Chào các bạn, mình là Trần Trinh Tường, mình lập ra Simple English với mục đích hướng dẫn và rèn luyện cho mọi người, đặc biệt là sinh viên, phương pháp Tự Học Tiếng Anh để các bạn không tốn hàng chục triệu đồng cho các trung tâm mà học hoài vẫn không giỏi.

Làm thế nào để bạn có thể từ trình độ anh văn đánh lụi qua được 12 năm học phổ thông trở thành một người thành thạo tiếng Anh? Cách học và thời gian như thế nào? Đọc tới cuối có thưởng.

Nhiều bạn muốn giỏi tiếng Anh, nhưng thật sự chưa biết như thế nào là giỏi. Để có thể vững bước trên lộ trình thành thạo tiếng Anh, bạn cần phải biết mình đang ở đâu – mình muốn đi đến đâu – khoảng cách từ điểm hiện tại đến nơi mình muốn là bao xa. Có nhiều bạn không biết học bao lâu mới giỏi nên bỏ cuộc giữa đường hoặc theo học các nơi “3 tháng thành thạo”, “6 tháng nói tiếng Anh lưu loát”. Xong rồi tiền mất mà vẫn không tới đâu.

Mình viết note siêu dài này để các bạn nhìn rõ lộ trình này tốn bao nhiều kí lô mét, bạn cần chuẩn bị những thứ cơ bản gì và một vài phương tiện cho từng cấp độ để bạn có thể dễ dàng đạt mục tiêu của mình! Các bạn thi TOEIC, IELTS hay TOEFL cũng xem để có điểm cao hơn 35% nhé 🙂

Chuẩn bị cảm xúc

Để có thể đi tới chữ Thành Thạo của con đường học tiếng Anh, việc đầu tiên cần làm là để mọi tài liệu tiếng Anh qua một bên, bạn phải biết những thứ sau đây:

1. Làm thế nào để yêu thích tiếng Anh?

Mọi người có tư duy là làm cái mình thích thì sẽ thành công. Điều đó đúng, phải thích cái gì đó thì bạn mới dành thời gian cho nó. Nhưng mà để thích được, ở đây mình nói là tiếng Anh, thì bạn cần phải có những thứ sau đây:

1.1. Có nền tảng cơ bản để hiểu tiếng Anh.

Bạn không thể thích cái mà bạn chưa biết gì hết, ví dụ mình không biết tí xíu gì về tiếng Hebrew (Do Thái í mà), thì có nghe người khác nói nó hay đến cỡ nào cũng không thể làm mình thích được.

Vậy mới khởi đầu, bạn cứ học cho có nền tảng đã rồi hãy nói tới chuyện thích. Vậy bạn cần phải có khoảng 500-800 từ vựng cơ bản (nằm trong 3000 từ cốt lõi), biết một vài cách nói nói thông dụng, cách đọc phát âm đúng.

Đặc biệt là phải nạp input (nghe và đọc) những nguồn dễ mà bạn có thể hiểu được. Nếu bạn là người chưa tiếp xúc gì với tiếng Anh, có thể bạn sẽ yêu ngay từ giai đoạn này (nếu học đúng phương pháp), còn nếu bạn đã từng học tiếng Anh nhưng không hiệu quả, có thể bạn đã có thành kiến với tiếng Anh, thì bạn phải nhìn xuống bước thứ 2 dưới đây.

1.2. Chữa lành vết thương đối với tiếng Anh.

Có thể bạn đã từng thi rớt môn tiếng anh, hoặc có điểm thấp, hoặc học 12 năm mà không xài được… những sự kiện đó làm bạn có vết thương, nhắc đến tiếng anh là bạn khó chịu, sợ, tin rằng mình rất tệ.

Bạn đã có thành kiến với tiếng anh. Vậy bước đầu tiên là bạn phải chữa lành vết thương đó. Có nhiều trường phái sẽ giúp bạn điều này, có thể là sử dụng NLP, trí tưởng tượng… nhưng có lẽ cách dễ nhất là bạn đi học lại một lớp tiếng Anh cơ bản, với môi trường thân thiết (thân thiết còn hơn thân thiện nhé), cười đùa thoải mái, cho bạn những input cơ bản để sửa những lỗ hổng. Đoàn kết là sức mạnh, cùng nhau chúng ta sẽ giúp nhau vượt qua mọi khó khăn. Chấp nhận bản thân mình chưa hoàn hảo, và bây giờ chỉ cần làm cho nó hoàn hảo là được!

1.3. Có những trải nghiệm thú vị với tiếng Anh.

Có thể một hôm nào đó bạn được một người nước ngoài hỏi đường và bạn có thể hướng dẫn người ta một cách dễ dàng, hoặc một ngày đẹp trời bạn nghe được phim tiếng anh không cần sub mà vẫn hiểu, hoặc bạn kể lại được một câu chuyện bằng tiếng anh lưu loát, hoặc bạn chiến thắng trong trò chơi bằng tiếng anh, bạn đọc hoặc nghe những tài liệu vừa sức và thú vị bằng tiếng Anh… Đó là những trải nghiệm, những kết quả, thành tích bạn đạt được sẽ tích lũy làm bạn tự tin và yêu thích tiếng anh. Để làm được vậy thì ban đầu có thể bạn nên đi các Câu lạc bộ, hoặc một lớp học thoải mái để giúp bạn có những trải nghiệm thú vị này.

1.4. Sử dụng Tiếng Anh thật nhiều để phục vụ cuộc sống.

Khi bạn đã luyện tiếng Anh tới trình độ Intermediate, hãy đưa tiếng Anh vào cuộc sống của bạn càng nhiều càng tốt. Hãy giải trí xem phim Anh, Mỹ. Hãy học thêm kỹ năng mới. Hãy ứng tuyển làm việc ở những nơi sử dụng tiếng Anh. Hãy đọc và nghe nhiều kiến thức mới… Dùng tiếng Anh cho sự phát triển của bản thân bạn, khi bạn càng giỏi lên (tăng kỹ năng, tăng kiến thức, tăng trải nghiệm) nhờ sử dụng tiếng Anh, bạn sẽ cảm thấy ngôn ngữ này thật tuyệt.

