huyền thoại về nguồn gốc hoa Cẩm chướng. Theo một câu chuyện xưa thì hoa Cẩm chướng được trồng ở thiên đường rồi rơi xuống trần gian.
Chuyện khác thì cho rằng nó sinh ra từ các ngôi mộ của các cặp tình nhân trẻ tuổi.
Cẩm chướng là một trong các loài hoa lâu đời nhất được con người gieo trồng. Ở Anh, nó được biến đến từ thế kỷ 14 và đã được văn hào Chaucer nhắc đến trong các tác phẩm của mình.
Với tên tiếng Anh là Carnation, người ta đoán chắc cẩm chướng có nguồn gốc từ Incarnacyon. Cẩm chướng là loài hoa có mối quan hệ rất sâu sắc vì từ sự hóa thân của nó, người ta dùng cẩm chướng để gọi tên các sự kiện nhiều dấu ấn: sự khổ nạn chúa chúa Giê-su, giọt máu của Chúa, loài hoa thần thánh …
Có câu chuyện kể rằng: Marie Antoinette, một tù nhân tại Paris năm 1793, đã vạch ra kế hoạch vượt ngục lên một mảnh giấy bé xíu giấu trong đài hoa của một cành Cẩm chướng đã tước hết lá và gửi cho bạn mình. Mảnh giấy bị phát hiện và bà đã bị lên máy chém hai tháng sau đó.
Cẩm chướng thơm lùn (danh pháp hai phần: Dianthus barbatus) là một loài thực vật thuộc chi Cẩm chướng bản địa miền nam châu Âu và một số khu vực châu Á và đã trở thành một vườn cây cảnh phổ biến. Nó là một loài cây thân thảo có tuổi thọ ngắn, cao 30–75 cm, với hoa trong một cụm dày đặc lên đến 30 ở đầu thân. Mỗi hoa có đường kính 2–3 cm với năm cánh hoa có các cạnh có răng cưa. Thực vật hoang dã có hoa màu đỏ với đế hoa trắng, nhưng màu sắc trong phạm vi trồng trọt có màu từ trắng, hồng, đỏ, và màu tím với hoa văn loang lổ. Nguồn gốc chính xác của tên tiếng Anh phổ biến của nó là không rõ, nhưng lần đầu tiên xuất hiện năm 1596 trong catalog thực vật của John Gerard. Những bông hoa ăn được và có thể có đặc tính chữa bệnh. Hoa ngọt thu hút ong, chim, bướm.
Hoa cẩm chướng thơm lùn (Dianthus barbatus)
Trồng và chăm sóc hoa cẩm chướng
Yêu cầu ngoại cảnh
Nhiệt độ thích hợp cho hoa cẩm chướng là 18 đến 20 độ C, cây ưa đất thịt nhẹ, tơi xốp, có nhiều mùn, giàu dinh dưỡng, đất thoát khí, giữ ẩm tốt, đạt yêu cầu sau cơn mưa nước rút nhanh, trời nắng hạn đất không chóng khô. Độ chua đất (ph) thích hợp là 6 – 7, mùa hè thích hợp những nơi dãi nắng, mát, độ ẩm 60 – 70%, mùa hè yêu cầu mát mẻ.
Kỹ thuật trồng
Cây hoa thường được trồng bằng chồi (vô tính) ngọn, nhưng ít người làm mà thường gieo hạt. Chọn những cây khỏe, có hoa đẹp, không sâu bệnh, màu hoa tươi, sặc sỡ, hoa to và cây để lấy hạt làm giống không nên cắt hoa, chỉ để giống ở cây chính vụ. Hạt hoa khó nảy mầm, phải bảo quản tốt hạt giống.
Đất phải làm kỹ, nhỏ mịn, lên luống phẳng, thông thường luống rộng 80cm, mặt luống 60cm, đất phải xử lý Foocmalin (hay Fooc mol) 40%; pha 5 cc foocmalin 40% vào 3 – 5 lít nước phun ướt đất, đậy nilon ủ 7 – 10 ngày.
