Huyền thoại về trí nhớ của cá vàng
“Não cá vàng” là thuật ngữ hay được dùng để gọi những người đãng trí, hay quên, nói trước quên sau. Điều này xuất phát từ một niềm tin phổ biến cho rằng, trí nhớ của cá vàng chỉ tồn tại trong 3 giây và mỗi vòng nó bơi quanh bể giống như nhìn thấy thế giới lần đầu tiên. Tuy nhiên, đây chỉ là một nhận định sai lầm.
Bạn đang đọc: Não cá vàng với trí nhớ 3 giây chỉ là huyền thoại
Không ai biết lịch sử một thời về trí nhớ của cá vàng bắt nguồn từ đâu. “ Nó có vẻ như đến từ một quảng cáo nhiều năm trước, nhưng đến giờ không còn ai nhớ rõ ”, Ashley Ward, nhà sinh vật học tại Đại học Sydney, nước Australia, cho biết .
Ngoài cá vàng, nhiều người cho rằng những loài cá khác cũng có trí nhớ kém và hay quên. Nguyên nhân hoàn toàn có thể là do tác động ảnh hưởng của một số ít bộ phim hoạt hình cho trẻ nhỏ như “ Đi tìm Nemo ” của hãng Disney, với nhân vật chính là chú cá đãng trí Dory .
Cá vàng có tên khoa học là Carassius auratus, thuộc họ cá chép vàng ( Cyprinidae ). Nhiều nghiên cứu và điều tra gần đây cho thấy, cá vàng có năng lực ghi nhớ và học tập, chúng thậm chí còn còn mưu trí hơn cá hồi. Mức độ mưu trí của cá không hề thua kém chim và nhiều động vật hoang dã có vú khác. Những loài thuộc họ con cá chép tối thiểu cũng mưu trí ngang bằng chuột. Một số loài như cá tuế, cá gai và cá bảy màu hoàn toàn có thể học cách thoát khỏi mê cung, nhận ra những con cá khác và ghi nhớ đối thủ cạnh tranh cạnh tranh đối đầu .
Quan niệm trí nhớ của cá vàng chỉ tồn tại trong vài giây là không chính xác.
Ảnh: The Guardian
Trí nhớ dài hạn của cá vàng
Tính đến nay đã có tối thiểu ba điều tra và nghiên cứu độc lập về cá vàng cho thấy năng lực ghi nhớ của chúng lớn hơn 3 giây .
Trong nghiên cứu và điều tra tiên phong, những nhà khoa học tại Đại học Plymouth ( Anh ) dạy cá vàng gạt một công tắc nguồn trong bể nước để lấy thức ăn. Để tăng độ khó, những nhà khoa học thiết lập công tắc nguồn để nó chỉ hoạt động giải trí một giờ mỗi ngày trong thời hạn 3 tháng. Cá vàng thay vì bơi đi bơi lại mà không nhận được thức ăn, chúng mở màn thích nghi và đẩy công tắc nguồn ít liên tục hơn trong những thời gian không có thức ăn. Thậm chí cá vàng còn gây kinh ngạc cho những nhà khoa học khi chúng gạt công tắc nguồn đúng vào thời gian thức ăn sắp Open. Điều này cho thấy, cá vàng nhớ đúng chuẩn thời gian có thức ăn .
Trong nghiên cứu và điều tra thứ hai, những nhà khoa học tại Đại học Queen › s Belfast đã chứng tỏ trí nhớ tiêu biểu vượt trội của cá vàng. Cá vàng sẽ tránh xa một khu vực đặc biệt quan trọng của bể nuôi, nơi chúng bị điện giật nhẹ trong 24 giờ trước đó. Kết quả này chỉ ra rằng, cá vàng nhớ được vị trí gây nguy hại, khiến chúng phải chịu cảm xúc đau đớn .
“ Cá vàng hoàn toàn có thể học cách tránh quân địch sau khi bị tiến công một lần và chúng lưu giữ những ký ức này trong nhiều tháng ”, Kevin Warburton, nhà điều tra và nghiên cứu tại Đại học Charles Sturt, nước Australia, nhận định và đánh giá .