2. Tạo thói quen học tiếng Anh mỗi ngày

Não cần nạp tiếng Anh liên tục để làm quen với nó. Để nhớ một từ mới suốt đời, bạn cần nhìn thấy nó ít nhất 10 lần với cảm xúc tích cực để từ đó đi vào trí nhớ dài hạn. Và khi đọc đến lộ trình học ở phần dưới, bạn sẽ nhận ra phải học mỗi ngày một giờ nếu không thì không biết bao nhiêu năm mới có thể giỏi tiếng Anh được.

Để rèn luyện được thói quen, bạn phải kiên trì làm một việc trong khoảng 100 ngày liên tục. Theo Charles Duhigg, tác giả cuốn sách The Power Of Habit, bạn cần 3 yếu tố trong quá trình 100 ngày rèn luyện:

2.1. Yếu tố gợi nhắc:

Một việc gì đó gợi ý cho bạn về việc học tiếng Anh. Có thể đó là việc đói bụng (mỗi khi đói bụng, hãy nhớ học tiếng Anh), hoặc thời gian (học tiếng Anh mỗi khi 8h tối), địa điểm (học tiếng Anh mỗi khi lên xe bus)… Chọn thứ thích hợp với mình nhé. Xem thêm ở đây.

2.2. Hành vi:

Tất nhiên, đó là học tiếng Anh. Nhớ đặt mục tiêu mỗi khi hành động. Ví dụ mỗi khi lên xe bus thì mình sẽ tập trung nghe tiếng Anh 30 phút.

2.3. Phần thưởng:

Mỗi lần hoàn thành xong hành động, hãy thưởng cho bản thân thứ bạn thích. Có thể là 1 thanh socola, vài trang truyện Naruto, hoặc nếu học đủ 2 tiếng 1 ngày thì cho mình 1 tập phim Hàn (“Hậu duệ Mặt Trời” chẳng hạn)

Cứ như thế trong 100 ngày, bạn sẽ có thói quen. Nhưng sau đó vẫn phải có ý chí kiên trì học tiếp. Vì thói quen vẫn sẽ bị mất nếu như bạn lơi lỏng. Chắc ăn hơn nữa, hãy tìm một nhóm cùng cam kết học trong 100 ngày nhé!

3. Ý chí kiên trì!

Chỉ có một điều muốn nói với bạn: NEVER GIVE UP! Sẽ có khó khăn, sẻ có chán nản, sẽ có nhiều cám dỗ kéo ta ra khỏi con đường đi tới mục tiêu ta đã chọn. Những khi đó, mong bạn hãy nhớ rằng mình đang học tiếng anh vì lý do gì? Mục tiêu to lớn của mình là gì? Nếu nói yếu tố quan trọng nhất dẫn tới thành thạo tiếng Anh thì đó chính là Quyết Tâm của bạn, Ý Chí vượt qua những thói quen cũ của bản thân để đưa tiếng Anh vào cuộc sống của bạn.

Cách bạn làm một việc sẽ thể hiện cách bạn làm mọi việc. Nếu bạn đã quyết định học tiếng Anh, nhưng giữa chừng bạn bỏ ngang thì những chuyện khác trong cuộc sống bạn có hoàn thành được không?

4. Hãy xếp hạng tiếng Anh là ưu tiên số một trong thời điểm bạn quyết định học

Hãy luôn xem tiếng Anh là việc quan trọng nhất trong ngày của mình, hãy học tiếng Anh ngay sau khi bạn thức dậy (tất nhiên là đã vệ sinh xong nhé) lúc ý chí của bạn cao nhất. Mỗi lần bị cám dỗ bởi phim, game hay những cuộc đi chơi, hãy nhớ lại thứ gì là ưu tiên số một của mình? Thứ gì cũng có cái giá của nó. Bạn càng đầu tư cho nó nhiều thì kết quả về sau bạn nhận được càng nhiều. Đừng để những niềm vui nhất thời ảnh hưởng đến tương lai.

Bạn có sẵn sàng tạo nên sự khác biệt?

5. Mục tiêu và lý do tại sao bạn học Tiếng Anh

Tại sao bạn học tiếng Anh? Tại sao bạn muốn nói tiếng Anh thật tốt?

Mình đã gặp nhiều người nói rằng muốn học tiếng Anh, nhưng họ chỉ có những ý nghĩ rất mơ hồ như là:

• Vì tiếng Anh rất quan trọng
• Vì một công việc lương tốt hơn
• hoặc có một số người tập trung vào điểm số. Họ học tiếng Anh để đạt điểm TOEIC, IELTS cao,

Nhưng khi hỏi tiếp là có bằng đó rồi sau nữa? Thì họ lại ấp úng. Những mục tiêu này không xuất phát từ chính bạn. Bạn không thật sự muốn nó và cũng không thật sự cần nó. Nó chỉ là do cha mẹ, trường lớp nói là bạn cần phải đạt được nó. Đó không phải là thứ thật sự xuất phát từ chính bạn nên nó không thể tạo cho bạn cảm hứng cho việc rèn luyện. Bạn có từng đặt mục tiêu như thế rồi bỏ cuộc không?

Trước khi viết bài này mình cũng đạt mục tiêu yếu xìu là “Mình muốn chia sẻ cho các bạn cách học tiếng Anh”. Thật tình là không có động lực hay hứng thú lắm. Mình đã hỏi tiếp: “Tại sao mình muốn vậy?”

• Vì mình giúp nhiều bạn nhận ra được sự thật tiếng Anh rất đơn giản!
• Mình muốn mang lại niềm vui học tiếng Anh cho tất cả mọi người
• Mình muốn giúp giới trẻ Việt Nam hiểu rõ con đường học tiếng anh thật sự.

Những mục tiêu này làm mình có hứng thú và động lực rất nhiều. Khi mình mệt mỏi nó sẽ giúp mình đứng dậy. Còn các bạn? Hãy hỏi tại sao và tìm câu trả lời từ trong mình! Còn nếu thật sự chưa có lý do gì để học thì đừng nên bắt đầu. Hãy trải nghiệm nhiều hơn, học hỏi từ những người giỏi nhiều hơn, rồi bạn sẽ thấy được không có tiếng Anh khó chịu như thế nào, lúc đó mới thật sự nên bắt đầu.

6. Hiểu cách não bộ tiếp thu ngôn ngữ và lộ trình thời gian cần thiết cho tiếng Anh

Giáo sư Stephen D. Krashen của trường Đại học Nam California – nhà ngôn ngữ học nổi tiếng của Mỹ và thế giới có nhiều nghiên cứu to lớn về việc học ngôn ngữ thứ 2.

Nghiên cứu của ông dựa trên thực tế cho thấy:

“Chúng ta tiếp thu một ngôn ngữ tốt nhất không phải qua việc học thuộc các danh sách từ vựng, quy tắc văn phạm, làm bài tập… mà não bộ chỉ tiếp thu tốt nhất bằng cách tiếp xúc tự nhiên (nghe và đọc thực tế) với ngôn ngữ đó, thời gian tiếp nhận phải đủ nhiều (1000 – 1200 giờ để thành thạo) và nội dung chúng ta tiếp nhận phải có trình độ khó hơn trình độ hiện tại của ta một chút, tương ứng với quy tắc 95/5: 95% nội dung ta có thể hiểu và 5% nội dung ta không hiểu”.

Việc hiểu nội dung này có thể được hỗ trợ bởi các yếu tố như hình ảnh, âm thanh, sự giải thích của giáo viên… Trong quá trình tiếp thu, ta phải ở trong trạng thái hào hứng, thú vị, tò mò và có áp lực thấp (vì có 5% không hiểu). Bạn có thể đọc thêm nghiên cứu ở đây.

Khi đó, kỹ năng nghe và đọc của bạn sẽ phát triển nhanh hơn, và kỹ năng nói viết sẽ tự động xuất hiện sau đó, trễ hơn một khoảng thời gian. Bạn không thể nói thứ ngôn ngữ bạn nghe không hiểu, đúng không nào? Theo nhiều nghiên cứu khoa học về ngôn ngữ, việc Nghe nên chiếm 80% trong quá trình học ngôn ngữ, kể cả khi bạn đã ở trình độ cao.

Đối với các bạn muốn thi có điểm cao trong các kì thi học thuật để lấy bằng cấp như IELTS, TOEFL … việc tiếp thu trực tiếp các chủ đề thú vị, thực tế (sách, phim ảnh, chương trình truyền hình…) sẽ giúp điểm của bạn cao hơn 35% so với các học sinh học tập trong các khóa ôn thi và làm các bài thi mẫu, theo nghiên cứu thực tế của Tiến sĩ Ashley Hastings. Việc đọc “tự nguyện”, đọc tài liệu bạn “muốn đọc” sẽ làm tăng vốn từ vựng của bạn một cách siêu nhanh chóng, hơn xa việc học các danh sách từ vựng.

Mình sẽ đề cập các nguồn Nghe và đọc ở cuối bài cho bạn và cập nhật liên tục khi có các nguồn thú vị khác!

Lộ trình học và Thời gian cụ thể từ người mới bắt đầu đến hoàn toàn thành thạo.

Mình lấy Khung phân loại trình độ của Châu Âu (CEFR – Common European Framework of Reference) cho các bạn dễ hình dung các trình độ.

Khung này có 6 cấp độ từ Elementary đến Fluent. Theo đó Elementary & Pre-intermediate gọi là “Sử dụng căn bản”, Intermediate & Upper-Intermediate là “Sử dụng độc lập”, Advanced & Fluent là “Sử dụng thành thạo” . Mình thêm vào 1 cấp nữa là Beginner đối với những bạn chưa biết gì về tiếng Anh. Số giờ cần thiết để từ cấp hiện tại lên một cấp cao hơn (VD: Intermediate = Pre-intermediate + 150 giờ) mình có ghi ở cuối mỗi đoạn. Cộng hết toàn bộ số giờ đó lại với nhau, bạn sẽ có được tổng thời gian để thành thạo tiếng Anh.

Số giờ cần thiết để từ cấp hiện tại lên một cấp cao hơn (VD: Intermediate = Pre-intermediate + 150 giờ) mình có ghi ở cuối mỗi đoạn. Cộng hết toàn bộ số giờ đó lại với nhau, bạn sẽ có được tổng thời gian để thành thạo tiếng Anh.

0 – Beginner (Starter)

Cái trình độ này là mình không có biết tiếng Anh là cái gì hết, chỉ mới ngơ ngơ cầm sách bước vào lớp như hồi lớp 6 ấy (trường mình lớp 6 mới có Anh Văn). Với trình độ này thì bắt đầu bạn phải học bản chữ cái, học từ vựng siêu căn bản như “I, We, You, They…” một vài ngữ pháp căn bản để hình thành câu đơn giản. Mình không nói về trình độ này nhiều, vì đa số mọi người đều đã đạt xong trình này nếu như đã học hết lớp 12. Đáng lẽ bạn nên học phát âm ngay từ đầu, nhưng thực tế đa số mọi người đề không được học phát âm, nên mình để vào phần sau luôn.

A1: Elementary:

Có khả năng hiểu và sử dụng các cấu trúc câu đơn giản và cơ bản nhằm đáp ứng những yêu cầu cụ thể. Có khả năng giới thiệu bản thân và những người khác, có thể hỏi và trả lời các câu hỏi về bản thân như nơi sinh sống, những người quen biết hay những vật dụng sở hữu. Có thể giao tiếp một cách đơn giản, nói chậm rãi, rõ ràng và sẵn lòng nhận trợ giúp.

Bây giờ mới thật sự bước vào con đường học tiếng Anh đây. Vì sao mình nói đây là khởi đầu? Vì đa số các bạn mình gặp, đều đã là sinh viên và có được trình độ “gọi là beginner” vì các bạn đã học hết lớp 12, có biết từ vựng và nói được vài câu đơn giản, nhưng vẫn còn rất nhiều lỗ hổng và phát âm sai be bét. Thực tế là vậy nên mình nói đây là điểm khởi đầu của đa số bạn.

Hãy khởi đầu với Phát âm.

Sau 12 năm học thì dù thế nào đi chăng nữa, não bạn cũng đã nhét được ngữ pháp căn bản nhất để nói được 1 câu ngắn hoàn chỉnh và biết một số từ thông dụng nhất. Cái nguy hiểm là hầu như không có bạn nào phát âm đúng được. Vì thời phổ thông toàn dùng mắt để học nên bản đồ âm thanh trong não vẫn là âm thanh của tiếng Việt, thành ra phát âm tiếng anh theo kiểu tiếng Việt, và có khi nghe một từ mình đã biết rồi, nhưng không thể nào nghe ra vì trước giờ phát âm sai.

Ví dụ từ business, trong đầu bạn sẽ là từ có 3 âm tiết được đọc là “bi zi nít”. Thực tế người Mỹ sẽ đọc là BIZ-niz có 2 âm tiết và nhấn vào đầu, khi nghe thấy từ này bạn không tìm thấy nó trong bộ nhớ của bạn nên không nghe ra. Vì vậy, hãy đầu tư phát âm ngay từ đầu, nó sẽ hỗ trợ bạn nghe tốt hơn, nói hay hơn mà nhiều người phải lé mắt. Có thể bạn chưa biết nhiều từ, nhưng nếu phát âm tốt thì nói một cầu đơn giản cũng khiến cho bao người thán phục và ao ước rồi.

Làm sao học phát âm?

Điều đầu tiên là bạn phải biết điểm đến của học phát âm đã. Học phát âm chuẩn có nghĩa là đọc đúng phiên âm của từ đó theo bản phiên âm IPA quốc tế và giọng điệu (accent) “khác giọng người Việt” là được. Giọng điệu giống như tiếng vùng miền ở Việt Nam (vì tính ra Mỹ nó bự gấp chục lần nước mình, nước mình có giọng Hà Nội, Huế, Sài Gòn, Miền Tây… Còn ở Mỹ mình đọc trên Wiki có tới hơn 15 giọng, chưa kể các nước khác cũng nói tiếng Anh như Úc, Anh, Xứ Wales…). Vậy đừng có phát âm Vinglish là được, còn chuẩn giọng California, Texas hay New York là tùy thích của bạn.

Quay lại để học phát âm tốt thì bạn cần NGHE GIỌNG CHUẨN của người bản xứ. Điều này không có nghĩa là bạn phải đầu tư tiền đi kiếm một ông thầy Tây, mà chỉ cần bạn ở thế kỷ 21 thì chỉ cần đơn giản lên internet là có cả tỷ người bản xứ cho bạn nghe. Cũng có thể đầu tư tiền đi học nếu bạn cần một người sửa sai giúp, và có thêm bạn bè, môi trường sẽ dễ học hơn.

Đầu tiên hãy học chuẩn 44 phiên âm IPA. Khi học xong IPA thì bạn có thể tra từ điển và đánh vần phiên âm như tiếng Việt để phát âm chuẩn từ. Bạn có thể sử dụng các giáo trình bên dưới để tham khảo.

Tiếp đến là luyện câu. Giai đoạn này thì cần có nối âm, nuốt âm, nhấn câu… sao cho có nhịp điệu (Rhythm) giống người bản xứ. Phần này khó hơn là luyện từng âm. Vì một là khi nói bạn sẽ không thể nói chậm để cố gắng phát âm đúng từng từ một, mà phải nói rất nhanh, không có thời gian suy nghĩ. Hai là miệng và lưỡi của bạn đã có thói quen di chuyển theo kiểu Tiếng Việt, nhưng giờ Tiếng Anh nó cần một kiểu di chuyển mới. Nên chỉ có một cách duy nhất cho giai đoạn này, đó là NGHE THẬT NHIỀU cho não bạn quen với nhiệp điệu âm thanh tiếng Anh và LUYỆN NÓI THẬT NHIỀU để miệng và lưỡi bạn quen với cách di chuyển mới.

Bạn có thể tham khảo cho biết vài nguyên tắc. Nhưng đừng có quá mất thời gian nhớ. Cách tốt hơn là mở một đoạn video người bản xứ nói, bắt chước lại sao cho giống 90-100%, thu âm và tự kiểm tra sửa lỗi. Chỉ cần bạn nhái được một đoạn 30 phút thì phát âm bạn đã giỏi quá rồi. Nhớ nhé, luyện bắt chước theo người bản ngữ là cách tốt nhất để bạn luyện phát âm! Giọng chuẩn nhất là giọng của các biên tập viên trên các kênh tin tức.

Ngoài phát âm, hãy nghe và đọc song song thật nhiều. (nhất tiễn song điêu :D)

Đây là giai đoạn bạn nạp Input tiếng Anh vào não của mình. Nghe nhiều sẽ khiến bạn Nói tốt, Đọc nhiều khiến bạn Viết tốt. Một lượng input khoảng 100 giờ sẽ đưa bạn lên cấp Pre-Intermediate.

Còn lên chuẩn thành thạo, đòi hỏi bạn Input 1.000 giờ hoặc 1.000.000 câu trong vòng 3 năm.

Đầu tiên hãy chọn những tài liệu vừa sức với mình. Chọn những mẫu chuyện thiếu nhi đơn giản, vui vẻ, dễ thương mà nghe. Để có thể tiếp thu tiếng Anh tốt, bạn cần có input vừa sức (bạn có thể hiểu 95% nội dung, từ vựng) và hứng thú. Nghe tài liệu chán quá hoặc khó quá thì bạn sẽ rất khó có thể nghe nhiều mỗi ngày. Trong khi nghe kết hợp đọc Script để có thể hiểu rõ nội dung, từ vựng và tăng khả năng đọc.

Có 2 cách nghe là chất lượng (deep learning) và số lượng (massive input). Nghe chất lượng thì bạn cứ nghe đi nghe lại một bài nhiều lần để nhớ sâu từ, nhưng có thể chán. Nghe số lượng là bạn cứ nghe liên tục các bài khác nhau nhưng cùng một tác giả, cùng một người nói, các tập của cùng một series phim. Ngoài ra bạn có thể nghe nhạc để tăng từ vựng và giải trí. Các bài hát đơn giản dành cho thiếu nhi là tốt nhất vì từ vựng rất thực tế, đơn giản, nằm trong 3.000 từ cốt lõi nên bạn sẽ sử dụng được ngay. Ngữ pháp cũng rất đơn giản và thực tế luôn.

Thời gian cần thiết để luyện qua Level này là khoảng 100 giờ, theo nghiên cứu của Cambridge.

A2: Pre-Intremediate:

Có thể hiểu câu và các cụm từ thông thường trong những hầu hết các chủ đề quen thuộc (ví dụ: thông tin cơ bản về bản thân và gia đình, mua sắm, địa lý địa phương, vấn đề việc làm). Có thể giao tiếp đơn giản, thực hiện các yêu cầu cơ bản và nắm bắt được thông tin khi giao tiếp trong các bối cảnh quen thuộc. Có thể dùng từ vựng đơn giản để miêu tả lý lịch cá nhân, bối cảnh trực tiếp hay những chủ đề về các nhu cầu cấp bách.

Đến đây thì bạn có thể nghe các tài liệu trình độ khó hơn như Power English của thầy AJ Hoge, bộ giáo trình này đã hướng dẫn đầy đủ phương pháp, cách học, cách tạo cảm xúc bằng cơ thể, 7 nguyên tắc học tiếng anh, học từ vựng và ngữ pháp qua các câu chuyện… Bạn chỉ cần áp dụng thôi. Điểm trừ nho nhỏ là các câu chuyện của thầy khác với văn hóa Việt Nam lắm nên có lẽ nhiều bạn cảm thấy không vui, dễ chán. Nhưng thật sự mình đã giỏi lên từ bộ giáo trình này, nên thật sự khuyến khích các bạn học nó.

Phim cũng là một lựa chọn tuyệt vời, bạn nên chọn phim hoạt hình vì nó dễ thương, từ ngữ và nội dung khá đơn giản và rõ ràng (Mình đã dành 6 tháng coi hết phim của Disney và Pixar, và thành quả là coi được Kỷ Băng Hà 4 không sub. Yeah! Cảm giác nó sướng lắm các bạn à).

Cách xem để vừa đủ sâu, vừa giữ cảm xúc là xem 1 phim 3 lần:

• Lần 1 xem Sub Việt để nắm nội dung.
• Lần 2 xem Sub Anh, vì đã xem sub việt nên mình đã nắm nội dung nên không chán, thấy từ nào lặp lại nhiều lần mà mình không hiểu thì tra vì nó là từ phổ biến, các từ nào khó mà chỉ xuất hiện một lần, không ảnh hưởng đến nội dung hiểu tập phim thì bạn không cần phải tra.
• Lần 3 các bạn xem phim để nghe, không đọc sub nhé, mục tiêu để luyện nghe! Vì ở lần 2 bạn tra 1 lần chắc chắn sẽ quên từ đó, nên cần lặp lại.

Nếu muốn học kỹ hơn, hãy xem thêm lần thứ 4, 5, 6 theo kiểu học sâu (một tập phim coi nhiều lần). Còn thèm phim mới quá thì cứ làm 3 bước như mình, vẹn cả đôi đường. Các phim dễ như Extra English, Kungfu Panda,… Nên dừng ở các phim level dễ thôi nhé, đừng vội tham và chán. Lên trang Studyphim.vn và xem các phim cấp độ 1-2 là được.

Nên đi thêm các CLB tiếng anh tầm trung như Izi English,… để có thể giao tiếp và thấy người khác nói tiếng Anh. Đi một ngày đàng học một sàng khôn. Bạn sẽ thấy nhiều thứ mới lạ và hứng thú học tiếng Anh lắm.

Đừng quên luyện phát âm. Nếu bạn đã nắm chắc IPA, hãy luôn sữ dụng từ điển để tra phát âm từ mới. Mặt chữ không giống phiên âm nên đừng chủ quan chỉ nhìn vào mặt chữ mà nghĩ là đọc đúng. Các bạn vẫn nên giữ thói quen bắt chước một đoạn phim hoặc một đoạn diễn thuyết của người bản xứ. Hãy nhớ phát âm luôn là thứ người khác nhìn vào và ngưỡng mộ bạn. Mục tiêu là phát âm chuẩn, nối âm, nuốt âm sao cho nói thật tự nhiên, có nhấn câu và luyện sau cho khác accent tiếng việt. Khi bạn nghe người ta nói : “Oh, you don’t have any accent” là bạn biết mình giỏi rồi đấy.

Thời gian cần thiết để luyện qua Level này là khoảng 150 – 200 giờ, theo nghiên cứu của Cambridge.

B1 – Intermediate:

Có khả năng hiểu những ý chính trong ngôn ngữ thông qua các chủ đề quen thuộc thường gặp trong công việc, ở trường học hay khu vui chơi… Có thể xử lý hầu hết các tình huống có thể xảy ra trong giao tiếp. Có khả năng sử dụng các câu liên kết đơn giản trong các chủ đề quen thuộc trong cuộc sống hoặc liên quan đến sở thích cá nhân. Có thể miêu tả các sự kiện, các trải nghiệm, giấc mơ, ước ao hay tham vọng của mình và đưa ra những nguyên nhân, giải thích cho các ý kiến và dự định đó.

Bạn học từ level Elementary thì tới đây bạn đã luyện được khoảng 300 giờ. Mỗi ngày học một tiếng thì cũng đã gần 1 năm. Với phát âm chuẩn thì bạn đã có thể sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp bình thường rồi. Bây giờ là lúc tăng tốc để trở tạo khác biệt thật sự cho mình đây. Việc của bạn vẫn là tiếp tục nghe và đọc. Tiếp tục cải thiện giọng điệu của mình và hãy bắt đầu viết nhật ký bằng tiếng Anh. Đến giờ thì bạn có thể luyện tiếng anh bằng cách hay nhất đó là sử dụng nó để phục vụ cuộc sống của bạn như làm việc, giải trí, học tập,…

Bạn có thể tiếp tục nghe hết 30 bài của bộ Power English vừa luyện nghe, luyện nói và phản xạ tiếng Anh, bộ này được thiết kế giúp bạn phản xạ, học sâu nhớ lâu, học ngữ pháp qua những câu chuyện khá là chuẩn rồi. Luyện nghe + đọc bằng những series phim như Friends, How I met your mother, …, học bằng YouTube các kênh như TED, Boston English. Bạn cũng có thể bắt đầu học các kỹ năng khác bằng tiếng Anh nếu muốn như Photoshop, Lập trình…ở các mức độ beginner trên youtube, vừa giúp bạn có thêm kỹ năng, vừa nâng cao tiếng Anh nữa. Nếu bài nghe qua dễ với bạn, hãy chỉnh cho tốc độ của Video lên x1.25; x1.5; x2, bạn sẽ rất tập trung đấy.

