Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta có thể gặp rất nhiều chấn thương hay tai nạn khác nhau, trong đó có bỏng. Bị bỏng bô, bỏng dầu ăn hay bỏng nước sôi không đe dọa trực tiếp đến tính mạng con người. Tuy nhiên, có rất nhiều trường hợp bỏng không được xử trí đúng như dùng đá lạnh, làm đổ nước mắm,… lên vùng da bị bỏng gây nhiễm trùng và tạo sẹo gây mất thẩm mỹ. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ cách xử trí, chăm sóc vết thương để hạn chế sẹo do bỏng gây ra.
1. Cách xử trí ngay tại thời điểm bị bỏng bô, bỏng nước, bỏng dầu
- Ngâm, rửa da bằng nước mát ngăn chặn các tổn thương sâu do bỏng
Bỏng bô, bỏng dầu ăn, bỏng nước sôi thuộc nhóm bỏng do nhiệt. Đây là các loại bỏng phổ biến nhất trong sinh hoạt và có cách xử trí tương đương nhau. Theo các chuyên gia, nguyên tắc khi sơ cứu người bị bỏng nhiệt là giảm nhiệt vùng da tổn thương. Các bước sơ cứu như sau:
Bước 1: Ngay khi bị bỏng, cần loại bỏ các tác nhân gây bỏng và quần áo khỏi vùng da tổn thương. Điều này giúp hạn chế diện tích và độ sâu của vết thương. Nếu vùng da bị bỏng lớn, không tự ý cởi quần áo của người bị bỏng. Tốt nhất là dùng kéo cắt để hạn chế trầy xước da.
Bước 2: Nhanh chóng ngâm vùng da bị bỏng vào chậu nước mát sạch hoặc dùng vòi nước xả nhẹ từ từ vào vùng bỏng từ 15-20 phút. Nước sạch sẽ làm mát, hạ nhiệt giúp vùng da tổn thương không lan rộng và sâu hơn. Nước mát cũng giúp giảm cảm giác đau đớn, khó chịu ở người bị bỏng.
Bước 3: Sau khi làm dịu da, dùng khăn mềm sạch, không có lông tơ để thấm nước trên da nhẹ nhàng. Sau đó dùng gạc vô khuẩn băng trên bề mặt vết thương. Việc băng bó sẽ hạn chế bụi bẩn và các tác động bên ngoài gây tổn thương sâu hơn và tránh nhiễm trùng.
Bước 4: Sau khi sơ cứu, cần đánh giá mức độ bỏng. Vết bỏng ở các mức độ khác nhau sẽ có cách xử lý khác nhau. Đối với các vết bỏng độ 1, nhỏ, nông, chỉ gây hồng, đỏ trên da có thể chăm sóc tại nhà. Các vết bỏng nhẹ thường khỏi sau 2 đến 3 ngày mà không cần can thiệp y tế. Đối với các vết bỏng tổn thương lớn và sâu như độ 2, 3 cần đưa người bị bỏng đến cơ sở y tế xử trí.
2. Cách rửa vết thương tại nhà
Nguyên tắc khi rửa vết bỏng hay các loại vết thương hở là rửa theo chiều từ trên xuống dưới và từ trong ra ngoài. Nếu vết bỏng có phồng rộp, không tự ý chọc hay xé vỡ mà để nốt phồng tự vỡ.
Dùng các dung dịch làm sạch như nước muối sinh lý, povidon iod, dung dịch rửa làm sạch da hư tổn tưới rửa nhẹ nhàng lên vết bỏng.
3. Chăm sóc vết thương bị bỏng bô, bỏng nước, bỏng dầu
- Xác định đúng mức độ bỏng giúp quá trình điều trị đạt hiệu quả tối ưu
Tùy theo mức độ bỏng khác nhau sẽ có cách chăm sóc khác nhau. Chăm sóc vết bỏng đúng cách sẽ hạn chế để lại sẹo và giúp vết thương mau lành hơn. Các bước chăm sóc vết thương cho người bị bỏng bô, bỏng nước sôi, bỏng dầu gồm:
Bước 1: Rửa vết thương bằng dung dịch làm sạch, sát khuẩn.
Bước 2: Sử dụng các loại thuốc mỡ, kem điều trị bỏng được bác sĩ chuyên khoa chỉ định bôi trên bề mặt và xung quanh các vùng da bị bỏng.
Bước 3: Băng vết thương bằng băng gạc vô khuẩn. Đối với các vết thương hở, dùng băng gạc có thể gây dính khiến người bệnh đau đớn, khó chịu mỗi khi thay băng. Hiện nay để khắc phục nhược điểm này, các loại màng sinh học polysesteramide được sử dụng thay thế cho băng gạc truyền thống. Ngoài chức năng bảo vệ và thấm dịch, màng sinh học còn kích thích quá trình lành thương diễn ra nhanh hơn.
Bước 4: Thay băng mỗi ngày 2 lần hoặc dịch vết bỏng thấm ướt băng. Nếu dùng màng sinh học chỉ cần xịt trực tiếp lên bề mặt vết thương 4-5 tiếng một lần.
4. Phương pháp tránh sẹo
Vùng da sau khị bị bỏng có thể để lại các vết sẹo gây mất thẩm mỹ và ảnh hưởng đến tâm lý người bệnh. Điều quan trọng là cần sơ cứu và chăm sóc vết bỏng đúng cách sẽ hạn chế nguy cơ để lại sẹo. Ngoài ra, bạn có thể thực hiện một số phương pháp sau để tránh sẹo xuất hiện sau khi bị bỏng bô, bỏng nước sôi, bỏng dầu.
– Dùng kem ngăn ngừa sẹo ngay khi mặt vết thương bắt đầu lành. Chỉ sử dụng các loại kem ngừa sẹo được tư vấn bởi các bác sĩ chuyên khoa. Không tự ý mua, sử dụng các loại kem trị sẹo không rõ nguồn gốc.
– Mát xa vùng da bị tổn thương. Các động tác mát xa như xoay tròn quanh và trên bề mặt da mới sẽ ngăn cản quá trình hình thành collagen tạo nên sẹo. Mát xa thường xuyên giúp giảm kích thước sẹo hoặc ngăn ngừa hoàn toàn sẹo. Cần mát xa nhiều lần trong ngày, mỗi lần khoảng 30 giây kể từ khi da bắt đầu liền. Có thể dùng thêm các sản phẩm dưỡng ẩm, kem ngăn ngừa sẹo trong quá trình mát xa.
– Dùng băng co giãn để làm căng da khi các vết bỏng đã lành và không có vết thương hở. Các loại băng co giãn sẽ giúp kéo căng da, tăng cường lưu thông máu đến các vùng da bị tổn thương và giảm thiểu nguy cơ tạo thành sẹo.
– Hạn chế vận động mạnh. Các động tác mạnh có thể khiến vết thương đang lành bị kéo căng và nứt ra. Điều này có thể khiến các vết sẹo rộng ra. Chỉ cử động nhẹ nhàng, không để vết thương hở lại.
Xem thêm
5. Lưu ý
– Không được dùng đá hay nước đá để ngâm, rửa, chà lên vết bỏng. Điều này có thể khiến người bệnh bị bỏng lạnh, thậm chí cắt cụt chi do bỏng lạnh. Chỉ dùng nước mát, không dùng nước ấm hay nước nóng.
– Không ngâm rửa vết bỏng bằng nước mắm, nước tương,… có thể khiến da bị nhiễm trùng và làm vết thương trở lên trầm trọng hơn.
– Không tự ý đắp các loại lá, thuốc đông y không rõ nguồn gốc, trứng gà lên vết thương.
– Không tì đè, ma sát mạnh gây trượt loét vùng da bị bỏng làm da bị tổn thương nhiều hơn và lâu lành hơn.
– Không bóc các nốt phỏng trên vết thương tránh nguy cơ gây nhiễm trùng.
– Không bôi nghệ tươi trực tiếp lên vết thương tránh gây kích ứng.
Khi bi bỏng bô, bỏng nước hay bỏng dầu cần thực hiện các bước theo hướng dẫn trên. Không tự ý sử dụng các loại thuốc hay mẹo dân gian để trị bỏng. Điều này có thể khiến vết bỏng trở nên trầm trọng hơn, dễ gây nhiễm trùng và tạo sẹo. Thăm khám và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa để có phương án điều trị thích hợp.
BS. Vũ Thị Anh Đào