Rau tàu bay là loài cây cỏ mọc hoang dại ở khắp nơi và người ta tưởng chừng chỉ là một loài cây cỏ dại nhưng trên thực tế rau tàu bay không chỉ một loại rau có thể ăn được hàng ngày mà còn là một vị thuốc quý báu của dân gian. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về loại cây cỏ tưởng chừng như tầm thường nhưng lợi ích mà nó đem lại vô cùng quan trọng đối với sức khỏe của chúng ta.
1. Rau tàu bay hay Kim thất
Rau tàu bay hay còn được nhắc đến với nhiều tên gọi khác nhau như cây Kim thất, Ngải rét,… với tên khoa học là Crassocephalum crepidioides hay Gynura crepidioides Benth, thuộc họ Asteracae (họ Cúc). Đây là loại cây thân thảo, mọc cao tầm khoảng 1m với thân tròn có khía với lá mỏng có hình trứng dài và bản lá to, phiến lá hình thoi, có mùi thơm nhè nhẹ. Rau tàu bay này luôn được tìm thấy xung quanh chúng ta vì chúng mọc khắp nơi do hạt phấn của loài cây này được theo khắp nơi nhờ côn trùng và gió. Tuy nhiên, hiện nay rau tàu bay thường được tìm thấy chủ yếu là những vùng miền núi và ít thấy hơn ở vùng đồng bằng. Và rau tàu bay này thường ra hoa quả vào mùa xuân và mùa hạ.
2. Thành phần và nguồn gốc của rau tàu bay
Về nguồn gốc của ray tàu bay (Crassocephalum crepidioides hay Gynura crepidioides Benth.) nó bắt nguồn từ châu Phi và Madagascar, nhưng hiện nay đã tìm thấy ở khắp châu Á các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới và được tìm thấy ở khắp các nước ở khu vực Đông Nam Á kể cả Việt Nam. Lá và thân của rau tàu bay có chứa các chất béo, chất nhầy và rau tàu bay được ăn như một loại rau thông thường, và nhiều bộ phận của cây có công dụng chữa bệnh.
Theo các nghiên cứu và tính được thành phần dinh dưỡng (%) trong lá của rau tàu bay tươi (Crassocephalum crepidioides) trên 100g lá tươi là: nước 79,9%; năng lượng 268 kJ (64 kcal); protein 3,2 g; chất béo 0,7 g; carbohydrate 14,0 g; chất xơ 1,9 g; Ca 260 mg; P 52 mg và 3,4mg% carotenoid, 10mg% vitamin C.
Các thành phần hóa học được chiết xuất từ Crassocephalum crepidioides theo các bài báo khoa học và nghiên cứu được đăng bởi các tạp chí khoa học danh tiếng hàng đầu trên thế giới cho thấy rằng tác động chống nôn vừa phải ở vi khuẩn Salmonella typhimurium, rễ có chứa các hợp chất của tanin. Geotrichum, một loại nấm nội sinh ở rau tàu bay Crassocephalum crepidioides, tạo ra các chất dihydroisocoumarins có hoạt tính chống sốt rét tốt đối với Plasmodium falciparum (ký sinh trùng gây bệnh sốt rét hiện nay). Còn tinh dầu thu được bằng cách pháp chưng cất lá rau tàu bay bằng phương pháp thủy phân chủ yếu bao gồm các monoterpen như myrcene, limonene và α-copaene.
3. Công dụng của rau tàu bay
Nhờ các thành phần hóa học trong rau tàu bay mà theo các bài báo nghiên cứu khoa học cho thấy các công dụng của rau tàu bay.
-
Có tác dụng
làm lành vết thương
cụ thể hơn là thành phần hydroethanolic từ lá cây với tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm và tăng sinh tế bào giúp chữa lành vết thương.
-
Với thành phần hóa học methanol cũng được chiết xuất từ lá rau tàu bay có tác dụng giúp kéo dài thời gian đông máu trong cơ thể nên được áp dụng trong điều trị
chứng rối loạn đông máu
ở người một số người mắc bệnh.
