Khái niệm Họa viên kiến trúc:
Có thể nói bản vẽ là ngôn ngữ của các ngành kỹ thuật, là phương tiện để diễn tả các ý tưởng của người thiết kế và là cầu nối giữa sự sáng tạo và thực tế. Trong các lĩnh vực cần đến bản vẽ, người ta thường nói nhiều đến người thiết kế, thông thường là kiến trúc sư, kỹ sư, họa sỹ mỹ thuật công nghiệp,… nhưng một lực lượng nhân sự khác cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình thực kiên công tác thiết kế chính là họa viên. Thông thường các nhà thiết kế chỉ là những người đưa ra ý tưởng và tổ chức triển khai thể hiện các ý tưởng trên bản vẽ, còn việc thực hiện các bản vẽ – một khối lượng công việc tương đối lớn- sẽ do các họa viên thực hiện.
Họa viên, được định nghĩa là một người họa sỹ nhưng có những kỹ năng để thể hiện các bản vẽ kỹ thuật. Tính khoa học trong công việc của người người họa viên là thể hiện các bản vẽ kỹ thuật phức tạp với đầy đủ các hình vẽ, các số liệu các hướng dẫn kỹ thuật một cách chính xác và tinh tế. Và tính “nghệ thuật” trong công việc của họa viên là phải sắp xếp các thông tin kỹ thuật một cách hợp lý, bắt mắt và hấp dẫn người đọc, từ đó chuyển tải thông tin một cách sinh động và chính xác đến người sử dụng.
Họa viên hoạt động trong mọi lĩnh vực đòi hỏi như kiến trúc, kết cấu, cấp điện cấp thoát nước, cơ khí chế tạo máy, thiết kế phi cơ, tàu thủy, dàn khoan dầu, và thậm chí là thiết kế những món đồ chơi cho trẻ em. Một trong những nhóm họa viên được xã hội biết đến nhiều nhất là nhóm các họa viên kiến trúc. Họa viên kiến trúc làm việc với các bản vẽ kiến trúc và bản vẽ kết cấu công trình, truyền tải các ý tưởng từ bản thảo sơ phác của nhà thiết kế đến các bản vẽ kỹ thuật với đầy đủ hình dáng, cấu trúc đến các vật liệu xây dựng, hoàn thiện sử dụng để tạo nên công trình. Nói cách khác, họa viên kiến trúc là những người cộng sự, trợ giúp đắc lực cho các Kiến trúc sư và kỹ sư xây dựng.
Ở nước ta, theo một số kiến trúc sư lớn tuổi, họa viên kiến trúc xuất hiện gần như cùng lúc với các văn phòng kiến trúc sư. Họ là những người có khiếu hội họa, đam mê với môn nghệ thuật thiết kế nhà cửa, nhưng không có cơ hội để trở thành kiến trúc sư. Họ đến các văn phòng kiến trúc sư để vừa học nghề và vừa làm việc dưới sự hướng dẫn của kiến trúc sư. Ngày nay, hầu như trong tất cả các công ty thiết kế, các văn phòng kiến trúc sư quy mô lớn đều có lực lượng họa viên tham gia với nhiều chuyên ngành khác nhau. Các họa viên kiến trúc ngày nay đã được đào tạo nghề tại các trường lớp, trung tâm với bằng sơ cấp, trung cấp,… thường có công việc ổn định và thu nhập khá, một số họa viên đã trở thành cán sự quản lý kỹ thuật, thậm chí còn kiểm tra các bản vẽ do các em kiến trúc sư, kỹ sư trẻ mới ra trường thực hiện.
Bản chất nghề nghiệp của họa viên kiến trúc thay đổi không ngừng:
Trước đây người ta thường thấy họa viên thường cặm cụi bên bàn vẽ để thực hiện bản vẽ bằng tay với công cụ thước, bút, giấy vẽ,… Ngày nay, họa viên là những người được xem như là những người điều khiển phần mềm hỗ trợ thiết kế (CADD operator) (CADD: Computer aided design and drafting operator). Họa viên tạo lập, lưu trữ các bản vẽ trên máy tính để in ấn, kết xuất, chỉnh sửa,…Trong tương lai, các phần mềm thế hệ mới về quản lý và xây dựng mô hình công trình (ví dụ như BIM: Building Information Modeling hoặc PMD: Product Data Management) được đưa vào sử dụng rộng rãi sẽ thay đổi cơ bản công việc của họa viên. Các phần mềm này cho phép việc thiết kế và thể hiện bản vẽ được thực hiện cùng một lúc và có thể do kiến trúc sư hoặc kỹ sư trực tiếp thực hiện. Thông thường họa viên là người tập hợp các kiến thức của các bộ môn khác nhau để tạo thành bản vẽ ví dụ thiết kế nhà có các bộ môn như kiến trúc, kết cấu, cơ điện, thông gió máy lạnh,… Trong tương lai, các phần mềm mới cho phép các bộ môn có thể đồng bộ khi thiết kế hoàn thành.