Phân bón: 10kg phân chuồng mục, 1kg Tecmo phốt phát, 1kg vôi bột, 0,5kg kali sunphát, trộn đều rải trên đất, xới nhẹ để trộn. Có thể rạch hàng nông hay gieo trên mặt luống, nếu rạch hàng cách nhau 5 –10 cm, hạt trước khi gieo trộn với tro hay cát rắc cho đều. Hạt rắc xong phủ 1 lớp đất bột mỏng, phủ một lớp rơm rạ mỏng, sau khi gieo 4 – 6 ngày, hạt sẽ mọc, tưới nhẹ đủ ẩm 2 lần trong 1 ngày.
– Khi cây gieo cao 2- 3cm, nhổ tỉa trồng thưa trên các luống vườn ươm với khoảng cách 5 x 5cm, cây được 10 – 12 cm thì đưa trồng nơi cố định ngoài ruộng.
– Hoa trồng mùa hè cũng được, nhưng hoa xấu, thời vụ chủ yếu là đông xuân, muốn trồng để cho hoa ngày Tết, thường gieo hạt khoảng tháng 8 – 9 như các giống hoa khác.
– Cây non ở tại vườn ươm khoảng 25 – 27 ngày rồi mới trồng ra ruộng mật độ 25 x 30cm.
Nhân giống vô tính bằng ngọn
Thường nhân giống bằng hạt nhưng vì nhập hạt quá đắt nên người ta phải giâm bằng chồi và ngọn. Bằng phương pháp này chúng ta chủ động thời vụ, lượng cây giống, nhanh ra hoa, sử dụng cây mẹ lấy giống là F1. Ta tách ngọn từ nách lá cây mẹ, tiến hành giâm từ tháng 8, ta chọn cây mẹ F1 sinh trưởng khỏe, ngắt ngọn, vạt bớt lá già lá bánh tẻ, xử lý qua aNAA cắm vào cát ẩm trong nhà giâm cành. Nên xây dựng nhà giâm cành kiểu làm tạm.
Cách làm: Đóng cọc xung quanh luống, đổ đất phù sa lên, sau đó đổ 10cm cát sạch đáy sông, phải làm sao luống cao 20 – 30cm, xử lý foomalin nồng độ 2 – 3% 10 ngày trước khi giâm cành. Cắm cách 2 – 3cm cho 1 cây, hàng ngày phun ẩm. Khoảng 10 – 15 ngày sau thì ra rễ. Khi nào kiểm tra có tới 90% số cây ra rễ thì mở giàn che, giàn che có thể mở từ từ, sau khi mở giàn che phải phun thuốc trừ nấm ngay. Thời kỳ đầu tuyệt đối không tưới nước phân, mà dùng phương pháp phun N:D.K tỷ lệ 1:1:1 phun 5 ngày một lần, lần thứ 3 là 3%.
– Chọn đất trồng cẩm chướng phải cao ráo, đất tốt, nhiều mùn luống cao tránh nắng, luống rộng 1,2 – 1,5m, cao 20 – 25cm.
– Mật độ khoảng cách bằng trồng với khoảng 30 x 30cm, sau khi trồng, ở mỗi gốc cây cắm 1 que nhỏ, rồi buộc nhẹ cây vào que để bảo vệ. Sau khi trồng ta tưới nước phân chuồng loãng tỷ lệ 1/200; lượng N:P:K = 1:1:1, tưới thường xuyên 20 ngày/lần cho tới khi cây ra nụ.
– Khi cây ra nụ, bón N:P:K = 1:2:3 dạng phân là urê, tecmôphotphat, K2SO4. Nếu cần ngắt ngọn thường xuyên để nhân giống thì N:P:K = 1:3:2. Cẩm chướng trồng bằng ngọn sau 70 – 85 ngày thì bắt đầu ra hoa.
– Cẩm chướng thơm hay bị bệnh đốm và lở cổ rễ do vi khuẩn gây nên, nên phải xử lý đất bằng Falizan… và phun Bactoudes khi phát bệnh.
Hình ảnh một số loài cẩm chướng:
Cẩm chướng thơm lùn (Dianthus barbatus)
Dianthus barbatus
Dianthus monspessulanus
D.caryophyllus đỏ
Carnation D. monspessulanus
Hoa của cẩm chướng dại (Dianthus plumarius)
Dianthus carthusianorum
Dianthus shinanensis
Dianthus caryophylus (red)
Xem thêm: Các loài hoa ngày Tết
(BlogCayCanh.vn)