Về đọc, bạn có thể đọc các sách như Rich Dad Poor Dad, 5 love languages, How to speak like a Native… Khuyến khích sữ dụng bản online vì bạn có thể tra từ dễ dàng với sự hỗ trợ của từ điển click and see. Nên sữ dụng song song cả từ điển Anh-Anh và Anh-Việt. Có thể bạn sẽ gặp khó khăn ở chương đầu tiên của sách, nhưng cứ kiên nhẫn đọc qua chương một, các chương phía sau sẽ dễ dàng hơn cho bạn đến 80% rồi 😀

Có thể tìm thêm audiobook của các sách này trên Youtube nhé. Nghe và đọc song song sẽ tốt hơn là chỉ đọc (nhất tiễn song điêu mà). Có thể audiobook sẽ chỉ đúng 95% thôi (nhưng là miễn phí nên vậy cũng tốt rồi)

Sau thêm 200 giờ luyện tập, bạn sẽ có khả năng hiểu những ý chính trong ngôn ngữ thông qua các chủ đề quen thuộc thường gặp trong công việc, ở trường học hay khu vui chơi… Có thể xử lý hầu hết các tình huống có thể xảy ra trong giao tiếp. Có khả năng sử dụng các câu liên kết đơn giản trong các chủ đề quen thuộc trong cuộc sống hoặc liên quan đến sở thích cá nhân. Có thể miêu tả các sự kiện, các trải nghiệm, giấc mơ, ước ao hay tham vọng của mình và đưa ra những nguyên nhân, giải thích cho các ý kiến và dự định đó.

Thời gian cần thiết để luyện qua Level này là khoảng 200 – 250 giờ, theo nghiên cứu của Cambridge.

B2 – Upper Intermediate:

Có khả năng hiểu các ý chính trong văn bản phức tạp về các chủ đề cụ thể cũng như trừu tượng, bao gồm những thảo luận về các vấn đề kỹ thuật về chuyên ngành của người học. Giao tiếp một cách tự nhiên và lưu loát với người bản địa, không gây sự hiểu lầm giữa đôi bên. Có khả năng sử dụng các câu chi tiết, rõ ràng trong nhiều chủ đề khác nhau, bày tỏ quan điểm về một vấn đề cũng như so sánh những ưu, nhược điểm của từng đề tài trong các bối cảnh khác nhau.

Cấp này là cấp luyện sử dụng tiếng Anh chuyên nghiệp và hiệu quả. Đây là lúc bạn cần tập trung sử dụng tiếng Anh nhiều hơn, đi sâu vào các lĩnh vực bạn muốn tiềm hiểu, sử dụng phương pháp học với Social Video Learning. Có nghĩa là bạn chỉ nên tập trung vào việc học kiến thức, kỹ năng, giải trí, nghiên cứu bằng tiếng Anh sao cho đúng với nhau cầu thực tế cuộc sống của các bạn.

Về đọc chuyên sâu, mục tiêu của bạn là hoàn thành khoảng 4-5 quyển sách là bạn có thể thoải mái đọc đa số những quyển sách khác, tùy thuộc vào lĩnh vực bạn đã tìm hiểu trong suốt quá trình học ở trên. Tiểu thuyết cũng sẽ là lựa chọn tốt.

Bạn nên rèn luyện sự tự tin nói chuyện với người bản xứ bằng cách đi các CLB tiếng Anh có người nước ngoài như Master’s Cup… hoặc nếu được thì đăng ký làm host trên Couch Surfing để mời các bạn nước ngoài về nhà mình. Sự tự tin còn đòi hỏi việc bạn dám ra khỏi vùng an toàn và làm quen với người lạ nữa chứ không phải chỉ giỏi tiếng Anh là được. Bạn là người Việt Nam nhưng bạn cũng ít khi bắt chuyện người lạ đúng hông nào 😀

Đặc biệt, giai đoạn này là giai đoạn cần tăng vốn từ vựng cả nghe và đọc, bạn nên đọc và nghe sách song song, hãy lên amazon.com lựa cho mình một cuốn sách và audiobook bạn yêu thích, nghe và đọc song song mỗi ngày, sẽ giúp bạn tăng từ vựng một cách nhanh chóng mặt đấy!! Một tháng 2 cuốn sách, that’s the best choice! (bạn chỉ cần đầu tư cho mình 10 – 20 usd đã có trên tay cuốn sách để đọc, vừa trao đồi kiến thức vừa nâng cao trình độ tiếng Anh của mình, quá hời cho những khoản học phí ở các trung tâm nhé)

Một số website dưới đây sẽ hỗ trợ bạn rất nhiều trong việc học thêm kiến thức hoặc kỹ năng mới:

• informationisbeautiful.net: Trang web này cung cấp cho bạn thông tin về rất nhiều lĩnh vực như điện ảnh, ẩm thực, sức khỏe, âm nhạc… Điều thú vị là thông tin đều được hiển thị dưới dạng thống kê và biểu đồ. Vì vậy, chúng rất bắt mắt và sinh động, giúp bạn tiếp thu kiến thức tốt hơn.
• spreeder.com: Trang web này giúp bạn rèn luyện kỹ năng đọc nhanh, một kỹ năng khá hữu ích khi bạn phải giải quyết quá nhiều công việc. Điều thú vị là trang web này “dạy” bạn hoàn toàn miễn phí.
• gutenberg.org: Đây đơn giản chỉ là một thư viện số với trên 42.000 quyển sách dưới dạng e-book, đủ để cho bạn đọc suốt đời. Đừng lo lắng về chuyện bản quyền vì chúng đều được tải và đọc hợp pháp.
• geographyiq.com: Giống như “đứa con” của Google Earth và Wikipedia, trang web này cung cấp cho bạn mọi loại kiến thức được hệ thống bằng bản đồ. Bạn có thể click vào từng khu vực, nước… để tra cứu thông tin về chúng một cách trực quan.
• lumosity.com: Đây là một trang web luyện trí thông minh đúng nghĩa. Sử dụng những trò chơi trí tuệ đơn giản, Lumosity.com sẽ tìm ra điểm yếu, điểm mạnh trong bộ não của bạn và lên kế hoạch giúp bạn tăng cường những gì còn thiếu.
• howstuffworks.com: Trang web này giúp bạn “mở rộng tầm mắt” bằng cách cung cấp kiến thức về quy luật vận hành của mọi thứ trong đời sống. Bạn có thể tìm thấy thông tin về nhiều lĩnh vực như giải trí, công nghệ, sức khỏe…
• ocw.mit.edu: Trang web của Học viện Công nghệ Massachusetts, Mỹ, này sẽ mang đến cho bạn nhiều khóa học bổ ích. Điểm ấn tượng là chúng hoàn toàn miễn phí.

