Tính chất “lãng mạn”Sửa đổi
Lãng mạn được hiểu theo nghĩa chiết tự là sóng tràn bờ, chỉ một sự phóng khoáng, tự do, vượt lên trên mọi ràng buộc. Xung quanh từ lãng mạn sở hữu rất nhiều thuật ngữ khác nhau mà chủ nghĩa lãng mạn chỉ là một trong số đó như : ” phương pháp lãng mạn “, ” hình thái lãng mạn “, ” đặc thù lãng mạn ” …Phương thức lãng mạn là kiểu sáng tác tái tạo, là một trong hai kiểu sáng tác chính của lịch sử vẻ vang văn học kế bên kiểu sáng tác tái tạo theo cách gọi của Friedrich Engels .Hình thái lãng mạn là khái niệm đặc trưng được Georg Wilhelm Friedrich Hegel tiêu dùng để trái chiều với hình thái tượng trưng trong lịch sử dân tộc tăng trưởng thẩm mỹ và nghệ thuật .
Tính chất lãng mạn là một tính chất thẩm mỹ biểu hiện chủ yếu ở chỗ vươn lên trên thực tế và đã hình thành trong lịch sử sáng tác văn học. Lãng mạn cùng với trữ tình là hai phạm trù nghệ thuật nằm trên những phương diện khác nhau: đối lập với lãng mạn là hiện thực, đối lập với trữ tình là tự sự. Trữ tình là kết quả của việc biểu hiện xúc cảm, tâm trạng chủ quan của con người, do phản ánh ước mơ và khát vọng của con người nên thường vươn lên trên thực tế. Vì vậy, trữ tình và lãng mạn dù khác nhau nhưng thường đi đôi với nhau.
Bạn đang đọc: Khái niệm bút pháp lãng mạn là gì
Hạ tầng ra đờiSửa đổi
Hạ tầng xã hộiSửa đổi
Francisco Goya, Ngày 3 tháng 5 năm 1808, 1814Francisco Goya, Ngày 3 tháng 5 năm 1808, 1814 Philipp Otto Runge, Buổi sáng, 1808Philipp Otto Runge, Buổi sáng, 1808Cuộc Cách mệnh tư sản Pháp năm 1789 đã đánh đổ chính sách phong kiến. Sự kiện này là một bước ngoặt vĩ đại ko chỉ so với Pháp mà còn so với cả Châu Âu. Chính sự sụp đổ của chính sách phong kiến và sự hình thành quan hệ xã hội mới đã tác động tác động thâm thúy tới tư tưởng tình cảm của mọi những tầng lớp trong xã hội .Đối với lớp người thuộc ý thức hệ quý tộc ( lớp người cũ ), họ cảm thấy bất mãn với trật tự xã hội mới ( những độc quyền, đặc lợi của họ trước kia trọn vẹn mất sau cuộc cách mệnh này ), thấp thỏm trước những trào lưu quần chúng, sợ hãi vì tương lai u ám và đen tối đồng thời luyến tiếc thời oanh liệt ko còn nữa. Một phòng ban những tầng lớp tiểu tư sản bị vỡ nợ lúc cách mệnh nổ ra nên họ sở hữu tâm trạng bi đát .Đối với lớp người ủng hộ và đặt kỳ vọng vào cuộc cách mệnh thì họ cảm thấy vô vọng ( loại họ chống đối ko phải là lý tưởng cách mệnh mà là thành tựu thực tiễn của cuộc cách mệnh ko như họ mong ước ). Chính những phản ứng so với xã hội thực tế của họ đã sản sinh ra chủ nghĩa lãng mạn .Friedrich Engels cũng đã sở hữu nhận xét. Vì những cơ cấu tổ chức mới tưởng như kết hợp và hợp lý hơn so với trước kia, thì lại trọn vẹn ko kết hợp và hợp lý … Phương châm chưng ái được triển khai bằng những trò lừa bịp, đố kị trong khó khăn đối đầu … “. Sau Cách mệnh Pháp, thế lực quý tộc cũ nổi dậy, những tầng lớp dân chủ cấp tiến vươn lên. Nên xu hướng lãng mạn xấu đi sinh ra sớm hơn xu hướng lãng mạn tích cực .
