Ký sinh trùng là gì? Các bệnh do ký sinh trùng gây ra và cách phòng tránh

Ký sinh trùng sống dựa vào vật chủ để tồn tại. Chúng vào cơ thể thông qua đường tiêu hóa, tiếp xúc qua da và có thể gây ra nhiều hệ lụy phức tạp. Cùng Khaibaoyte tìm hiểu cụ thể thông tin về các loại ký sinh này và các bệnh do chúng gây ra để có cách phòng tránh cụ thể.

1. Ký sinh trùng là gì?

Ký sinh trùng là những sinh vật sống dựa vào các sinh vật khác đang sống để có thể tồn tại. Những sinh vật bị ký sinh trùng sống dựa vào gọi là vật chủ. Ký sinh trùng sẽ tồn tại và phát triển nhờ việc ăn bám những sinh chất của vật chủ.

Ký sinh trùng ở người cũng có nhiều hình thức như: ký sinh hoàn toàn, ký sinh không hoàn toàn, nội ký sinh, ngoại ký sinh,..

Một số loài ký sinh hoàn toàn hay còn gọi là ký sinh bắt buộc suốt đời như giun đũa, giun tóc, giun móc. Một số khác thì ký sinh không hoàn toàn tức là chỉ ký sinh tạm thời, lúc ký sinh, lúc tự do.

Một số loại nội ký sinh tức là ký sinh bên trong cơ thể người như sán dây, sán lá gan. Một số khác thì ngoại ký sinh tức là ký sinh bên ngoài cơ thể như bám vào da hay hút máu qua da. 

Có một số loại ký sinh trùng như giun đũa chỉ có thể ký sinh trên một loài vật chủ, nếu không đúng chỗ chúng có thể không tồn tại được. Nhưng cũng có một số loài khác như sán lá phổi, sán lá gan lại có khả năng ký sinh và phát triển trên nhiều vật chủ khác nhau.

2. Ký sinh trùng vào cơ thể qua đâu?

Con đường dẫn ký sinh trùng vào cơ thể chủ yếu qua đường tiêu hóa và tiếp xúc dưới da. Cụ thể như sau:

2.1. Thông qua đường tiêu hóa

Một số loại sẽ đi vào cơ thể thông qua nguồn nước, hoa quả, rau xanh bị ô nhiễm. Khi con người ăn phải những thực phẩm này sẽ là con đường dẫn những loại ký sinh này vào cơ thể.

Một số loại ký sinh trùng thường vào cơ thể con người theo đường tiêu hóa như: giun móc, giun đũa, sán dây, trùng hình cung, khuẩn Giardia, Amip bệnh lý,…

2.2. Qua bề mặt da

Một số loại ký sinh thông qua vết thương bên ngoài, vết trầy xước trên da để xâm nhập vào cơ thể con người.

Một số loại đó là: trùng ghẻ, giun kim, sán mảng, ấu trùng từ muỗi.

3. Bệnh do ký sinh trùng gây ra

3.1. Bệnh sốt rét

Bệnh sốt rét do muỗi Anophen gây ra. Người bị bệnh sốt rét có thể gặp nhiều biến chứng nguy hiểm và có thể gây tử vong đến 50%.

3.2. Bệnh giun sán

Khi rửa thực phẩm tươi sống không sạch có thể khiến cho trứng, ấu trùng xâm nhập. Số lượng giun sán nhiều trong cơ thể sẽ khiến cơ thể suy dinh dưỡng, đau bụng, tiêu chay thậm chí tắc ruột.

3.3. Bệnh về da

Một số bệnh da liễu do ký sinh trùng gây ra có thể nêu đến như: Bệnh trùng ghẻ, Viêm da do Demodex, Phát ban, dị ứng da. Kích thước của những loại ký sinh này rất nhỏ, không dễ gì nhìn bằng mắt thường nên dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề về da như mụn, chàm da,..

4. Dấu hiệu cơ thể bị nhiễm kí sinh trùng

Mỗi loại ký sinh sẽ khiến cho các triệu chứng nhiễm bệnh khác nhau. Một số biểu hiện phổ biến nhất như sau:

• Phát ban, đỏ chàm, mẩn ngứa
• Đau bụng, tiêu chảy, tiêu hóa kém
• Ngứa hậu môn
• Mệt mỏi, uể oải liên tục ngay cả khi ăn ngủ điều độ
• Thèm ăn đột ngột, thường trực
• Nghiến răng bất thường
• Thiếu chất, thiếu máu
• Tâm lý lo lắng, bất an, thay đổi bất thường

5. Các xét nghiệm ký sinh trùng

Nếu mắc phải một số dấu hiệu trên, người bệnh cần được thăm khám, chẩn đoán lâm sàng và làm các xét nghiệm để xác định.

Một số xét nghiệm thường được dùng để xác định cơ thể có bị nhiễm ký sinh hay không đó là: xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, xét nghiệm tế bào máu ngoại vi,..

6. Xét nghiệm ký sinh trùng ở đâu Hà Nội?

Có rất nhiều địa chỉ bạn có thể xét nghiệm để biết mình có mắc ký sinh trùng hay không. Một vài bệnh viện bạn có thể đến thăm khám và xét nghiệm trực tiếp như:

• Bệnh Viện Bệnh Nhiệt Đới Trung Ương – 78 Giải Phóng, Đống Đa, Hà Nội
• Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương – 245 Lương Thế Vinh, Quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
• Bệnh viện 108 – Số 1 Trần Hưng Đạo, Bạch Đằng, Hai Bà Trưng, Hà Nội
• Bệnh viện Xanh Pôn (Saint-Paul) – 12 Chu Văn An, Ba Đình, Hà Nội

Giá xét nghiệm ký sinh trùng tại các bệnh viện không cao, chỉ từ 100.000đ/1 loại ký sinh.

7. Phòng tránh nhiễm ký sinh trùng

Để phòng tránh việc bị nhiễm ký sinh trùng, bạn có thể tham khảo một số biện pháp dưới đây:

• Đảm bảo vệ sinh cơ thể, vệ sinh môi trường thông thoáng, sạch sẽ
• Tuyệt đối tránh các món ăn sống như tiết canh, nem chua, gỏi cá,..
• Ăn chín, uống sôi, đảm bảo khâu rửa thực phẩm an toàn
• Tẩy giun sán theo định ký
• Không nên sử dụng phân tươi để bón cây, có thể ủ phân để phân hoại mục rồi mới dùng bón cây.

Hy vọng, những thông tin được cung cấp sẽ giúp bạn hiểu hơn về ký sinh trùng, các bệnh do loại ký sinh gây ra và các dấu hiệu để nhận biết sớm. Khi có nghi ngờ mắc bệnh liên quan đến loại ký sinh này hãy đến ngay các cơ sở y tế chuyên môn để được tư vấn xét nghiệm và thăm khám bệnh kịp thời.