Mụn đỏ và sưng đau được gọi là mụn viêm. Mặc dù bã nhờn và tế bào da chết là nguyên nhân chính gây ra mụn, nhưng vi khuẩn cũng đóng một phần trong việc làm tắc nghẽn lỗ chân lông. Vi khuẩn có thể gây tình trạng nhiễm trùng sâu bên dưới bề mặt da. Điều này dẫn đến những nốt mụn sưng tấy và khó loại bỏ. Hãy cùng bác sĩ Nguyễn Thị Thảo tìm hiểu mụn viêm thông qua bài viết dưới đây nhé!
Nguyên nhân và triệu chứng của mụn viêm
Nguyên nhân
Các tuyến sản xuất dầu (bã nhờn) thường liên kết với các nang lông. Tuy nhiên, các tế bào da chết có thể bịt kín các nang lông, khiến dầu không thoát được ra ngoài. Khi các nang lông bị bịt kín, vi khuẩn da (được gọi là Propionibacterium acnes, hoặc P. acnes) bắt đầu phát triển, gây viêm mụn.
Nồng độ hormone tăng cao trong tuổi dậy thì có thể gây ra mụn viêm. Nguyên nhân khác gây ra mụn bao gồm:
- Sự thay đổi nồng độ hormone trong chu kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ.
- Một số loại thuốc (chẳng hạn như corticosteroid, lithium và barbiturat).
- Dầu từ thức ăn và một số loại mỹ phẩm có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mụn.
- Vi khuẩn bên trong mụn.
- Di truyền.
- Chà xát da quá mạnh.
Triệu chứng
Mụn viêm tiến triển theo bước sau:
- Sự tắc nghẽn không hoàn toàn của lỗ chân lông dẫn đến mụn đầu đen (một nốt mụn nhỏ, đầu màu đen).
- Sự tắc nghẽn hoàn toàn của lỗ chân lông dẫn đến mụn đầu trắng ( nốt mụn nhỏ, đầu màu trắng).
- Nhiễm trùng và kích ứng khiến mụn viêm hình thành.
Với mỗi loại mụn viêm khác nhau đòi hỏi các cách trị mụn viêm khác nhau. Vì vậy điều quan trọng là phải xác định chính xác loại mụn viêm mà bạn gặp phải.
Các loại chính bao gồm:
- Mụn trứng cá bị viêm: Đây là những nốt mụn đầu đen và mụn đầu trắng sưng tấy.
- Mụn sần: Những nốt mụn đỏ nhỏ, chứa đầy mủ xuất hiện trên bề mặt da của bạn.
- Mụn mủ: Chúng tương tự như mụn sần nhưng kích thước lớn hơn.
- Mụn bọc: Những nốt mụn chứa đầy mủ này nằm bên dưới bề mặt da của bạn.
- Mụn nang: Là tình trạng mụn viêm nặng nhất. Chúng nằm sâu bên dưới bề mặt da của bạn. Mụn nang chứa đầy mủ và to và đau khi chạm vào.
Các phương pháp điều trị mụn viêm
Mụn viêm có thể lây lan và thậm chí gây ra sẹo, vì vậy tốt nhất bạn nên bắt đầu điều trị càng sớm càng tốt. Tùy thuộc vào loại mụn mà bạn có, bác sĩ có thể đề nghị bắt đầu với các cách trị mụn viêm không kê đơn (OTC) trước khi chuyển sang các phương pháp điều trị theo toa mạnh hơn.
Xem thêm: Bấm huyệt trị mụn: Liệu pháp điều trị vấn đề da hiệu quả
Có thể mất vài tuần đến vài tháng để các biện pháp điều trị có tác dụng đầy đủ.
Phương pháp điều trị không kê đơn (OTC)
Có rất nhiều phương pháp điều trị không kê đơn (OTC) cho mụn viêm. Dưới đây là ba thành phần chính bạn thường thấy trong các sản phẩm này:
Benzoyl peroxide
Thành phần này hoạt động bằng cách giết chết vi khuẩn P. acnes bị mắc kẹt trong lỗ chân lông của bạn và giảm viêm. Nó có thể làm khô da của bạn. Vì vậy tốt nhất bạn nên sử dụng nó như một phương pháp điều trị tại chỗ.
Axit salicylic
Thành phần này có tác dụng đào thải và loại bỏ các tế bào da chết từ sâu bên trong lỗ chân lông của bạn. Nó cũng giúp làm tan các tổn thương do mụn viêm và ngăn ngừa chúng quay trở lại. Bạn có thể sử dụng nó trên toàn bộ vùng da bị mụn của mình. Nhưng nhớ sử dụng kem dưỡng ẩm, vì nó có thể gây khô da theo thời gian.
Lưu huỳnh
Bạn sẽ tìm thấy thành phần này trong nhiều cách trị mụn viêm. Nhưng nó hoạt động tốt nhất đối với tình trạng mụn trứng cá nhẹ, không viêm. Mặc dù lưu huỳnh không làm cho tình trạng mụn viêm của bạn trở nên tồi tệ hơn, nhưng nó cũng không có tác dụng điều trị nhiều.