Hạ tầng tư tưởngSửa đổi
Chủ nghĩa lãng mạn chịu tác động tác động của chủ nghĩa xã hội ngoạn mục, nhưng chia làm hai xu hướng :
- Chủ nghĩa lãng mạn tiêu cực:
Là sự phản ánh ý thức hệ của giai cấp bị Cách mệnh tư sản tước đoạt quyền hạn và đẩy ra khỏi đời sống chính trị. Những nhà văn lãng mạn xuất thân từ những tầng lớp quý tộc thường tìm tới thời Trung thế kỉ, thời hoàng kim của chính sách phong kiến, hướng tới lý tưởng về đời sống đẹp đẻ êm đềm của thời xưa cũ. Xu hướng lãng mạn xấu đi này ước mong Phục hồi lại chính sách cũ và đức tin so với nhà thời thánh để truyền bá thuyết Thần bí về quốc tế. Chủ nghĩa lãng mạn xấu đi chịu sự tác động tác động của
- Chủ nghĩa lãng mạn tích cực:
Chủ nghĩa lãng mạn tích cực gắn liền với tâm trạng quần chúng nhân dân đang bất mãn trước những hệ quả của cuộc Cách mệnh tư sản Pháp. Nhưng họ cũng ước mong một tương lai tốt đẹp hơn thực tế mà họ đang sống, nơi đó con người được phóng thích khỏi mọi áp bức bất công. Chủ nghĩa lãng mạn tích cực chịu sự tác động tác động của hai nhà tư tưởng của chủ nghĩa xã hội ngoạn mục, họ ” nhìn vào khunh hướng của sự tăng trưởng thực tế “, nhưng thực tiễn họ đã đi trước sự tăng trưởng của thực tế .
Những nguyên lý cơ bảnSửa đổi
Đề cao mộng tưởngSửa đổi
Chủ nghĩa lãng mạn là sự phản ứng chống lại xã hội đương thời, con người muốn thoát li thực tiễn tìm tới một quốc tế khác giúp con người quên đi đời sống mà họ cảm thấy chán ghét, vẽ ra một đời sống làm thỏa mãn nhu cầu ” loại tôi ” bị tổn thương của con người, nên quốc tế trong chủ nghĩa lãng mạn là quốc tế mộng tưởng. Tùy vào sự phản ứng khác nhau của hai xu hướng xấu đi và tích cực .Đối với những người lãng mạn xấu đi thì họ sở hữu thái độ bi quan trốn chạy cuộc sống, họ thường tìm về quá khứ vào mộng ảo hay thu mình vào ” loại tôi ” kì bí, thiên định về cuộc sống, về tình yêu, về loại chết ( Nỗi đau của chàng Werther của Johann Wolfgang von Goethe ) .Đối với những người lãng mạn tích cực thì họ ko hòa hoãn thỏa hiệp với thực tế mà họ mong ước thiết lập nên một xã hội mới bảo vệ niềm hạnh phúc cho con người, họ thường vẽ nên một xã hội lý tưởng ( Nhà thờ đức bà Paris, Những người khốn khổ của Victor Hugo ) .
Đề cao tình cảmSửa đổi
Chủ nghĩa lãng mạn còn được gọi là chủ tình nghĩa cảm, vì ở đây tình cảm của con người được bộc lộ rõ ràng nhất. Vì vậy, chủ nghĩa lãng mạn chính là sự phản ứng chống lại chủ nghĩa thượng cổ vốn tôn vinh và tôn sùng lý trí với những quy tắc tam duy khó tính ( ko nhắc tới tình cảm của con người, ko đưa vạn vật thiên nhiên vào tác phẩm … ) đã siết chặt tính phát minh thông minh và tình cảm của con người. Trong chủ nghĩa lãng mạn tình yêu của con người được khai thác ở mọi phương diện, vạn vật thiên nhiên được phản ánh một cách sinh động nhất, trở thành nơi phản ánh nội tâm và nuôi dưỡng tình cảm .
