Nếu là tín đồ mê hải sản thì bạn sẽ không thể nào bỏ qua vùng đất Bình Thuận với những món ăn trứ danh được chế biến từ cá, mực, tôm, ghẹ, v.v. tươi sống và ngon miệng. Ôi cái vị thanh ngọt đậm đà đó cứ nhắc đến là thèm quá đi! Và bài viết hôm nay, mình sẽ không nói về sự quen thuộc đó nữa mà xin được giới thiệu một món hoàn toàn khác biệt. Được mệnh danh là vị vua không ngai của đại dương, đó chính là nhum biển.
1. Nhum biển là con gì? Có những loại nhum biển nào?
Nhum gai, một loại nhum biển phổ biến ở Bình Thuận
Nhum biển hay được người dân gọi là cầu gai, nhím biển. Loài này có tên khoa học là Echinoidea, thuộc ngành Động vật da gai và chủ yếu sinh sống ở đại dương.
Nhum biển bề ngoài dạng hình cầu với đường kính nằm khoảng từ 3 – 10cm. Bao bọc xung quanh cơ thể là lớp vỏ dày từ 3 đến 4 phân và phủ kín bởi các lớp gai nhọn. Nằm gọn trong đó là phần thịt nhum (còn được gọi là trứng nhum), có khối lượng chiếm phần nhỏ so với phần vỏ của chúng. Những thớ thịt của nhum thường có cấu tạo hình sao 5 – 8 cánh. Màu sắc cam hoặc vàng, bám dọc theo thành vỏ.
Mọi người thường lầm tưởng nhum là loại vật giáp sát vì lớp vỏ cứng ở ngoài nhưng thật ra, chúng thuộc chi nhuyễn thể, sống ở vùng biển cạn. Điều tiên quyết để nhum chọn sống là vùng nước ở đó phải trong và phải có nhiều rong rêu hoặc san hô, đá ngầm. Vì đây là nguồn thức ăn chủ yếu của chúng.
Nhum biển có rất nhiều loại, song chỉ có vài loại là ăn được. Có thể kể đến các loại được ưa chuộng hiện nay như nhum đen, nhum giang, nhum bạc, nhum bắc, v.v.. Tuy nhiên phổ biến nhất để làm thực phẩm là nhum sọ và nhum đen. Nhum sọ có gai ngắn, mảnh dễ chế biến. Còn nhum đen to hơn, gai cứng dài và đen toàn thân.
Trong đó, nhum đen được yêu thích nhất vì phổ biến, kích thước to cỡ bàn tay và lượng thịt bên trong dồi dào hơn hẳn so với các loại khác, tầm 16 múi thịt chắc với vị bùi béo khó cưỡng.
2. Công dụng, lợi ích không ngờ cho sức khỏe của nhum biển
Nhum biển là món ăn bổ dưỡng cho sức khỏe – Ảnh Macthanhbinh
Ngày nay, người ta ăn không chỉ vì ngon nữa mà món ăn đó còn phải bổ dưỡng cho sức khỏe. Và nhum biển hoàn toàn đáp ứng được nhu cầu khắt khe này khi sở hữu một bảng “giá trị dinh dưỡng” trong mơ.
- Hàm lượng protein tự nhiên số 1.
- Chứa nhiều chất xơ tốt cho sức khỏe của con người. Ngoài ra, nhum biển còn cung cấp vitamin A, vitamin E, canxi và iot.
- Nhum biển là loài ăn nhiều mà không sợ béo. Bởi chúng là loài chứa rất ít chất béo và carbohydrate và chỉ chứa khoảng 125 calo trên một con.
- Vô cùng giàu có về khoản axit béo omega-3, cũng như các khoáng chất khác như magie, sắt, đồng, mangan, kali, selen,…
Sở hữu bảng thành tích ấn tượng này nên không có gì lạ khi nhum được xem là “nhân sâm biển” với những công dụng tuyệt vời cho sức khỏe như:
Tăng cường sức khỏe cho tim mạch
Bệnh tim được xem là căn bệnh nguy hiểm hàng đầu gây tử vong cho con người. Thật may mắn, bạn hoàn toàn có thể bảo vệ trái tim của mình bằng cách bổ xung những dưỡng chất có lợi như axit béo Omega-3 có trong nhum biển chẳng hạn.
Với axit Omega-3, nguy cơ mắc các bệnh như rối loạn nhịp tim, đột quỵ và đâu tim được giảm đáng kể. Các nhà khoa học cũng khuyến cáo nên tiếp thu dưỡng chất đặc biệt này từ các loại hải sản chứ không phải là từ các viên nang.
Chống lại các dấu hiệu lão hóa của cơ thể
Tuổi già là thứ ai cũng phải đối mặt, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể làm giảm tốc độ già đi của mình. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, ăn nhum biển thường xuyên sẽ giúp bạn hạn chế tối đa nguy cơ mắc các bệnh về già như viêm, đau xương khớp. Song song, nhum biển còn có những ích lợi to lớn cho cơ thể có thể kể đến như:
- Vitamin D là chất đẩy nhanh quá trình hấp thụ canxi của cơ thể, giúp xương phát triển khỏe mạnh.
- Vitamin C thì làm chậm quá trình lão hóa. Đặc biệt, còn giúp cơ thể tự phòng tránh một số bệnh ung thư.
- Omega-3 làm giảm nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer. Nếu phụ nữ tiêu thụ lâu dài các axit béo omega-3 hải sẳn thì chức năng nhận thức cũng sẽ được tăng cường đáng kể.
Đảm bảo thị lực
Axit béo Omega 3 có trong nhum biển giúp con người ít bị thoái hóa điểm vàng do tuổi tác. Ngoài ra, vitamin A còn có khả năng tăng cường thị lực, hệ thống miễn dịch và sinh sản.
Hỗ trợ chức năng miễn dịch
Khi hệ miễn dịch được cải thiện, đồng nghĩa với nguy cơ mắc bệnh của bạn đã giảm đáng kể. Các triệu chứng hen suyễn và dị ứng sẽ không còn đồng hành với bạn mỗi khi trái gió trở trời nữa.
Và chất chống oxy nổi tiếng đã giúp bổ sung “sinh lực” cho hệ thống miễn dịch làm việc, chính là ngôi sao SELEN đang hiện diện trong nhum biển.
3. Cách chọn nhum biển tươi nhiều thịt, gạch và trứng
Nhum biển càng to, thịt càng nhiều – Ảnh Nerb
Bắt nhum biển chưa bao giờ là việc dễ dàng, ngay cả khi đó là những ngư dân lành nghề. Nếu có bất kỳ tác động mạnh nào mà nhum cho là nguy hiểm, thì việc bạn hứng chịu cơn mưa gai từ chúng là điều đã định trước. Đồng thời, nhum sẽ chỉ càng bám chặt trong đá hơn và khiến bạn không thể nào gỡ dễ dàng ra được.
Tuy bắt nhum luôn đòi hỏi sự khéo léo và kiên trì, nhưng thành quả nhận được sẽ không bao giờ khiến bạn phải thất vọng. Ngoài việc tự mình đi bắt, thì bạn cũng có thể đến cửa hàng hoặc chợ hải sản để săn cho mình những chú nhum biển tươi ngon và nhiều trứng nhất. Và để chọn được như ý, bạn nên lưu ý những điểm sau nhé
- Đầu tiên, phải luôn đảm bảo con mình chọn còn sống. Để xác định, bạn hãy nhìn vào những cái gai bên ngoài xem chúng sẽ cử động như thế nào khi có hoặc không có nước.
- Thứ hai, nhớ rằng lượng thịt bên trong luôn được quyết định bằng kích thước bên ngoài. Con càng to thì thịt càng nhiều!
- Và cuối cùng, cần biết chọn loại nhum. Với nhiều người sành ăn, nhum gai và nhum sọ chính là món hảo hạn. Dù thịt nhum gai có mùi tanh hơn nhum sọ , nhưng nếu bạn đã ăn được thì chắc hẳn, thịt nhum gai sẽ ngon hơn nhiều so với nhum sọ.
4. Cách chế biến và bảo quản nhum biển đúng cách
Không quá khó khăn để bạn sơ chế được nhum biển. Nhưng vẫn có một số lưu ý nhỏ mà bạn nên nhớ kỹ mỗi khi sơ chế chúng.
- Nên chuẩn bị sẵn sàng một đôi bao tay cao su hoặc vải để bảo hộ cho đôi bàn tay. Điều này sẽ giúp tránh bị gai của nhum biển đâm vào làm bị thương.
- Hãy cẩn thận rửa nhum dưới vòi nước chảy mạnh để chắc rằng, cát và bụi bẩn bên trong đã được loại ra bớt.
Và sau đây là cách mà bạn nên dùng để xử lý những con nhum biển:
- Bước 1: Xử lý lớp gai xung quanh vỏ ngoài bằng cách dùng kéo cắt hết, cho đến khi đảm bảo không còn khả năng bàn tay có thể bị thương nữa.
- Bước 2: Tìm phần mông của nhum biển, sau đó tiếp tục dùng kéo cắt theo hình vòng tròn.
- Bước 3: Bên trong nhum thường có nước nêm bạn nhớ đổ hết phần nước này ra nhé. Hết lớp nước này, thịt sẽ được lộ ra. Dùng nhíp nhổ bớt gân máu và thức ăn còn đọng lại bên trong cho sạch sẽ. Nhớ chừa lại phần thịt màu vàng/cam chứ đừng loại ra hết, không có gì mà ăn nữa đâu!
- Bước 4: Tiếp tục rửa sạch và tráng sơ lại với nước trước khi thưởng thức hoặc chế biến.
5. Nhum biển làm món gì ngon?
Món nhum biển nướng mỡ hành và trứng phổ biển ở Bình Thuận
Chất thịt lạ lùng cùng cung cách nấu đa dạng đã khiến hương thơm của nhum biển dễ dàng lan tỏa trong miệng, chinh phục mọi thực khách cho dù họ có khó tính đến đâu. Đến Bình Thuận mà không một lần thưởng thức nhúm biển là dở rồi.
Ăn sống
Đây được xem là cách ăn phổ biến của ngư dân. Bởi sau khi bắt lên bờ, họ chỉ cần cắt hết gai nhọn xung quanh rồi dùng dao chẻ đôi, loại bỏ hết bộ lòng bên trong. Còn lại là phần thịt mịn như bơ bám dọc thành cầu, dùng muổng xúc thưởng thức là đã có ngay món ăn hảo hạn giữa đất trời.
Còn khi vào nhà hàng, nhum sống sẽ được ăn kèm với mù tạt hoặc chanh. Và thêm ít ớt nhuyễn, đậu phộng rang, cải xanh để cho trọn vẹn cái sự cay, chua, nồng và béo này. Bùm, đầu lưỡi của bạn đã bị công phá và thuộc quyền kiểm soát của nhum. Hãy giơ tay đầu hàng trước vị bùi ngon thần thánh này nào!
Cháo nhum
Nếu bạn không ăn được “sashimi” nhum biển thì đừng vội lo, vì đã có món cháo nhum thần thánh giúp bạn thưởng thức trọn hương vị của biển theo cách rất ta.
Cái thức gạo trắng mềm mịn, sóng sánh vàng lại thêm chút tiêu xay, hành,ngò, rau mầm mới hái… đã tạo nên một bát cháo vừa ngon, vừa ấm lòng đến lạ. Ăn trong ngày mưa thì còn gì bằng phải không nào!
Nhum nướng
Với những người yêu thích món nướng thì không thể nào bỏ qua được món nhum nướng thần kỳ này. Con nhum nướng lửa vàng óng, rưới thêm mỡ hành dậy mùi thơm thì đúng là số một. Món ăn này được chế biến nhanh nhưng vẫn đem lại hương vị đặc biệt của con nhum và cảm giác khoan khoái khó cưỡng.
Chả nhum
Người dân Bình Thuận còn thường ăn con nhum này như ăn chả. Cho thịt nhum vào một chiếc bát lớn, thêm vào đó hành ngò, gia vị, tiêu và nước mắm. Sau đó đánh nhuyễn, nén thành từng miếng rồi cho vào chảo rán vàng.
Thành phẩm là những miếng chả nhum vàng ruộm, thơm phức và nhất là không bị khô. Đây được xem là món ăn tủ của nhiều người, mỗi lần về quê mà không ăn là thấy thiếu gì ngay!
6. Giá cả và nơi bán nhum biển
Giá cả và nơi bán nhum biển
Ở Bình Thuận, bạn có thể tìm thấy loài nhum biển này ở khu vực xã Phước Thể và Mũi La Gàn (Bình Thạnh) của huyện Tuy Phong và ở huyện đảo Phú Quý. Các chú nhum đi theo dòng hải lưu và vùng rạn đá, nhiều nhất là vào khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 7 dương lịch hằng năm.
Ngư dân ở nơi này chỉ cần đi “săn” nhum đúng mùa “trăng sáng” là trúng lớn. Cứ bắt là được ngay một em to tròn, thịt ngon, chắc và béo ngậy.
Giá dao động của nhum được thu mua từ 100 – 300 nghìn đồng tùy mùa cho một kg thịt nhum đã được lóc ra khỏi vỏ. Nếu bạn muốn mua nhum còn nguyên con, thì giá sẽ thấp hơn nhiều, chỉ từ 20 – 25 nghìn đồng/kg hoặc thấp hơn nữa khi bán theo số lượng con.
Vào mùa nhum biển, nếu bạn đang có ý định đi du lịch ở Bình Thuận và đi ngang qua khu vực xã Phước Thể, chùa Cổ Thạch tham quan, thì phải ghé ngay chợ gần nhất và thưởng thức món đặc sản nức tiếng đang ngày càng hiếm này nhé! Nhất định sẽ là một trải nghiệm khó quên cho bạn đó!
Có thể nói rằng, nhum biển quả là một loại hải sản thần kỳ với những công dụng đặc biệt cũng như sự đa dạng trong cách chế biến. Hi vọng một ngày không xa, vùng đất Bình Thuận sẽ có cơ hội đãi bạn một bữa ăn thịnh soạn đến từ con nhím biển này để bạn hiểu hơn về các món ăn ở Bình Thuận.
Huỳnh (PR+)
Local blogger ở Bình Thuận. Liên hệ công việc: 0816101600 – huynh@phanri.plus