Ý nghĩa mâm ngũ quả bày bàn thờ ngày tết
Mâm ngũ quả bày bàn thờ ngày Tết vốn có nguồn gốc từ đạo Phật, được nhắc đến trong kinh Vu lan bồn với hình ảnh trái cây năm màu, tượng trưng cho ngũ thiện căn theo đức tin nhà Phật, bao gồm Tín căn, Tấn căn, Niệm căn, Tuệ căn, Định căn. Ngũ (tức năm) theo quan niệm phương đông là con số gắn với sự sống, sự đủ đầy.
Việc bày mâm ngũ quả trên bàn thờ gia tiên ngày Tết mang ý nghĩa bày tỏ tấm lòng thành kính với các bậc tổ tiên. Quả cũng là biểu tượng cho thành quả lao động của con cháu dâng lên ông bà để tận hiếu tâm.
Việc lựa chọn các loại quả trong mâm ngũ quả tùy theo phong tục và đặc trưng sản vật mỗi vùng miền. Tuy nhiên, điểm chung là những loại quả này đều là những quả ngọt, mang một cái tên ý nghĩa, hình dáng và màu sắc bắt mắt.
Tết nên chưng loại trái cây gì?
Trái cây ngày Tết là một yếu tố không thể thiếu trên bàn thờ của nhiều gia đình Việt, tượng trưng cho những thành quả của người nông dân sau một năm lao động miệt mài. Ngoài ra, trái cây mang một ý nghĩa sâu sắc, thể hiện lòng thành, hướng về cội nguồn, tổ tiên và mong ước những điều tốt lành cho người thân trong gia đình. Việc lựa chọn mâm trái cây để chưng ngày Tết còn tùy thuộc vào vùng miền và từng địa phương với những quan niệm văn hóa riêng.
1. Quả mãng cầu
Theo người dân miền Nam, vào ngày Tết mỗi gia đình đều có một mâm ngũ quả tượng trưng cho khát vọng cầu vừa đủ xài trong năm mới bắt đầu. Theo quan niệm này, quả mãng cầu không thể thiếu với ý nghĩa khát vọng và cầu mong những điều may mắn, tiền tài đến với gia đình.
2. Quả dừa
Quả dừa là loại quả không thể thiếu trong mâm ngũ quả ngày Tết của dân ta, với ý nghĩa không nên có quá nhiều tham vọng, chỉ cầu ăn no mặc ấm và cầu sự bình an là điều quý giá. Người ta thường lựa chọn những quả dừa nặng trĩu, tròn trịa, có vỏ vàng hoặc ửng đỏ để chưng trong mâm ngũ quả ngày Tết.
3. Quả đu đủ
Quả đu đủ thể hiện phần ý nghĩa như đủ sức khỏe, đủ may mắn, đủ tiền tài,…cho mọi gia đình. Loại quả tượng trưng cho khát vọng về thịnh vượng, viên tròn trong tâm hồn lẫn vật chất nên sự có mặt của quả đu đủ trong mâm ngũ quả sẽ làm cho cuộc sống của người người, nhà nhà luôn no đủ và không sợ thiếu thốn vật chất trong năm mới.
4. Quả xoài
Với phát âm miền Nam thì quả xoài còn gọi khác là quả xài, chính vì thế người ta ví von quả xoài cho ước mơ về sự tiêu xài đầy đủ và không thiếu thốn. Sự hiện diện của quả xoài được hạnh phúc, ấm no và đủ tiền để chi tiêu thoải mái trong cuộc sống hàng ngày.
5. Quả bưởi
Bạn sẽ dễ dàng bắt gặp quả bưởi ở những mâm ngũ quả của hầu hết các gia đình Việt Nam. Người ta thường dành vị trí ở giữa và cao nhất trong mâm ngũ quả để trang trí quả bưởi. Theo quan niệm xưa, những loại quả có hình dáng căng tròn như quả bưởi là biểu tượng cho sự thịnh vượng, đem lại may mắn và nguồn sức khỏe dồi dào cho gia đình. Chính vì vậy, quả bưởi luôn là lựa chọn ưu tiên để chưng trong mâm ngũ quả ngày Tết của mọi gia đình.
6. Quả phật thủ
Quả phật thủ có màu vàng óng ánh và hình dáng giống bàn tay của Đức Phật là một loại quả quan trọng trong mâm ngũ quả ngày Tết. Người ta tin rằng quả phật thủ có hình dạng bàn tay Phật khi dâng cúng lên bàn thờ sẽ nhận được sự ban tài lộc và phúc lành từ ân trên. Ngoài ra, màu vàng là màu của sự may mắn, cát tường và thịnh vượng nên quả phật thủ luôn được ưu tiên xuất hiện trong mâm ngũ quả ngày Tết của mỗi gia đình ở miền Bắc.
7. Quả sung
Quả sung là loại quả được mong đợi mang đến sự sung túc về tinh thần và vật chất cho gia chủ cùng sự sum vầy, đoàn viên của những thành viên trong gia đình. Với màu sắc tươi xanh mơn mởn quả sung hứa hẹn một khởi đầu tràn đầy sức sống, như ý và cát tường cho tất cả mọi người.
Những loại hoa quả tuyệt đối không mang lên mâm hoa quả ngày tết
1. Quả giả bằng nhựa
Chưng đồ giả trên bàn thờ ngày Tết là điều đại kỵ trong thờ cúng. Bởi chúng không mang sinh khí, khiến bàn thờ tổ tiên mất đi sự linh thiêng, trang trọng. Chính vì thế, người ta tin rằng chưng quả giả sẽ chẳng mang đến điềm tốt lành cho gia chủ.
2. Quả đã chín
Quả chín có nhược điểm là không thể chưng lâu, và thu hút côn trùng làm ô uế nơi thờ cúng. Trong những ngày Tết bận rộn, việc thay mâm ngũ quả thường xuyên là điều rất khó. Trong khi đó, bạn cần giữ gìn sinh khí cho bàn thờ tổ tiên suốt những ngày Tết. Do vậy, hãy chọn những loại hoa quả có độ chín vừa phải hoặc có thể chưng được lâu dài như dừa, táo, bưởi,…
3. Quả có gai nhọn
Theo phong thủy, những loại quả có gai nhọn như mãng cầu xiêm, sầu riêng, mít,…đều không thích hợp mang lên bàn thờ gia tiên vào dịp Tết. Về mặt cảm quan, chúng trông không đẹp mắt và có mùi khá nồng, không thích hợp với không gian linh thiêng thờ phụng của bàn thờ gia tiên.
Chuẩn bị mâm ngũ quả để bày bàn thờ ngày Tết được xem là một điều quan trọng trong những lễ nghi truyền thống. Mâm ngũ quả càng đầy đủ đẹp mắt sẽ mang đến sự ấm no sung túc cho con cháu. Vì vậy, hãy thật tinh tế và tỉ mỉ trong việc chọn các loại hoa quả trưng bày bàn thờ ngày Tết để có một cái tết thật đẹp, một khởi đầu thuận lợi và trôi chảy.
Xem thêm:
Tác giả: Team Cleanipedia
Bản quyền thuộc về: Unilever Vietnam.