Nghiên cứu thứ ba là của Rory Stokes, một học viên tại Trường Khoa học và Toán học nước Australia. Rory đặt một đèn tín hiệu vào trong bể cá vàng vào thời gian cho cá ăn mỗi ngày, đồng thời đo khoảng chừng thời hạn cá bơi đến ngọn đèn để lấy thức ăn. Khoảng thời hạn này giảm đáng kể trong 3 tuần, từ một phút đến vài giây, sau đó Rory vô hiệu đèn tín hiệu. Sáu ngày sau đó, Rory đặt ngọn đèn lại vào trong nước. Mặc dù không nhìn thấy ngọn đèn trong một tuần, con cá bơi đến ngọn đèn trong 4,4 giây. Điều này cho thấy, cá vàng nhớ được mối link giữa ngọn đèn và thức ăn trong tối thiểu 6 ngày .
“ Nhiều người cho rằng, trí nhớ của cá vàng chỉ sống sót trong 3 giây và mỗi vòng nó bơi quanh bể giống như nhìn quốc tế lần tiên phong. Tôi tin rằng đây chỉ là một lịch sử một thời, nhằm mục đích làm cho tất cả chúng ta cảm thấy ít tội lỗi về việc nuôi cá trong những bể nhỏ ”, Rory nói .
Kỹ thuật nuôi cá ít tốn kém
Cá thường được nuôi trong lồng bè gần bờ biển. Đây là kỹ thuật nuôi cá rất phổ cập nhưng yên cầu phải góp vốn đầu tư nhiều vào lồng, bè và nhân lực để giám sát, nuôi dưỡng, đánh bắt cá. Biện pháp nuôi này cũng gây ra nhiều tranh cãi, khi phân cá làm ô nhiễm nước và môi trường tự nhiên ven biển .
Dựa trên những hiệu quả điều tra và nghiên cứu về trí nhớ dài hạn của cá vàng nói riêng và những loài cá khác nói chung, ba nhà nghiên cứu và điều tra Boaz Zion, Ilan Karplus và Assaf Baraki tại Viện công nghệ tiên tiến Technion, Israel, đã nỗ lực tìm ra công nghệ tiên tiến mới để nuôi cá ngoài biển khơi, không gây hại cho môi trường tự nhiên nhưng vẫn mang lại doanh thu .
Giống như cách mà nhà sinh lý học Ivan Pavlov người Nga thiết lập phản xạ có điều kiện kèm theo cho những con chó, khiến chúng tiết nước bọt trong miệng khi nghe tiếng chuông mỗi khi đến giờ ăn, những nhà nghiên cứu tại Viện công nghệ tiên tiến Technion dạy cho những con cá biển link tiếng chuông dưới nước với thức ăn. Sau một tháng thiết lập phản xạ có điều kiện kèm theo, những con cá này được thả ra biển trong 5 tháng để tự tăng trưởng. Khi cá đủ lớn để bán ra thị trường, nhóm điều tra và nghiên cứu gọi chúng lại bằng tiếng chuông và bắt bằng lưới đánh cá .
Các nhà nghiên cứu nói rằng, đây là công nghệ tiên tiến nuôi cá mới ít tốn kém hơn. Ngoài ra, nó còn mang lại nhiều quyền lợi, ví dụ điển hình như làm giảm ảnh hưởng tác động xấu tới thiên nhiên và môi trường do cá tăng trưởng trong điều kiện kèm theo tự nhiên thay vì phải sống trong một cái lồng eo hẹp .
“ Phương pháp mới có nhiều lợi thế. Cá tăng trưởng ngoài tự nhiên, không sử dụng lồng nuôi và không gây ô nhiễm thiên nhiên và môi trường. Việc cho cá ăn sẽ rẻ hơn nhiều vì những con cá tự nuôi sống bản thân ”, những nhà khoa học nhận định và đánh giá. Kết quả nghiên cứu và điều tra được trình diễn trong một hội thảo chiến lược vềĐất đai, Môi trường và Nông nghiệp do Thương Hội khoa học đất Israel và Thương Hội Kỹ thuật Nông nghiệp Israel đồng tổ chức triển khai .