Các khảo sát cho thấy, so với những ngành nghề khác, họa viên luôn được làm việc trong môi trường văn phòng. Ngày nay hầu hết họa viên làm việc bên chiếc máy vi tính. Với thời gian làm việc lâu bên máy vi tính, họa viên dễ bị giảm thị lực, đau lưng và một số chấn thương nhẹ ở tay hoặc cổ tay. Đa số họa viên làm việc 08 giờ mỗi ngày, chỉ một số rất ít làm việc bán thời gian.
Các đức tính của một người họa viên:
- Có đầu óc nhận xét, phân tích.
- Có đức tính kiên trì bền bỉ.
- Có khuynh hướng tập trung vào chi tiết
- Có thể tập trung trong thời gian dài
- Chính xác một cách tỉ mỉ.
- Có tư duy về hình học không gian
- Có khả năng phối hợp tốt giữa mắt và tay, đồng thời có kỹ năng vẽ ký họa tốt.
- Hứng thú làm việc với công cụ máy tính
- Có sức chịu đựng tốt và phải làm việc vượt giờ để hòan thành đúng tiến độ.
- Có kỹ năng giao tiếp tốt để làm việc trong các nhóm thiết kế.
Các nhà tuyển dụng tiềm năng:
– Các công ty tư vấn kiến trúc xây dựng,
– Các công ty sản xuất khung nhà tiền chế
– Nhà thầu xây dựng
– Công ty gia công bản vẽ.
– Các cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng
– Hành nghề tự do hoặc tự tạo lập và điều hành công ty khi tích lũy đủ kinh nghiệm.
Sự khác nhau về công việc người kiến trúc sư và họa viên kiến trúc.
Cả kiến trúc sư và họa viên kiến trúc đều làm việc trong các dự án xây dựng, nhưng hai nghề nghiệp này đòi hỏi các kỹ năng, các nhiệm vụ và kể cả những yêu cầu đào tạo khác nhau. Để có thể hiểu sâu hơn về nghề nghiệp của họa viên kiến trúc, người ta đã thử so sánh công việc của kiến trúc sư và họa viên kiến trúc trên các phương diện nội dung công việc và yêu cầu về đào tạo và mức thu nhập bình quân của hai ngành nghề này tại Hoa kỳ.
Phải xác định rõ rằng kiến trúc sư là những người thiết kế và tham gia vào quá trình xây dựng công trình. Họ là người quyết định công năng, thẩm mỹ, kinh tế và bền vững của công trình. Kiến trúc sư tham gia vào tất cả các giai đoạn của một dự án xây dựng từ khâu thiết kế ý tưởng đến khi hoàn tất công trình. Các kiến trúc sư là người đưa ra các ý tưởng và hiện thực hóa bằng việc tổ chức gia công các bản vẽ thiết kế. Họ phải đảm bảo thiết kế của mình phù hợp với quy hoạch, phù hợp với các tiêu chuẩn, quy phạm của nhà nước, đảm bảo an toàn cháy nổ và đảm bảo phục vụ được cho đối tượng sử dụng là người tàn tật.
Trong khi đó, trách nhiệm lớn nhất của họa viên kiến trúc là phải chuyển tải được các ý tưởng của người kiến trúc sư hoặc kỹ sư thành những bản vẽ kỹ thuật và những phương án để thực hiện cụ thể. Bộ phận thi công sẽ sử dụng những chỉ dẫn này để tạo ra các công trình kiến trúc trong thực tế.
Dưới sự hướng dẫn của kiến trúc sư hoặc kỹ sư xây dựng, người họa viên có thể sử dụng các công cụ hỗ trợ để tạo ra những bản vẽ thiết kế kiến trúc, kết cấu, cơ điện,…. thể hiện đầy đủ kích thước, vật liệu, và trình tự xây lắp, các thông số kỹ thuật cho công trình xây dựng từ những phác thảo sơ bộ của nhà thiết kế.
Đòi hỏi khó hơn một chút, họa viên kiến trúc phải đề xuất các chi tiết cấu tạo cho công trình từ các kiến thức về cấu tạo kiến trúc và công nghệ, vật liệu xây dựng; từ các tính toán trên cơ sở các dữ liệu kỹ thuật, các tiêu chuẩn, quy phạm chuyên ngành và các sách hướng dẫn kỹ thuật.
Mức độ cao hơn nữa, người họa viên phải tổ chức quản lý, một cách có hệ thống các bản vẽ của mình hoặc của một nhóm họa viên để có thể hiệu chỉnh bản vẽ chính xác khi kiến trúc sư hoặc kỹ sư quyết định điều chỉnh thiết kế theo yêu cầu của chủ đầu tư hoặc các nguyên nhân khách quan khác.
