Thơ mới là gì? Là một cuộc cách mạng giải phóng thơ ca ra khỏi những quy định, luật lệ cũ đã lỗi thời và thường gắn liền với việc giải phóng cái tôi cá nhân, luôn đặt cái tôi làm chủ thể trọng tâm của thơ ca. Để hiểu rõ hơn, quý bạn đọc đừng bỏ lỡ bất kỳ nội dung thông tin nào có trong bài viết dưới đây của ruaxetudong.org!
Thơ mới là gì? Phong trào thơ mới là gì?
Thuật ngữ thơ mới xuất hiện trong chương trình Ngữ văn lớp 8. Thơ mới là phong trào thơ xuất hiện vào những năm 20 của thế kỷ XX. Những nhà thơ theo phong trào này thường có xu hướng “đoạn tuyệt” với thể loại thơ cũ gò bó cả về nội dung và hình thức. Đây được ví là cuộc cách mạng “giải phóng” thơ ca khỏi những ràng buộc lỗi thời.
Thơ mới là cách gọi trào lưu sáng tác thơ phi cổ điển, chịu ảnh hưởng từ các phép tắc tu từ, thanh vận của thơ hiện đại phương Tây. Thơ mới trở thành một hiện tượng trong khu vực các nước Châu Á. Thơ mới ra đời, phát triển dựa theo yêu cầu cấp thiết của sự hiện đại hóa thi ca truyền thống.
Hiểu một cách đơn giản nhất, phong trào thơ mới là một cuộc cách mạng giải phóng thơ ca khỏi các luật lệ, quy định cũ đã lỗi thời, gắn liền với việc giải phóng cái tôi cá nhân, đặt cái tôi cá nhân và cái chủ quan vào trung tâm của thơ ca, cho phép bộc lộ mọi cung bậc, cảm xúc, tình cảm cá nhân của mình.
Lịch sử ra đời của thơ mới
Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, Pháp cai trị Việt Nam, Pháp đẩy mạnh phong trào khai phá thuộc địa vô tình đã đẩy nhanh làn gió của phương Tây vào Việt Nam. Phan Khôi cũng viết nhiều bài báo chỉ trích các trói buộc của nhà văn cũ, đòi hỏi phải “cởi trói” cho sáng tác thơ ca.
Từ 1924-1925, tiểu thuyết của Hoàng Ngọc Phách kể về mối tình Đạm Thủy – Tố Tâm đã gây sóng gió trong giới học sinh, thanh niên thành thị dù tình yêu chưa vượt qua được rào cản của xã hội phong kiến. Năm 1928, Nguyễn Văn Vĩnh cũng đã phá vỡ vẫn điệu niêm luật, số câu của thơ cũ khi dịch bài thơ La cigale et la fourmi (Con ve và con kiến) của La Fontaine sang tiếng Việt. Đến năm 1929, Trịnh Đình Rư viết trên báo Phụ nữ tân văn (số 26).
Tháng 3/1932, bài thơ “Tình già” của Phan Khôi ra mắt trên báo Phụ nữ tân văn số 122 cùng với bài giới thiệu mang tên Một lối thơ mới trình chánh giữa làng thơ đã mở đầu cho phong trào Thơ mới. Ngay sau đó đã có cuộc tranh luận gay gắt giữa lối thơ mới và thơ cũ, đến năm 1941 mới chấm dứt. Thời kỳ vàng son của văn học Việt Nam diễn ra với tên gọi quen thuộc đó là Phong trào thơ mới.
Các giai đoạn của phong trào thơ mới
Phong trào thơ mới được chia thành các giai đoạn sau:
Giai đoạn từ 1932 – 1935
Đây là giai đoạn đánh dấu cho sự chớm nở của phong trào thơ mới với sự đấu tranh gay gắt giữa 2 trường phái thơ. Sau bài khởi xướng của Phan Khôi, một loạt các nhà thơ như Thế Lữ, Lưu Trọng Lư, Huy Thông, Vũ Đình Liên liên tiếp công kích thơ Đường luật, hô hào việc bỏ niêm, luật, bỏ điển tích, sáo ngữ,…
Ở giai đoạn đầu, Thế Lữ là nhà thơ tiêu biểu nhất của phong trào thơ mới với tập “Mấy vần thơ (1935)”. Bên cạnh đó, còn có sự góp mặt của nhà thơ Lưu Trọng Lư, Nguyễn Nhược Pháp, Vũ Đình Liên.
Giai đoạn 1936 – 1939
Là giai đoạn thơ mới chiếm ưu thế so với thơ cũ trên nhiều phương diện nhất là thể loại. Ở giai đoạn này xuất hiện nhiều tên tuổi lớn như Xuân Diệu (Tập Thơ thơ 1938, Hàn Mạc Tử (Gái quê 1936, Đau thương – 1937), Bích Khuê (Tinh huyết – 1939), Chế Lan Viên (Điêu tàn – 1937),…Đặc biệt với sự góp mặt của Xuân Diệu – nhà thơ “mới nhất trong các nhà thờ mới”, vừa mới vào làng thơ đã được người ta dành cho chỗ ngồi yên ổn.
Phong trào thơ mới phát triển mạnh mẽ với hàng loạt các cây bút có tên tuổi, thể hiện được tài năng nghệ thuật đặc sắc cũng như sự lên ngôi của cái tôi cá nhân ở giai đoạn này. Các nhà thơ được nói lên cảm xúc của mình một cách trọn vẹn.
