Thắng cố là món gì? là câu hỏi của khá nhiều bạn đam mê tìm tòi văn hoá ẩm thực. Thắng Cố hay còn được biết đến với tên gọi Tháng Cô là một món ăn truyền thống đặc trưng của người dân tộc H’mông, có nguồn gốc từ Vân Nam (Trung Quốc), sau đó du nhập vào Kinh, Dao và Thái. Thịt nấu ra món đặc sản Thắng Cố theo như truyền thống là thịt ngựa, về sau này có thêm cả thịt bò, thịt trâu và thịt lợn.
Thắng cố là món gì?
Đây là món ăn mang đậm nét văn hóa truyền thống của người dân tộc H’mông. Món ăn này có bắt nguồn từ Trung Quốc sau đó du nhập vào Việt Nam. Nó được biết tới qua cách chế biến của những người dân vùng Tây Bắc.
Thực chất món ăn này còn có tên gọi khác của thịt ngựa. Sau này người ta còn sử dụng thịt bò, thịt lợn hay thịt trâu để làm món ăn ngon này. Tính tuổi đời thì món ăn đã có từ rất lâu đời khoảng 200 năm trước khi người H’Mông đến vùng Tây Bắc cư trú.
Nguyên liệu nấu đặc sản thắng cố
Gia vị truyền thống bao gồm các nguyên liệu sau : muối, địa điền,thảo quả, quế, lá chanh nướng lên cho thơm, tán nhuyễn, ướp vào thịt trước khi đem xào.
Ngày nay, nhiều nhà hàng và quán ăn đã thay đổi thành phần của các loại gia vị để làm cho hương vị có sự khác biệt đáng kể. Khi ăn, nồi vẫn đang đun trên bếp, ăn đến đâu thì múc ra bát đến đó để giữ trọn được hương vị món ăn . Đây là món ăn thường được nấu vào những dịp lễ hội, những ngày đông vui tụ tập nhiều người (như hội làng, hội làng, họp chợ).
Cách chế biến món Thắng Cố
Trước đây, người dân bản địa dùng thịt ngựa để chế biến, không để lại gì. Sau đó, thịt trâu cũng được đưa vào để nấu Thắng Cố. Ở Sapa có nhiều vùng nấu món Thắng cố này nhưng Thắng Cố ngon nhất vẫn là ở Bắc Hà, Mường Khương, Sapa-Thắng Cố Mã ở Lào Cai.
Cách nấu của Thắng Cố rất đơn giản. Tất cả ruột, ruột non, ruột già, phổi được gọi chung là ngũ tạng, trộn chung với xương ngựa và huyết ngựa, có mùi thơm và bùi. Trước khi nấu, thịt và nội tạng động vật được rửa sạch, luộc chín, ướp gia vị rồi đổ vào nồi nước dùng với xương ngựa, nội tạng, huyết …
Nồi Thắng Cố của đồng bào dân tộc thiểu số còn cho thêm một ít ngô, rau và gia vị, như gừng, thảo quả, vỏ quýt, hoa hồi, lá chanh … Đại khái là có khoảng 12 loại gia vị truyền thống, gồm thảo quả, hoa hồi, quế. , sả, gừng, và nhiều loại gia vị đặc trưng khác của người dân cao nguyên. Tất cả những thứ này được ninh trong vài giờ cho thấm gia vị. Khi ăn, ai thích có thể cho thêm một chút ớt, tiêu hoặc muối.
Những nồi đựng Thắng Cố ở Chợ Tây Nguyên thường đủ lớn cho hàng chục người ăn. Một chiếc chảo lớn chứa đầy thịt nạc, mỡ và nội tạng phục vụ một tô Thắng cố cho thực khách.
Mùi vị món ăn Thắng Cố như thế nào?
Thắng Cố ở Sapa có vị đắng và mùi hắc, ăn không ngon. Ăn một lần thì nhớ cả đời, ăn hai lần rồi sẽ có nguy cơ muốn ăn lần nữa. Nếu đã ăn 3 lần, bạn sẽ dễ bị nghiện món Thắng Cố đặc sản ở Sapa này.
Nhiều người không ăn được món Thắng Cố vì cho rằng ruột non vẫn còn chứa nhiều phần trắng ảnh hưởng không tốt đến sức khoẻ, nhưng khi ăn nhiều sẽ dễ gây nghiện bởi mùi vị đặc trưng. Đắm chìm trong vị đắng của món ăn ấy là một dư vị tuyệt vời của ẩm thực vùng cao nguyên.
Ăn món đặc sản Thắng Cố ở Sapa, bạn có thể ăn cùng với mèn mén, nướng bánh đa, đặc biệt đừng bỏ qua rượu ngô Bắc Hà hay rượu San Lùng, là thứ rượu thơm nồng kết tinh từ tinh hoa của núi rừng. Trong không khí se lạnh của Sapa, thực khách sẽ xuýt xoa trước nồi lẩu Thắng Cố đầy ắp tình cảm dân tộc, khi nếm vị cay nồng của rượu vùng cao, để càng thêm yêu vùng núi Tây Bắc thơ mộng này.
Thắng Cố Sapa giờ đã về với miền xuôi, nơi có những nhà hàng, quán ăn. Tuy nhiên, Thắng Cố đã được làm sạch quá nhiều, để lại rất nhiều thứ trong nội tạng ngựa. Ruột non, ruột già, tim, thận, họng, phổi và các bộ phận khác đã được cắt bỏ. Nói một cách chính xác, Thắng Cố có vị ngọt ở miền xuôi, không đắng như vị của Sapa. Những người sành ăn khi thưởng thức món Thắng Cố này sẽ cảm thấy thiếu đi những dư vị tuyệt vời của ẩm thực cao nguyên.
Các món ăn ở mỗi vùng miền thường mang những nét đặc trưng và bản sắc thổ dân riêng. Thắng Cố tại vùng Sapa cũng vậy, ở đây toát lên sự nồng hậu, mến khách của người dân vùng núi Sapa, để lại ấn tượng khó phai trong lòng mỗi du khách khi đặt chân đến mảnh đất này.
Lời kết
Nếu bạn tò mò về Thắng Cố là món gì? và muốn nếm thử Thắng Cố chính gốc thì hãy xách ba lô lên và đến ngay Chợ H’Mông Sapa ở Hà Bắc. Những tô Thắng Cố được phục vụ cho du khách trong một chiếc chảo lớn đầy dầu mỡ. Nếm thử một miếng Thắng Cố, đặc biệt là phần nội tạng, bạn sẽ cảm nhận được hương vị đặc trưng của món ăn núi rừng Tây Bắc, thơm, nhiều thịt, ngọt… bạn sẽ nhớ mãi không quên.
Nếu chưa quen với hương vị ẩm thực dân tộc, bạn vẫn có thể thưởng thức món ăn đặc biệt này ở một số nhà hàng, tuy nhiên phong tục ăn Thắng Cố của các nhà hàng này cũng đã được thay đổi nhiều , phù hợp với thị hiếu của người miền xuôi.