Về yêu cầu đào tạo, kiến trúc sư cần có thời gian đào tạo từ 4 đến 5 năm với bằng tốt nghiệp cử nhân. Nội dung đào tạo bao gồm đến phần mềm ứng dụng đồ họa, lịch sử kiến trúc, kỹ thuật xây dựng, toán học và công nghệ,… sinh viên ngành kiến trúc cũng phải đòi hỏi phải có thời gian thực tập để tích lũy kin nghiệm thực tế.
Các sinh viên kiến trúc sau khi ra trường, hoàn thành thời gian thực tập và vượt qua kỳ thi Đăng ký hành nghề kiến trúc sư (Architect Registration Examination) mới được cấp giấy phép hành nghề. Giấy phép này thường định kỳ cấp mới dựa trên việc tham gia học các lớp đào tạo bồi dưỡng kiến thức hoặc tham gia các hội thảo, hội nghị khoa học trong lĩnh vực kiến trúc, xây dựng.
Đơn giản hơn rất nhiều so với kiến trúc sư, giới họa viên chỉ cần có bằng cấp chứng nhận hoàn thành các khóa đào tạo như đã nói ở trên là có thể hành nghề.
Theo Cục thống kê lao động Hoa kỳ, mặc dù yêu cầu về đào tạo đơn giản hơn rất nhiều so với kiến trúc sư, mức lương trung bình chi trả cho họa viên kiến trúc là $53,020, tương đương 70% so với mức bình quân $72,550 của kiến trúc sư (tính đến tháng 5/2012).
Họa viên kiến trúc là một nghề đặc sắc trong xã hội, và luôn song hành với các kỹ sư, kiến trúc sư. Nghề họa viên kiến trúc, một mặt hỗ trợ cho công việc thiết kế của kiến trúc sư, kỹ sư xây dựng, kỹ sư hạ tầng, cơ điện,… một phần đáp ứng niềm đam mê đối với kiến trúc và đem lại thu nhập tốt cho người hành nghề.
Chương trình đào tạo họa viên kiến trúc tại trường Trung cấp Xây dựng:
Từ nghiên cứu và kinh nghiệm thực tiễn về đào tạo nghề họa viên, chương trình Thiết kế Kiến trúc và Thiết kế Nội thất tại Trường Trung cấp Xây dựng tập trung vào những yếu tố sau:
- Đáp ứng yêu cầu chuyên môn sâu và các kỹ năng hoàn chỉnh:
Chương trình đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp với từng mức độ, từ đơn giản (chỉ thể hiện bản vẽ 2D hoặc 3D) đến phức tạp (tự lập được các chi tiết cấu tạo của hạng mục công trình) và cao hơn là đến mức độ có thể quản lý được một đội nhóm gia công bản vẽ. Thời gian đào tạo phụ thuộc vào mục đích đào tạo và thường không quá 02 năm
Ở mức độ họa viên bậc trung cấp, nhà trường nâng chuẩn kiến thức để cung cấp cho các em một lượng lý thuyết về nguyên lý thiết kế, về kỹ thuật xây dựng, dự toán,… kể cả các kiến thức về xã hội, mỹ thuật, nghệ thuật. Bên cạnh đó nhà trường cung cấp các lý thuyết về toán học để trang bị kỹ năng sử dụng các tiêu chuẩn quy chuẩn kỹ thuật trong lĩnh vực xây dựng. Các hiểu biết về mặt kỹ thuật còn giúp họa viên có thể làm việc với các cơ sở dữ liệu của các phần mềm BIM (Building Information Modeling) là khuynh hướng tất yếu trong nền công nghiệp 4.0.
- Đào tạo người họa viên kiến trúc có tác phong chuyên nghiệp:
Hiểu được bản chất của nghề nghiệp, bên cạnh các kiến thức chuyên môn, các thầy cô nhà trường lưu ý rèn luyện cho học sinh các đức tính cần cù, tỉ mỉ, chịu khó,…và kể cả nâng cao thể lực và sức chịu đựng đặc thù của công việc để có thể trở thành người họa viên giỏi, gắn bó với nghề nghiệp.
- Đảm bảo tương lai vững chắc cho người học:
Chương trình đào tạo Trung cấp Thiết kế kiến trúc đảm bảo một tương lai vững chắc cho người học. Thứ nhất, hiện nay 100% họa viên kiến trúc của nhà trường đều có việc làm ổn định, mức thu nhập khá cao. Thứ hai, họa viên kiến trúc trình độ trung cấp được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định hiện hành. Thứ ba, chương trình Trung cấp thiết kế đảm bảo việc liên thông lên bậc học cao hơn để người học có thể nâng cao kiến thức trong lĩnh vực kiến trúc xây dựng.
Một số hình ảnh về họa viên kiến trúc: