Đôi nét về 12 vị thần Hành binh, Hành khiển và Phán quan
Theo quan niệm dân gian, thời điểm Giao thừa chính là thời khắc quan trọng để các gia đình dưới hạ giới tổ chức nghi thức tiễn các quan Hành khiển cũ và cung đón các quan Hành khiển mới.
Vậy 12 vị thần Hành binh, Hành khiển và Phán quan là ai? Theo tìm hiểu, trong vũ trụ có sao Mộc (Mộc tinh) mà phương Đông gọi là sao Thái Tuế, 12 năm quay hết một vòng Mặt trời. Hàng năm đi ngang qua một cung trên đường Hoàng đạo, ứng với 12 cung từ Tý đến Hợi.
Khi sao Mộc đi vào cung Tý năm đó gọi là năm Tý, đến cung Sửu năm đó gọi là năm Sửu… vào cung Hợi thì gọi là năm Hợi. Vì vậy, đó là sao năm hay sao Thái Tuế và được tôn là vị “Hành khiển thập nhị chi Thần”.
Người xưa có quan niệm phong phú về thần linh đã không coi đơn giản đó là một ngôi sao mà thần linh hóa thành 12 vị thần hành khiển (quan văn), hành binh (quan võ) gọi là thập nhị Đại vương hành khiển và tin rằng, đó là những người thay mặt Ngọc Hoàng trông coi việc dưới dương gian. Mỗi vị một năm theo chu kỳ của 12 con giáp. Bắt đầu từ năm Tý, năm cuối cùng là Hợi. Hết năm Hợi sẽ quay trở lại với vị Đại vương hành khiển của 12 năm trước.
Các vị Hành khiển có trách nhiệm cai trị nhân gian trong cả năm, xem xét mọi việc hay dở của từng người, từng gia đình, từng xôn xóm… sau đó lên tâu lại với Thượng đế. Thượng đế, căn cứ vào bản công tội đó để chỉ thị người mới xuống cai trị để định công, tội.
Bên cạnh 12 vị hành khiển là 12 Phán quan. Đại vương hành khiển lo việc thi hành những mệnh lệnh của Ngọc hoàng còn Phán quan thì lo việc ghi chép công, tội của mọi người, mọi gia đình…
Trong các vị Hành khiển, có vị nhân từ, có vị cương trực và cũng có vị khó tính, khắc nghiệt. Nếu năm đó gặp vị hành khiển nhân từ, cương trực, đức độ thì nhân dân no đủ, khang thái, ít thiên tai, dịch bệnh… Nhưng năm nào gặp vị Hành khiển khắc nghiệt thì đói kém, dịch bệnh, thiên tai…
12 vị Hành khiển, Hành binh và Phán quan ứng với các năm
Năm Tý: Quan hành khiển Chu Vương, Thiên Ôn Hành Binh chi Thần, Lý Tào Phán quan.
Năm Sửu: Quan hành khiển Triệu Vương, Tam thập lục phương Hành Binh chi Thần, Khúc Tào Phán quan.
Năm Dần: Quan hành khiển Ngụy Vương, Mộc Tinh chi Thần, Tiêu Tào Phán quan.
Năm Mão: Quan hành khiển Trịnh Vương, Thạch Tinh chi Thần, Liêu Tào Phán quan.
Năm Thìn: Quan hành khiển Sở Vương, Hỏa Tinh chi Thần, Biểu Tào Phán quan.
Năm Tị: Quan hành khiển Ngô Vương, Thiên Hải chi Thần, Hứa Tào Phán quan.
Năm Ngọ: Quan hành khiển Tấn Vương, Thiên Hao chi Thần, Nhân Tào Phán quan.
Năm Mùi: Quan hành khiển Tống Vương, Ngũ Đạo chi Thần, Lâm Tào Phán quan.
Năm Thân: Quan hành khiển Tề Vương, Ngũ Miếu chi Thần, Tống Tào Phán quan.