Thời gian cần thiết để luyện qua Level này là khoảng 250 – 300 giờ, theo nghiên cứu của Cambridge.

C1: Advanced:

Có khả năng hiểu các loại văn bản dài và phức tạp, nhận biết được các hàm ý. Biểu hiện khả năng ngôn ngữ một cách tự nhiên, thuần thục mà không gặp phải nhiều khó khăn. Sử dụng ngôn ngữ linh hoạt và hiệu quả phục vụ trong các mục đích xã hội, học tập hay công việc. Có khả năng dùng các câu có cấu trúc chặt chẽ, rõ ý về những đề tài phức tạp, sử dụng linh hoạt các thành phần câu, từ nối câu và các cụm từ chức năng.

Cấp độ này là gần như hoàn thiện quá trình học tiếng Anh của bạn rồi, theo phân loại thì từ cấp này trở lên được gọi là thành thạo! Tới giờ thì chắc chắn bạn đã có khả năng tự học tự nghiên cứu và sử dụng tiếng Anh của mình. Cái bạn cần là thời gian, còn phương pháp thì cứ tiếp tục sử dụng tiếng Anh theo cách bạn muốn. Các tài liệu nghiên cứu khoa học khó nhằn thì đây cũng là lúc chinh phục nó.

Nếu muốn thử thách, hãy tham gia Toast Master Saigon. Đây là diễn đàn của những bạn có trình độ tiếng Anh Advanced, luyện diễn thuyết chuyên nghiệp, có người hỗ trợ và sửa sai cho bạn, giúp bạn nói chuyên nghiệp hơn.

Bạn có thể tham gia các cuộc thi học thuật. Bạn sẽ thấy mình dễ dàng lấy được TOEIC 800 trở lên như chơi, vì nó chủ yếu là nghe và đọc, cái bạn đã luyện suốt thời gian qua. Chỉ cần liếc sơ vài đề và xem cách thi là được.

IELTS thì cần kiếm một người có kinh nghiệm chỉ bạn phần Speaking và Writing, vì cái này nó có luật chơi riêng, có tiêu chuẩn chấm điểm nên mình phải theo luật của nó. Sau đó cứ ôm bộ CamBrigde 1-10 mà học. Bộ này được gọi là Bộ Đề Thần Thánh, nó tồn tại từ đời nào rồi mà tới giờ vẫn được săn đón, đắt như tôm tươi là bạn hiểu được nó Thánh đến mức nào rồi. Đừng có kiếm cả đống tài liệu về rồi lạc trong đó không biết bắt đầu từ đâu.

Thời gian cần thiết để luyện qua Level này là khoảng 300 – 400 giờ, theo nghiên cứu của Cambridge.

C2: Fluent:

Có khả năng hiểu một cách dễ dàng những thông tin đọc và nghe được.

Tóm tắt thông tin từ các nguồn nói và viết khác nhau, tái cấu trúc các lập luận và miêu tả thành một trình tự gắn kết. Biểu hiện khả năng ngôn ngữ một cách tự nhiên, trôi chảy và chính xác, phân lập các tầng nghĩa khác nhau kể cả trong những tình huống phức tạp.

Bây giờ thì bạn có thể sử dụng tiếng Anh như tiếng mẹ để của mình rồi. Tìm hiểu về văn hóa và con người ở các nước sử dụng tiếng Anh sẽ giúp bạn đi xa hơn.

Tổng thời gian để hoàn thiện toàn bộ quá trình gồm khoảng 1200 giờ. Nếu mỗi ngày bạn học 1 giờ thì mất khoảng hơn 3 năm là thành thạo một ngoại ngữ nhé!

Những câu hỏi thường gặp???

Q: Xem phim hoặc đọc sách hiểu hết tất cả các từ trong câu, nhưng sao dịch nó không ra ý nghĩa gì cả?

Vậy là các bạn đã gặp idiom hoặc Phrasal Verb (động từ phức) như He is an apple of one eye, kick of, take over… Các này khá là mệt. Nó tổ hợp các từ lại với nhau và ra một nghĩa chả dính gì tới nghĩa của từng từ cả. Chỉ có cách học thuộc thôi. Bạn có thể xem nó như một từ vựng mới có nhiều từ và học theo bảng Essential English Idioms. Nhưng mà học kiểu đó thì mệt lắm. Tốt hơn là khi bạn thấy bạn biết tất cả từ vựng nhưng không dịch được cả câu, thì bạn biết trong câu có idiom hoặc Phrasal Verb. Khi đó bạn tra thử nguyên cụm từ, thường dấu hiệu là có giới từ đi kèm. Làm nhiều lần bạn sẽ dễ nhận diện thôi. À còn một cách tốt nhất là bạn xem phim song sub Anh Việt (trên Studyphim.vn) nếu nguyên câu không hiểu chỉ cần nhìn người ta dịch như thế nào, vậy là bạn sẽ biết được idiom hoặc phrasal verb đó và hiểu nghĩa là gì.

Q: Vừa đọc vừa tra từ điển mất công và tốn thời gian quá

Điều bạn cần là từ điển Lingoes – Chỉ cần click vào từ bạn không hiểu, nó sẽ tự tra cho bạn.

Q: Nghe bao lâu thì có thể nói được?

Cái này tùy thuộc vào bạn. Khi bạn không nói được, hãy hỏi mình Tại sao?
Nếu câu trả lời là bạn không biết gì để nói, vậy hãy tiếp tục nghe, cứ cho bản thân thời gian.
Nếu câu trả lời là bạn biết nói như thế nào, nhưng ngại nói sai thì hãy tìm một người hướng dẫn (là bạn của bạn, thầy giáo, trợ giảng…) người bạn cảm thấy an toàn khi nói. Hãy tập nói với họ cho đến khi bạn tự tin hơn.

Q: Mình chưa nói được, có nên đi các CLB tiếng anh không?

Nhiều bạn nói là vào CLB thì ai nói được thì nói hoài, còn mình không nói được thì chỉ ngồi im, vậy đi làm gì? Thật ra, đi CLB là để bạn tạo động lực cho mình để học chăm chỉ hơn. Ra ngoài đó để thấy nhiều người Việt nói tiếng Anh tốt và học theo. Bạn đi ngay từ lúc chưa nói được sẽ tốt hơn rất nhiều so với việc nói được rồi mới đi CLB.