-
Các thành phần hợp chất flavoniod trong cây có vai trò
chống oxy hóa
các tế bào đặc biệt là tế bào β tụy giúp bảo vệ tế bào khỏi sự thương tổn do stress oxy hóa do đó có hoạt tính tốt trên những
bệnh nhân đái tháo đường
.
-
Ngoài ra còn được sử dụng trong
điều trị u xơ hay phì đại tuyến tiền liệt
ở nam giới, đồng thời bảo vệ chức năng gan và chống ung thư.
Còn đối với y học dân gian thì rau tàu bay có vị đắng, mùi thơm nhẹ, có tác dụng thanh can hỏa, giúp giải độc, tiêu viêm, sát trùng và cầm máu nên được áp dụng và sử dụng làm thuốc chữa bệnh. Đối với hoa người ta thường phơi khô để trị sốt, cảm mạo, giúp hạ thân nhiệt và hỗ trợ tiêu hóa và tính lợi tiểu. Ngoài ra dịch chiết từ lá còn dùng để diệt giun sán, kháng sưng viêm, trị mụn nhọt.
4. Rau tàu bay có chữa được bệnh phì đại tuyến tiền liệt không?
Kết hợp giữa y học cổ truyền dân gian và y học hiện đại thì ngày nay theo một số nghiên cứu khoa học thì rau tàu bay cũng được sử dụng để chữa cho bệnh nhân đang trong tình trạng u xơ hay phì đại tuyến tiền liệt.
Bệnh phì đại tuyến tiền liệt hay còn được gọi là tăng sản tuyến tiền liệt lành tính là một tình trạng thường gặp ở nam giới khi độ tuổi bắt đầu trên 40, trong đó tuyến tiền liệt được mở rộng hay gọi là phì đại mà không phải là bệnh ung thư tuyến tiền liệt. Đây là vấn đề về tuyến tiền liệt phổ biến nhất ở nam giới trên 50 tuổi và ảnh hưởng đến khoảng hơn 50% đàn ông trong khoảng từ 51 đến 60 tuổi và gần 90% đàn ông tuổi trên 80.
Do trong rau tàu bay có chứa các thành phần hóa học có tác dụng chống oxy mạnh cũng như tính kháng khuẩn, kháng viêm, cầm máu và giải độc cho cơ thể. Nên việc sử dụng rau tàu bay trong quá trình điều trị bệnh u xơ tuyến tiền liệt hay phì đại tuyến tiền liệt là vô cùng tốt. Tuy nó sẽ không cải thiện các triệu chứng của căn bệnh này ngay và tức thì như các loại thuốc hóa dược trên thị trường nhưng hãy cố gắng sử dụng nước sắc rau tàu bay phơi khô một cách điều đặn trong một thời gian dài bạn sẽ nhận thấy công dụng của nó trong việc cải thiện tình trạng bệnh của bạn.
5. Các bài thuốc từ rau tàu bay
Các bài thuốc dân gian sử dụng rau tàu bay để trị một số bệnh phổ biến được áp dụng từ thời xa xưa đến thời nay.
5.1. Sử dụng rau tàu bay trong điều trị u xơ hay phì đại tiền liệt tuyến
Bạn nên sử dụng 30g rau tàu bay phơi khô cùng với 15g náng hoa trắng và sắc lấy nước để uống hàng ngày. Việc uống nước sắc của rau tàu bay cùng với náng hoa trắng sẽ giúp bạn cải thiện các triệu chứng mà căn bệnh phì đại tuyến tiền liệt gây ra như đau khó chịu khi đi tiểu, hay đi tiểu thường xuyên, tiểu ra máu làm ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống cũng như công việc của bạn. Vì nước sắc rau tàu bay có chứa một số thành phần flavonoid, tanin cũng như một số chất chống oxy hóa, kháng viêm, kháng khuẩn khác nên rất tốt trong quá trình điều trị ở bệnh nhân phì đại tiền liệt tuyến.
5.2. Rau tàu bay điều trị sốt, sốt rét
Bạn có thể dùng từ 10 – 15g rau tàu bay đã phơi khô và sắc uống. Bạn nên uống nước sắc rau tàu bay này liên tục trong khoảng từ 2 đến 3 ngày, sẽ giúp hạ thân nhiệt cũng như giảm các triệu chứng của sốt hiệu quả.
