Thân thế và sự nghiệp của Kim Đồng
Kim Đồng tên thật là Nông Văn Dèn, sinh năm 1928, người dân tộc Nùng ở thôn Nà Mạ, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, Cao Bằng. Dèn tiếng Tày, Nùng có nghĩa là Tiền. Một số sách báo đội mũ cho chữ Dèn thành chữ Dền. Trong khi Dền không có nghĩa gì cả. Có thể khi sinh Dền, bố mẹ Dền mong đứa con trai của mình sau này sẽ có cuộc sống tốt, có nhiều tiền bạc nên mới đặt tên như vậy. Ngoài ra tên đó còn có ý nghĩa là đứa con yêu, đứa con quý như tiền bạc vậy.
Nhà Kim Đồng rất nghèo. Cha chết vì nạn phu phen lao dịch của thực dân Pháp . Anh trai thì đi công tác luôn. Ở nhà có người mẹ tàn tật và người em họ mồ côi là Cao Sơn.
Từ nhỏ Kim Đồng đã có tinh thần yêu nước , căm ghét giặc Pháp . Năm 1941, sau khi Bác Hồ về nước , ở hang Pắc Bó trực tiếp lãnh đạo cách mạng , thì thiếu nhi cũng được tổ chức thành đội cứu quốc. Hội nhi đồng cứu vong thôn Nà Mạ được thành lập trong đó Kim Đồng là đội viên đầu tiên .Anh tham gia tích cực mọi hoạt động yêu nước như canh gác , bảo vệ cán bộ , liên lạc , tiếp tế cơm nước …Kim Đồng là đội trưởng trực tiếp phụ trách một tổ . Khi làm công tác, anh tỏ ra dũng cảm và có nhiều mưu trí. Đã từng được giao nhiệm vụ dẫn đường cho Bác Hồ đi công tác. Tranh thủ lúc đi đường, Bác nêu ra một số tình huống để tập cho Kim Đồng cách ứng phó đối với những sự việc bất ngờ xảy ra như đang lúc canh gác cho cuộc họp có địch đến, trên đường dẫn cán bộ đi công tác gặp địch hỏi đi đâu, làm gì thì phải trả lời như thế nào…?
Kim Đồng đã cùng đồng đội làm nhiệm vụ giao liên đưa đón Việt Minh và chuyển thư từ. Trong một lần đi liên lạc, phát hiện có quân Pháp, Kim Đồng đã đánh lạc hướng họ để các bạn của mình đưa bộ đội về căn cứ được an toàn. Kim Đồng chạy qua suối, quân Pháp theo không kịp liền nổ súng vào anh. Kim Đồng ngã xuống ngay bên bờ suối Lê Nin (Cao Bằng) ngày 15 tháng 2 năm 1943, khi mới 15 tuổi.