Q: Học 6 tháng hoặc 3 tháng có thể thành thạo tiếng Anh?

Như định nghĩa, thành thạo là ở Level Advanced trở lên nhé! Không có gì là không thể. Có thể bạn dành 8 tiếng/ngày để luyện trong 6 tháng thì bạn cũng đủ 1000 giờ và thành thạo trong 6 tháng. Trải nghiệm của mình và nhiều bạn giáo viên bên mình đều cần nhiều năm để có đủ input từ nhiều nguồn. Nếu muốn, bạn có thể thử lộ trình 6 tháng, mỗi ngày 8 tiếng xem 🙂

Tài liệu học nè

Ví lý do bản quyền nên một số trang sẽ không có link hoặc mình sẽ dẫn đến trang gốc. Nếu muốn download, bạn có thể practice skill search trên google nhé 😉

Phần mềm

• Từ điển Lingoes. đây là dạng từ điển Click And See, bạn chỉ cần click vào từ cần tra, nó sẽ tự tra nghĩa cho bạn. Phần mềm có thể cài nhiều từ điển. Nên cài 1 cái Anh-Việt, một cái Anh-Anh để học sâu hơn.
• KMP Player. Phần mềm giúp bạn hiện 2 sub Anh-Việt nếu bạn muốn. Tải sub ở subscene.
• Gom Player. Phần mềm giúp bạn có thể chọn lập đi lập lại 1 đoạn video bằng phím tắt “[“ và “]” Dùng cho những bạn nào muốn luyện phát âm hoặc luyện nghe bằng phương pháp chép chính tả. Phương pháp này có thể giúp bạn nghe cự tốt nhé. Có bạn đạt IELTS 9.0 là nhờ cái này. Có hướng dẫn chi tiết nếu bạn học Simple English.

Trình độ A1 – A2:

Pronunciation:

• BBC Learning English Pronunciation. Bộ này là giọng Hoàng Gia Anh nha các bạn.
• 42 ngày phát âm. Bộ này của Daniel Heuer, các bạn tham khảo. Anh có nhiều Video rất hay khác về tiếng Anh. Xem để biết thêm về văn hóa Mỹ.
• Rachel’s English. Kênh hướng dẫn phát âm giọng Mỹ nổi tiếng nhất nhì với hơn 2 triệu lượt subscribes.

Nghe + Đọc song song

• Listening Practice Through Dictation. Bộ này rất chậm, rõ và dễ nghe, nhiều đoạn hội thoại thực tế. Nhược điểm là nó không phải là các câu chuyện hấp dẫn, nhưng các bạn có thể thấy thú vị từ việc bắt chước kể lại câu chuyện.
• Boston English. Các này các bạn nghe video nào có chữ Elementary thôi nhé, ví dụ trong này có Spider Man 1 là cấp Elementary.
• Effortless English – Original. Để học trước hết các bạn xem 7 quy tắc học tiếng anh của thầy AJ Hoge nhé. Bộ này các bạn tự search nhé, vì lý do bản quyền.
• Studyphim.vn. Kênh xem phim học tiếng Anh miễn phí. Có các phim như Friends, How I met your mother, Extra English…
• Effortless English – Flow English – Để học trước hết các bạn xem 7 quy tắc học tiếng anh của thầy AJ Hoge nhé. Bộ này là các câu chuyện hài thú vị. Vui hơn bộ Power và Original.

Trình độ B1 – B2

Nghe:

• Effortless English – Power English. Để học trước hết các bạn xem 7 quy tắc học tiếng Anh của thầy AJ Hoge nhé. 10 bài đầu thầy sẽ dạy các bạn điều khiển cảm xúc. 20 bài sau có thêm phần Point Of View để các bạn học ngữ pháp.
• Effortless English – Real English. Bộ này là các đoạn hội thoại thực tế của người bản xứ, thích hợp cho bạn nào thích học văn hóa Mỹ, Idioms, slangs … Có giải thích cụ thể, theo mình thì thích hợp cho bạn nào muốn đi Mỹ, làm việc nhiều với người Mỹ, tìm hiểu văn hóa, hoặc thích nói idioms cho sang 😀
• Ted.com. TED là viết tắc của Technology – Education – Design, nơi bạn có thể nghe hơn 2000 bài diễn văn của những nhân vật nổi tiếng trên khắp thế giới và học hỏi kinh nghiệm từ họ. Bạn sẽ không bị mất phí và cũng không cần phải đi xa mới tham dự được các buổi nói chuyện. (đặc biệt là luôn đầy đủ sub cả Anh lẫn Việt nhé)
• Boston English. Các này các bạn nghe video nào có dành cho Intermediate nhé.

Đọc:

• Kho truyện khổng lồ tại Simple English với hàng trăm cuốn. Bạn download tại đây nhé!
• Library Genesis. Thiên đường download sách tiếng Anh. Trang download sách dạng PDF, nếu có tiền các bạn nên lên Amazone mua để có bản quyền và mua giúp tác giả. Rich Dad Poor Dad, 5 love languages, How to speak like a Native là những quyển khá dễ, các bạn Pre-intermediate vẫn đọc được.

Khác:

• Couch Surfing. Nếu bạn có nhà, có thể lên trang này tìm đăng ký làm host cho các khách phượt nước ngoài. Vừa có thêm bạn, vừa giúp người, vừa học văn hóa và tiếng Anh.

Trình độ C1-C2

• Advanced Listening English Practice. Có ông thầy Phill đọc cho nghe, nhiều chủ đề về nhiều lĩnh vực thực tế hơn.
• Saigon Toastmasters Club. Câu lạc bộ dành cho những bạn giỏi Tiếng Anh. Có thể đăng ký thuyết trình trước đám đông, bạn sẽ được một tutor hỗ trợ việc thuyết trình.
• Cambridge Practice Tests For IELTS Series 1-9. Dành cho bạn nào muốn luyện IELTS, cứ ôm bộ này cày là ok. Nên đi học một khóa Nói-Viết để lấy kinh nghiệm và mẹo thi.

Còn bạn nào cảm thấy mình không học mỗi ngày được hoặc chưa áp dụng được những gì mình viết thì hãy tới Simple English để được hướng dẫn nhé!