Bắt đầu bằng cách thêm một loại sữa rửa mặt chứa axit salicylic và một loại kem bôi tại chỗ chứa benzoyl peroxide vào quy trình chăm sóc da của bạn. Có thể mất một vài tháng trước khi bạn bắt đầu nhận thấy sự khác biệt. Hãy nhớ rằng mụn viêm không phải lúc nào cũng đáp ứng với việc điều trị không kê đơn, đặc biệt nếu nó lan rộng và dai dẳng. Nếu bạn không thấy thay đổi sau ba tháng, hãy cân nhắc đến gặp bác sĩ da liễu.
Thuốc được kê đơn
Tùy thuộc vào các triệu chứng của bạn, bác sĩ da liễu của bạn có thể đề nghị một hoặc kết hợp các cách trị mụn viêm, bao gồm:
Retinoids tại chỗ
Retinoids là các dẫn xuất vitamin A giúp loại bỏ các tế bào da chết. Retinoid theo toa. Chẳng hạn như Differin và Retin-A, có hiệu quả đối với mụn viêm.
Bên cạnh một số mẩn đỏ và bong tróc khi bắt đầu sử dụng, retinoids cũng làm cho da của bạn nhạy cảm hơn với tia UV. Vì vậy hãy nhớ thoa kem chống nắng khi sử dụng chúng nhé!
Isotretinoin
Được chiết xuất từ vitamin A, thuốc uống này là một trong những cách trị mụn viêm mạnh nhất được kê đơn.
Isotretinoin có thể gây ra một loạt các tác dụng phụ. Vì vậy nó thường dành cho các trường hợp nghiêm trọng. Thường là những trường hợp liên quan đến mụn nang bị viêm, không phản ứng với retinoids. Tránh dùng isotretinoin nếu bạn đang mang thai, đang cho con bú hoặc có dự định mang thai.
Thuốc kháng sinh uống
Nếu bác sĩ da liễu của bạn nghi ngờ rằng vi khuẩn P.acnes đang gây ra mụn của bạn, họ có thể kê một đợt thuốc kháng sinh. Chúng được sử dụng tạm thời để kiểm soát vi khuẩn, thường là trong trường hợp mụn nang lan rộng.
Thuốc kháng sinh tại chỗ
Không giống như thuốc kháng sinh uống, bạn chỉ có thể dùng trong thuốc kháng sinh uống trong một thời gian ngắn. Nó có thể được sử dụng hai lần một ngày trong tối đa hai tháng. Tuy nhiên, cách trị mụn viêm này không mạnh bằng thuốc kháng sinh uống, vì vậy chúng tốt nhất cho các loại mụn viêm ít nghiêm trọng.
Phương pháp điều trị nội tiết tố
Một số trường hợp bị mụn viêm là do mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể. Trong những trường hợp này, bác sĩ da liễu của bạn có thể kê đơn thuốc cân bằng hormone. Ngoài ra, thuốc tránh thai là cách trị mụn viêm có tác dụng đối với một số phụ nữ bị mụn nhiều hơn trong chu kỳ kinh nguyệt.
Spironolactone (một loại thuốc kháng androgen) cũng có thể giúp điều trị các mụn sần và mụn nang do nồng độ androgen cao bất thường.
Các biện pháp ngăn ngừa mụn viêm hiệu quả
Các cách trị mụn viêm sẽ không mang lại hiệu quả nếu bạn không chăm sóc da đúng cách. Thực hiện theo các mẹo sau:
- Không tự ý nặn bất kỳ loại mụn nào, đặc biệt quan trọng đối với mụn viêm. Làm như vậy có thể làm tăng tình trạng viêm nhiễm và khiến mụn lan rộng hơn.
- Rửa mặt vào buổi sáng và buổi tối bằng sữa rửa mặt dạng gel dịu nhẹ.
- Tắm ngay sau khi tập thể dục.
- Thoa kem chống nắng hoặc kem nền có tích hợp chống nắng mỗi ngày. Điều này sẽ giúp bảo vệ làn da của bạn khỏi tia UV. Nó cũng là điều bắt buộc nếu bạn đang sử dụng retinoids hoặc các cách trị mụn viêm khác khiến da của bạn nhạy cảm hơn với ánh nắng mặt trời.
- Nếu bạn trang điểm, hãy tìm những sản phẩm không chứa dầu và không gây mụn để không làm tắc nghẽn lỗ chân lông hoặc làm cho tình trạng mụn của bạn trở nên tồi tệ hơn. Ngoài ra, hãy nhớ tẩy trang thật kỹ trước khi rửa mặt vào buổi tối.
Mụn viêm là tình trạng da phổ biến. Nếu tình trạng mụn viêm ở mức độ nhẹ, bạn có thể áp dụng các cách trị mụn viêm không kê đơn. Đối với mụn viêm vừa đến nặng, bạn nên đặt lịch hẹn với bác sĩ da liễu. Họ sẽ giúp bạn tìm ra phương pháp điều trị phù hợp với bản thân.