Ở vùng biển Quảng Nam, cá căn không nhiều nhưng có quanh năm. Với ai đã trót mê cá căn thì chỉ qua vài ngày không gặp đã thấy náo nức chờ để được thưởng thức những món ngon từ con cá thịt trắng, ngọt, béo và rất giàu chất dinh dưỡng.
Các bà, các chị nội trợ sành chuyện cá tôm quê tôi, khi mua cá căn phải chọn bằng được những con từ những rổ cá bãi ngang, vi vảy còn chưa kịp ráo nước biển, da sáng trưng, mình tươi rói. Cá căn có thể chế biến được nhiều món ngon.
Bát cháo cá căn nóng giúp giải nhiệt cơ thể, bao nhiêu mệt nhọc dường như tan hết và đặc biệt món này thích hợp với người già, con nít đang ốm đau. Cá rửa sạch để ráo nước, vo ít gạo cho vào nồi nước đun trên bếp đến khi gạo chín thì cho cá vào và dùng vá đảo nhẹ tay. Đợi cháo sôi trở lại thì nêm nếm gia vị muối, đường, ít bột ngọt và tiêu xay nhuyễn rồi nhấc xuống. Khi ăn múc cháo ra bát rồi thêm ít rau thơm thái nhỏ.
Riêng món cá căn nướng chín thơm nức thì mấy đứa nhỏ trong nhà và cánh đàn ông đều mê tít. Chiều chiều rảnh rỗi, má tôi thường làm món này đãi cha con tôi. Con cá được cạo sạch vảy, cắt lát vừa ăn rồi “tắm” thêm một lớp gia vị gồm muối ớt xanh, ít đường, bột ngọt. Dạo quanh vườn nhà cắt vài bẹ lá chuối xanh, lau sạch hai bên thân lá. Tiếp đến, gói cá vào trong lá chuối rồi kẹp vỉ sắt nướng trên than hồng. Cá chín thơm phức, mở vỉ sắt rồi gắp cá ra lai rai thì quả không gì bằng.
Chiều “dặm bụng” với cá căn nướng, tối đến trong mâm có thêm món canh chua cá căn thì cơm chắc chắn sẽ cạn nồi. Cá căn có thể nấu canh với bầu, dưa hồng hay bí đao đều ngon nhưng món “tủ” của má tôi là cá căn nấu canh với thơm và cà chua – món này giúp cho bữa cơm thanh nhẹ, lại lành bụng. Muốn có tô canh ngon lành thổi bớt cái nóng nực trong người thì cũng phải bỏ chút công tỉ mỉ. Trước tiên tìm trái thơm chín, gọt bỏ vỏ, chẻ làm tư và cắt những lát mỏng. Cà chua cắt làm tư, nặn bỏ hột. Cá ướp ít nhất mươi lăm phút cho ngấm gia vị. Cho nước vào đun sôi, tiếp tục cho cá vào. Đợi cá sôi vài dạo mới thêm thơm, cà chua vào. Khi nồi canh sôi đều, cho rau quế, ngò và tranh thủ nhấc xuống.
Không phải lần đầu tiên ăn canh cá căn nhưng lần nào tôi cũng ngây ra hít hà mùi thơm quyến rũ. Tô canh có vị chua thanh mát của thơm cà, lẫn với vị cá ngon ngọt nhuốm mùi mặn mòi của biển cả, thêm chút tê tê đầu lưỡi bởi vị cay của ớt… khiến ai cũng phát thèm. Bên cạnh nấu cháo, nướng, nấu canh, cá căn còn được kho tộ, kho ngọt, xốt cà… Món nào cũng dễ cạn nồi cơm.
Theo Phan Thị Thanh Ly (Thanh Niên)