Đề cao sự tự doSửa đổi
Vì tôn vinh mộng tưởng và tình cảm nên con người muốn hướng tới một đời sống tự do, thoát khỏi mọi ràng buộc. Ở chủ nghĩa lãng mạn người nghệ sĩ được trả lại toàn bộ mọi quyền tự do để họ thỏa sức phát minh thông minh và tưởng tượng. Nên hầu hết những tác phẩm của họ hướng tới loại khoáng đạt khác thường, vì chủ nghĩa lãng mạn ko đồng ý những pháp luật khó tính ( nhiều lúc vô lý ), nên nó đã tự được cho phép mình đạt tới sự tự do tuyệt đối .
Chủ nghĩa lãng mạn trong văn chươngSửa đổi
Sự hình thành và tăng trưởng của văn học lãng mạn Pháp trong thế kỷ 19 hoàn toàn sở hữu thể được diễn trình như sau :Xã hội Pháp trước Cách mệnh Pháp phân hoá làm 3 sang trọng và sang trọng ( tu sĩ, quý tộc, tầm trung ) đã tạo nên sự bất đồng đẳng thâm thúy, bất kết hợp và hợp lý về cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính, xã hội, văn hoá ý thức, tư pháp, chính trị, giáo dục .Triều đình Louis XVI của Pháp sống xa xỉ và phung phí đã dẫn tới khủng hoảng cục bộ kinh tế tài chính rồi khủng hoảng cục bộ chính trị .
Cuộc Cách mệnh Pháp với khẩu hiệu “Tự do – Đồng đẳng – Chưng ái” là ước mong của nhân dân Pháp, nhưng họ đã hoàn toàn tan vỡ lúc họ phải chứng kiến một thời kỳ dài đầy biến động liên tục: Quốc ước hội nghị (1792-1795) thành lập Đệ nhất cùng hoà, Chấp chánh hội nghị (1795-1799), Chế độ Tổng tài (1799-1804), sự kiện 1793 (phái Jacobin cực đoan nắm quyền với chính sách thảm sát đẫm máu).
Xem thêm: Bệnh thiểu năng trí tuệ – dấu hiệu và triệu chứng nhận biết
Năm 1804 Napoléon Bonaparte làm cuộc chính biến xây dựng Đế chế thứ nhất và lên ngôi nhà vua. Đế chế thứ nhất lê dài 10 năm ( 1804 – 1814 ) với những sự kiện đáng quan tâm : sự sinh ra của bộ dân luật ( code civil ), thắng lợi Austerlitz năm 1805 …, đây là những niềm tự hào của Đế chế .Sự tan vỡ của lịch sử một thời Napoléon về khát vọng anh hùng, khát vọng thắng lợi được phản ánh trong nhiều tác phẩm lãng mạn và hiện thực đương thời như : Chiến tranh và Hoà bình, Tội ác và trừng trị …Sự tái lập chính sách phong kiến với triều đình nhà Bourbons từ năm 1815 tới 1830, rồi tới chế độ quân chủ tư sản của Louis-Philippe I từ 1830 tới 1848 .Cách mệnh Pháp ko theo con đường ” Tự do – Đồng đẳng – Chưng ái ” như khẩu hiệu đề ra làm cho nhiều những tầng lớp ( quý tộc, tri thức, tầm trung … ) đều vô vọng. Chính những điều trên đã dẫn tới hiện tượng kỳ lạ phủ nhận thực tế sau cách mệnh biểu lộ qua nhiều thái độ khác nhau. Sự phủ nhận của những những tầng lớp nhân dân so với xã hội mới thiết lập sau Cách mệnh Pháp do nhiều nguyên do khác nhau : sự vô vọng sâu xa về chính sách xã hội đã ko phân phối được khát vọng tự do, dân chủ và niềm hạnh phúc của nhân dân. Từ đó dẫn tới nhiều thái độ khác nhau trước thực tiễn xã hội và trong sáng tác văn học, đồng thời đây cũng là tiền đề lịch sử dân tộc dẫn tới sự sinh ra của văn học lãng mạn Pháp .” Chủ nghĩa lãng mạn là phản ứng tiên phong so với Cách mệnh Pháp và tư tưởng khai sáng gắn liền với cuộc cách mệnh đó. ” ( Karl Marx )” Chủ nghĩa lãng mạn là sự kinh tởm so với thực tế và nguyện vọng muốn thoát ra khỏi thực tế đó. ” ( Emile Faguet )
Tiền đề văn hóa tinh thầnSửa đổi
Tác động bởi tư tưởng ánh sáng :Thế kỷ ánh sáng, khoảng chừng thế kỷ 18, là một thế kỷ mà văn học Pháp đã dành trọn thời hạn để hướng về tiềm năng khai sáng, thay đổi nền văn hóa truyền thống ý thức của nước Pháp. Đây là thế kỷ của văn học triết học, văn học chính luận và luận chiến ; đặc trưng quan yếu văn học còn hướng về tiềm năng chống phong kiến, chống lại chính sách văn hóa truyền thống niềm tin trung đại, động viên cho một nền văn học mới với những tiềm năng nhân văn mới. Những nguyên tắc cơ bản của tư tưởng ánh sáng :
- Dựa trên nền tảng chính là nguyên lý tự do tri thức và duy lý (tính duy lý này ko phải là tính duy lý của chủ nghĩa cổ điển). Nguyên lý này tác động tới sự ra đời của khái niệm “loại tôi tư nhân”
- Chống thành kiến đề cao suy tư khách quan, chống ý thức tiên nghiệm, ko tiêu dùng một nguyên lý duy nhất để giảng giải mọi sự kiện.
- Tách rời niềm tin tôn giáo khỏi tri thức con người.
- Thích thực nghiệm, động viên tìm tòi tri thức.
Thể hiệnSửa đổi
Chủ nghĩa lãng mạn trong văn học được biểu lộ rõ nét qua những phương diện :
Đề tàiSửa đổi
Ko phân biệt đề tài cao quý hay thấp hèn, đẹp hay xấu. Nếu trong chủ nghĩa thượng cổ đề tài là cảnh sống sang giàu, hành vi đấu tranh cho lý tưởng cao quý của những ông hoàng bà chúa trọn vẹn ko nhắc đế những góc nhìn đời sống của những những tầng lớp dưới ( những người tầm trung ). Thì ở chủ nghĩa lãng mạn mọi yếu tố của đời sống, mọi những tầng lớp trong xã hội đều ngang nhau trở thành đề tài cho văn học nghệ thuật và thẩm mỹ .
Nhân vậtSửa đổi
Mọi người dù ở bất kể những tầng lớp xã hội nào cũng đều được phản ánh qua những tác phẩm của chủ nghĩa lãng mạn, ko phân biệt giai cấp, mọi người đều sở hữu quyền bước chân vào văn học. Văn học lãng mạn đã thành công xuất sắc lúc bộc lộ hình ảnh ” đám đông ” quần chúng với những kiếp người khổ cực. Vd : Hình ảnh đám đông trong Nhà thờ đức bà Paris của Victor Hugo .
Thể loạiSửa đổi
Chủ nghĩa lãng mạn trong văn học ko sở hữu sự phân biệt thiếu dân chủ ( như trong chủ nghĩa thượng cổ ) ko phân thể loại loại cao quý và thấp hèn, nhưng thể loại thích hợp và được sử dụng nhiều hơn cả là thơ trữ tình và tiểu thuyết .
Ngôn ngữSửa đổi
Câu văn trở nên linh động, thủ pháp nghệ thuật và thẩm mỹ được sử dụng nhiều hơn .
Một số tác phẩm tiêu biểuSửa đổi
Văn học PhápSửa đổi
René của François-René de Chateaubriand ; Alphonse de Lamartine với tập thơ Trầm tư ; Alfred de Musset với truyện ngắn Lời bộc bạch của những đứa con thời đại ; George Sand với tiểu thuyết Loại đầm ma ; Victor Hugo với tập thơ Tia sáng và bóng tối, tiểu thuyết Nhà thờ đức bà Paris, Những người khốn khổ, kịch Hernani .
Văn học AnhSửa đổi
Tên cướp Biển, Don Juan … G.Gordon Byron .
Văn học ĐứcSửa đổi
Những tên cướp ( 1771 ), … của Friedrich Schiller .
Văn học Việt NamSửa đổi
Phong trào thơ Mới, tiểu thuyết của nhóm Tự lực văn đoàn trật tự tiến độ 1930 – 1945 .
Văn học Nhật BảnSửa đổi
Thành tựu văn xuôi lãng mạn Nhật Bản hoàn toàn sở hữu thể kể tới 1 số ít truyện ngắn của Mori Ōgai thời kỳ đầu như Maihime ( Vũ nữ, 1890 ), Utakata no Ki ( Chuyện người ca kỹ, 1890 ) và Fumizukai ( Người đưa thư, 1891 ). Kōda Rohan với Tsuyu dandan ( Sương rơi giọt giọt, 1889 ), Tsuji joruri ( Xã Joruri, 1891 ), Nemimi ( Tiếng sét, 1891 ), Furyu Satori ( Ánh sáng dịu dàng êm đềm ), Ikkoken ( Thanh kiếm, 1890 ), Goju no to ( Tháp năm tầng, 1891 ), Hige otoko ( Người đàn ông mang râu, 1896 ) v.v. ; Higuchi Ichiyō với Nigorie ( Khe nước đục, 1895 ), Jūsanya ( Đêm mười ba, 1895 ) Takekurabe ( Một mùa thơ dại, in trên Bungakukai, 1/1895 – 1/1896 ). Izumi Kyōka với Teriha kyōgen ( Cô đào trên sân khấu Kyōgen Teriha, 1895 ), Kōya hijiri ( Nhà ẩn tu núi Kōya, 1900 ) .Về thi ca, đáng quan tâm với trường hợp Kitamura Tōkoku và những thi tuyển Soshū noshi ( ” Sở tù thi “, thơ của người tù nước Sở, 1889 ), Hōraikyoku ( Bồng Lai khúc, 1891 ) ; Shimazaki Tōson và những tập thơ như Wakana shū ( Rau non, 1897 ), Hitohabune ( Thuyền một lá, 1898 ), Natsukusa ( Cỏ mùa hè, 1898 ), Rakubai shū ( Hoa mận rơi, 1901 ) ; Yosano Akiko và thi tuyển Midare gami ( Tóc rối, 1901 ) .
Chủ nghĩa lãng mạn trong nghệ thuậtSửa đổi
Chủ nghĩa lãng mạn trong âm nhạcSửa đổi
Những phong trào lãng mạnSửa đổi
Xem thêm: Chu pa pi mô nha nhố nghĩa là gì?
Tham khảoSửa đổi
- ^
Trần Ngọc Hiếu (28 tháng 4 năm 2015). Chủ nghĩa lãng mạn trong văn học Việt Nam: từ giới hạn của những cách tiếp cận tới đề nghị về những cách đọc khác (bằng tiếng Việt). Viện Văn học – Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam .
- Lý luận Văn Học, Phương Lựu (chủ biên), Trần Đình Sử, Lê Ngọc Trà, Nhà xuất bản Giáo dục, 1997
Liên kết ngoàiSửa đổi
- Dictionary of the History of Ideas, Romanticism
- Dictionary of the History of Ideas, Romanticism in Political Thought
- Romanticism in the “History of Art”
- Romanticism in the Art History Archive