Giai đoạn 1940 – 1945
Trong giai đoạn này, thơ mới xuất hiện nhiều khuynh hướng khác nhau nhưng về cơ bản là vẫn giữ được nét đặc trưng của thơ mới trong giai đoạn đầu. Các nhà thơ thời kỳ này xuất hiện một số bộ phận cổ súy cho việc ăn chơi, hưởng thụ trong thời thế loạn lạc. Giai cấp tiểu tư sản thành thị và một số của bộ phận trí thức đã không giữ được tư tưởng độc lập đã chạy theo giai cấp tư sản. Với thân phận của người dân mất nước và bị chế độ xã hội thực dân o ép, họ đã đứng lên sẵn sàng đón nhận những luồng gió khác nhau thổi đến.
Đặc điểm của phong trào thơ mới
Phong trào thơ mới có các đặc điểm nổi bật sau:
-
So với thơ ca trung đại, thơ mới tự do hơn, số câu, số chữ không bị hạn chế, chịu ảnh hưởng của thơ ca phương Tây. Bài thơ được chia thành nhiều khổ, không bị hạn chế bởi số khổ thơ. Cách thức điệp vần của các thơ mới hay nhất cũng khá phong phú.
-
Thơ mới thể hiện một cuộc cách mạng trong tư duy thơ, luôn đặt cái tôi cá nhân ở trung tâm. Trong thơ mới, có sự giao thoa hài hòa giữa thế giới nội tâm của chủ thể trữ tình với ngoại cảnh. Điều này được thể hiện ở hiện tượng nhân hóa trong thơ mới, giúp cho ngoại cảnh có cảm xúc giống như con người.
-
Thơ mới ghi lại cảm xúc chân thực của cá nhân chủ thể trước cách mạng. Cảm xúc ám ảnh trong thơ mới chính là cảm giác cô đơn, lạc lõng của con người. Sự cô đơn cả trong tình yêu và tâm hồn.
-
Thơ mới thể hiện tình cảm đối lập giữa tâm hồn và thế giới ngoại cảnh. Chính vì thế, phong trào thơ mới hình thành 1 khát vọng đó là khát vọng giải thoát và mong muốn thoát ly thực tại.
-
Bên cạnh đó, thơ mới còn thể hiện tình yêu tha thiết với cuộc sống, được thể hiện qua sự khát khao với tình yêu, hạnh phúc và khát vọng lên đường.
-
Các bài thơ mang đậm tính dân tộc sâu sắc, thể hiện tấm lòng của con người Việt Nam trước thời buổi nước mất nhà tan. Có thể nói, tinh thần dân tộc là động lực giúp các nhà thơ mới ấp ủ lòng yêu nước, khát khao độc lập – tự do.
Những tác phẩm thơ mới đầu tiên
Các tác phẩm ra đời đầu tiên được nhóm “Tự lực văn đoàn” chê là “đọc lên nó lủng củng, trục trặc, lại có vẻ ngơ ngẩn” và giáo sư Hoàng Như Mai cho rằng “bây giờ không ai kể nó ra nữa vì nó bội bạc và vì nó dở”
-
Một đoạn trong bài “Tình già” của Phan Khôi viết:
…Ôi đôi ta tình thương nhau thì vẫn nặng, mà lấy nhau hẳn đà không đặng.
Để đến nỗi tình trước phụ sau, chi cho bằng sớm liệu mà buông nhau…
-
Một đoạn trong bài “Trên đường đời” của Lưu Trọng Lư viết:
Lần bước tiếng gieo thầm, bóng ai kia lủi thủi.
Lẳng lặng với sương đeo im lìm cùng gió thổi
Không tiếng không tăm không thưa không hỏi..
-
Một đoạn trong bài “Hai cô thiếu nữ” của Nguyễn Thị Manh Manh:
Hai cô thiếu nữ đi ra đồng
(Một cô ở chợ, một cô ở đồng)
Hai cô thiếu nữ đi ra đồng
Một mảnh lụa hồng, một vóc vải đen
Hai cô rủ nhau đi xuống đầm
(Cô đi chân không, cô đi dép đầm)
Hai cô rủ nhau đi xuống đầm
Bóng lụa hồng tách bóng vải thâm…
Điểm tên các giả, tác phẩm tiêu biểu của phong trào thơ mới
-
Thế Lữ: Cây đàn muôn điệu, Nhớ rừng…
-
Xuân Diệu: Vội vàng, Lời kỹ nữ, Nguyệt cầm,…
-
Huy Cận: Ngậm ngùi, Tràng giang…
-
Lưu Trọng Lư: Tiếng thu,…
-
Hàn Mặc Tử: Đây thôn Vĩ Dạ, Mùa xuân chín…
-
Nam Trân: Đẹp và Thơ – Cô gái Kim Luông…
-
Chế Lan Viên: Thu…
-
Phạm Huy Thông: Tiếng địch sông Ô…
-
Vũ Đình Liên: Ông đồ…
-
Nguyễn Nhược Pháp: Chùa Hương…
-
Tế Hanh: Quê hương…
-
Nguyễn Bính: Mưa xuân…
-
Đoàn Phú Tứ: Màu thời gian…
-
Thâm Tâm: Tống biệt hành…
-
Vũ Hoàng Chương: Say đi em…
-
T.Kh.: Hai sắc hoa Tigôn…
Mặc dù phong trào thơ mới chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn nhưng ánh sáng của nó lại vô cùng rực rỡ. Sự xuất hiện của thơ mới đã tạo tiền đề cho nền văn học cách mạng sau này phát triển, thời kỳ mà cái tôi cá nhân của tác giả được bộc lộ trọn vẹn, sự bùng nổ của các biện pháp nghệ thuật mới nhưng vẫn giữ được cái đẹp của tiếng Việt.