Năm Dậu: Quan hành khiển Lỗ Vương, Ngũ Nhạc chi Thần, Cự Tào Phán quan.
Năm Tuất: Quan hành khiển Việt Vương, Thiên Bá chi Thần, Thành Tào Phán quan.
Năm Hợi: Quan hành khiển Lưu Vương, Ngũ Ôn chi Thần, Nguyễn Tào Phán quan.
Quan Hành khiển năm 2022 là ai?
Theo quy luật đã nêu ở bên trên thì năm 2022, quan Hành khiển sẽ là: Ngụy Vương Hành khiển, Mộc Tinh hành binh chi thần, Tiêu Tào phán quan.
Vậy năm 2022 nên cúng màu gì vào Giao thừa? Mỗi năm các bài văn khấn Giao thừa khi dâng hương ngoài trời đều khấn danh vị các vị hành khiển cùng các vị Phán quan. Năm nào thì khấn danh vị cũng như mua sắm vải đúng màu với đương niên hành khiển năm ấy.
Tên của các vị Hành khiển theo thập nhị địa chi, nhưng màu sắc bài vị, quần áo tuân theo phép ngũ hành: năm hành Kim (Canh, Tân) mầu vàng; Mộc (Giáp, Ất) mầu trắng; Thủy (Nhâm, Quý) mầu xanh; Hỏa (Bính, Đinh) mầu đỏ, Thổ (Mậu, Kỷ) mầu đen, xanh nước biển.
Năm Nhâm Dần 2022 sẽ là hành Thủy nên cúng màu xanh hoặc đen.
Vậy năm 2022 cúng ngựa màu gì? Năm Nhâm Dần 2022 có quan Hành khiển hạ trần là Ngụy Vương, Hành binh là Mộc tinh, Phán quan là Tiêu Tào. Năm nay lại có Thiên can Nhâm thuộc Thủy, nên màu sắc ngựa, bài vị, quần áo, mũ mão đều là màu đen hoặc canh nước biển.
Lễ vật cúng quan Hành khiển đêm Giao thừa 2022 thế nào? Theo quan niệm ngàn năm nay của người Việt, lễ vật cúng các vị thần này là gạo muối, trầu cau, trà rượu, gà luộc và vài chén cháo… Đặc biệt, gia chủ không được quên giấy tiền vàng bạc và một bộn đồ thế.
Theo quan niệm “nhấ nhân thế nhị hình” thì mỗi thành viên trong nhà phải nộp 2 hình thế để các vị thần này điền vào sổ lính. Ngoài ra, người ta còn đốt dâng cho các vị thần này hình ảnh hoanh trại, nghe thuyền, xe cộ, vũ khí, chiêng trống…
Sau khi cúng xong, gia chủ lất hình một vị thần Hổ dán ngay trước cửa, ý muốn nhờ ngài phù hộ tất cả các thành viên trong gia đình và bẻ cặp giò gà đang cúng để đoán vận mạng cát hung.
Văn khấn quan Hành khiển Giao thừa Nhâm Dần 2022
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
Kính lạy:
– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.
– Con kính lạy Đức Bồ tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.
– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần.
– Con kính lạy ngài cựu niên Hành khiển, cựu Hành binh chi thần, cựu Phán quan.
– Con kính lạy ngài đương niên Ngụy Vương Hành khiển, Mộc Tinh hành binh chi thần, Tiêu Tào phán quan.
– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.
Nay là phút giao thừa năm Tân Sửu với năm Nhâm Dần.
Chúng con là: …, sinh năm: …, hành canh: … tuổi, cư ngụ tại số nhà: …, ấp/khu phố: …, xã/phường …, quận/huyện/ thành phố …, tỉnh/thành phố …
Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân.
Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.
Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật, Thánh, dâng hiến tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cai Thái tuế, ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân, và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên kháng thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần.
Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư Phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy)
Xem thêm: Trọn bộ văn khấn Giao thừa Tết Nhâm Dần 2022 theo văn khấn cổ truyền Việt Nam