5.3. Chữa trị bệnh bướu cổ hay các bướu lành tính
Sắc nước uống với sự kết hợp tỉ lệ 1:1, 30g rau tàu bay phơi phô và 30g xạ đen phơi khô với khoảng 1,2 lít nước. Sắc đến khi còn khoảng 500ml và bạn nên chia làm 3 phần và uống hết trong một ngày. Kiên trì sử dụng từ 3 đến 4 tuần để thấy hiệu quả.
5.4. Chữa tiêu chảy, kiết lỵ đặc biệt là ở trẻ nhỏ
Bạn có thể dùng khoảng 15g lá rau tàu bay tươi hoặc phơi khô sắc lấy nước và cho trẻ con uống giúp giảm rõ rệt các triệu chứng tiêu chảy vì thành phần tanin có trong dịch nước sắc rau tàu bay có công dụng cầm tiêu chảy tốt.
5.5. Kháng khuẩn, kháng viêm, chữa đau xương khớp, nhức mỏi và cầm máu vết thương
Bạn có thể sử dụng một lượng lá rau tàu bay tươi vừa đủ, giã nát và đắp lên vùng bị đau nhức hay đang sưng viêm hay vết thương giúp kháng khuẩn, kháng viêm và giảm đau, cầm máu.
5.6. Giải độc cơ thể, giải độc và bảo vệ chức năng gan, tăng cường sức khỏe và ngừa ung thư
Bạn có thể sử dụng rau tàu bay này hàng ngày bằng việc luộc hoặc nấu canh sẽ giúp mát gan, thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm mà còn tăng cường sức khỏe và phòng ngừa các căn bệnh ung thư.
5.7. Giúp làm lành vết thương do côn trùng cắn
Vì có tính kháng khuẩn, kháng viêm và chống oxy hóa mạnh nên bạn có thể sử dụng lá rau tàu bay giã nhuyễn và đắp lên vết thương giúp mau lành đồng thời cầm máu nếu là vết thương mới.
6. Những lưu ý khi sử dụng rau tàu bay
-
Do thành phần cấu tạo trong rau tàu bay có chứa một lượng chất béo và chất nhầy đôi khi sẽ tạo nên mùi vị khó chịu cho người sử dụng. Nên khi sử dụng loại rau này trong ăn uống nhất là khi nấu canh thì bạn nên vớt bỏ phần dầu tiết ra từ cây nổi trên mặt nước và bắt đầu cho gia vị thì sẽ giúp món ăn được thơm ngon hơn.
-
Tuy có nhiều tác dụng có ích trong việc điều trị một số bệnh thông thường nhưng rau tàu bay là loài cây mọc hoang dại do đó việc kiểm soát độc tố trong thực vật còn chưa được kiểm soát nên bạn cần tránh sử dụng quá nhiều cũng như trồng rau này nhé.
-
Một số người cho rằng sử dụng rau tàu bay nhiều sẽ gây rối loạn hệ tạo máu hay gây thiếu máu, sỏi thận và gây độc là hoàn toàn sai và không có cơ sở. Tuy nhiên việc sử dụng quá nhiều rau tàu bay cũng không được khuyến khích, do đó hãy sử dụng một cách phù hợp và khoa học sẽ đem lại cho bạn những lợi ích cho sức khỏe như mong đợi.
Rau tàu bay hay cây Kim thất (Crassocephalum crepidioides) tuy là loài cây cỏ hoang dại mọc nhiều ở những vùng miền núi nhưng lại có nhiều lợi ích đáng kinh ngạc trong việc điều trị một số bệnh lý hiện nay. Việc hiểu biết rõ về bản chất và ý nghĩa của loài cây này sẽ giúp bạn có góc nhìn mới về việc sử dụng cây cỏ trong việc điều trị bệnh đồng thời biết cách sử dụng rau tàu bay một cách khoa học và hợp để tránh tác hại không mong muốn do việc thiếu hiểu biết về nó. Hy vọng bài viết trên đã cung cấp đầy đủ thông tin hữu ích về rau tàu bay !
Rau tàu bay có tác dụng gì? Những bài thuốc từ thảo dược này