Ý nghĩa của câu : «Nhất tự vi sư-Bán tự vi sư»
- Nhất có nghĩa là một. (Như Quý Vị vẫn hay nghe Nhất, Nhị, Tam, Tứ,… là một, hai, ba, bốn…).
- Tự có nghĩa là chữ.
- Vi có nghĩa : là, coi như là.
- Sư là Thầy.
- Bán là một nữa.
Vậy nếu ta gộp cả câu lại thì câu : Nhất tự vi sư bán tự vi sư,
sẽ có nghĩa là : Một chữ cũng là thầy, nữa chữ cũng là thầy.
Câu này người xưa nói ra nhằm để nhắc nhở chúng ta rằng đừng nên quên ơn những gì mình đã học được.
Dù Quý Vị chỉ học được ở người nào đó một vài điều, rất ít ỏi nhưng Quý Vị vẫn phải thể hiện tâm biết ơn và luôn kính trọng họ.
Thường thì chúng ta rất là dễ quên ơn, hay xem nhẹ những người đã từng hướng dẫn ta, đã giúp đỡ cho ta trong việc học hành, và cả trong học nghề, hay học đạo. (Người xưa có câu: Tôn sư trọng đạo)
Người thầy, nếu mà nói rộng ra trong cuộc sống thì không phải đơn thuần là chỉ có thầy giáo dạy học.
Trong cuộc đời của mỗi người chúng ta đã học được rất nhiều điều từ nhiều người, có thể học được từ cha mẹ, anh chị em, bạn bè hàng xóm, đồng nghiệp,……
Những người này đều có ít nhiều gì cũng đã từng dạy cho chúng ta một kiến thức gì đó.
Vậy thì chúng ta phải luôn luôn thể hiện sự biết ơn họ, người nào mà có được cái tâm đó thì thật là đáng trân quý biết bao.
Tiên học lễ, hậu học văn.
Trong xã hội hiện nay, tôi thấy cái lòng biết ơn đó của mỗi người nhiều khi đang còn xem nhẹ, thậm chí vô ơn.
Và đối với các con cháu chúng ta, ngay từ nhỏ mình cũng nên dạy chúng về sự biết ơn như câu nói trên.
Và khi con cháu mà đã hiểu được những đạo lý rất cao đẹp như thế thì chính Quý Vị là người sẽ có được những lợi ích đầu tiên chứ không ai khác.
Còn đối với người tu theo Phật thì Quý Vị cần thể hiện sự biết ơn đối với Phật, một bậc Thầy vĩ đại của trời người.
Sau đó là những đệ tử của Phật, những Vị xuất gia hay là tại gia nhưng mà đều có tâm huyết giảng dạy những điều đạo lý tốt đẹp cho đời.
Quý Vị nào mà có tâm như thế, tôi nghĩ tương lai của họ chắc sẽ thành công, và cũng sẽ trở thành Thầy của thiên hạ vào một ngày không xa.
Nam Mô A Di Đà Phật
Cư sĩ Nhuận Hòa
>> Tìm hiểu thêm tại: Tu học mỗi ngày trên Ô-Hay.Vn
FB Tu học mỗi ngày –
Nguồn gốc từ một câu chuyện điển tích
Nhất tự vi sư, bán tự vi sư có nguồn gốc từ một điển tích của Trung Quốc. Có một người tên là Trịnh Cốc lên 7 tuổi đã biết làm thơ. Năm 887, ông đỗ tiến sĩ. Chỉ làm quan một thời gian ngắn rồi về quê ở ẩn. Ông đã sáng tác hàng nghìn bài thơ. Lúc đó, nhà sư Tề Kỉ làm bài thơ “Tảo mai” (Mai nở hoa sớm):
Vạn mộc đống dục chiết,
Cô căn noãn độc hồi.
Tiền thôn thâm tuyết lý,
Tạc dạ sổ chi mai.
Phong đệ u hương xuất,
Cầm khuy tố diễm lai.
Minh niên như ưng luật,
Tiên phát Vọng Xuân đài.
Dịch nghĩa
(Vạn cây băng giá chết
Một cội ấm mọc ra
Đầu xóm trong tuyết đặc
Mấy cành đêm nở hoa.
Gió xa đem hương ẩn
Chim ngắm hoa trắng ngà
Năm tới như đúng tiết
Vườn xuân sáng ánh tà.)
Tề Kỉ nhờ Trịnh Cốc chỉ giáo. Trịnh Cốc nhận xét:
chủ đề bài thơ là “Tảo Mai”, nếu có tới mấy cành nở hoa thì đâu còn là mai nở sớm nữa. Trịnh đề nghị sửa chữ “sổ” (mấy) ở câu thứ 4 thành chữ “nhất” (một). Chỉ cần thay đổi một chữ mà bài thơ trở nên hay hơn nhiều. Tề Kỉ tôn Trịnh Cốc làm thầy. Trịnh Cốc chỉ dạy có một chữ mà được làm thầy, nên có cụm từ “nhất tự vi sư”.
Theo đó, cụm từ “nhất chi mai” cũng trở thành kinh điển. Sau này được nhiều nhà thơ học hỏi theo. Và “nhất tự vi sư” cũng được mở rộng ra là Nhất tự vi sư, bán tự vi sư.
Một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy
Ở bất cứ xã hội nào thì người thầy luôn đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong sự nghiệp trồng người, thế nên “Kính thầy” không còn là một quan niệm sống nữa mà đó được đưa vào phạm trù đạo đức.
Câu tục ngữ Nhất tự vi sư, bán tự vi sư khi dịch ra nghĩa tiếng Việt chúng ta thấy có hơi nói quá, nửa chữ cũng là thầy. Thế nhưng câu này ý muốn nói những lời răn dạy của thầy cô rất có giá trị. Câu tục ngữ còn dạy chúng ta dù là bất cứ ai khi dạy cho chúng ta những điều nhỏ nhặt nhất thì điều đó cũng rất đáng quý.
Kính thầy, mến bạn
Tôn sư trọng đạo là một truyền thống quý báu nó đã được gìn giữ qua bao nhiêu thế hệ, để kỷ niệm và phát huy truyền thống tốt đẹp ấy hàng năm có ngày 20/11 nhằm tôn vinh những thầy cô giáo trong sự nghiệp trồng người.
Cứ hàng năm khi đến ngày kỷ niệm ý nghĩa này, rất nhiều lớp học và học trò thi đua lập thành tích. Thầy cô vui mừng vì được tôn vinh và có thêm nhiều động lực để nuôi dạy cho các trò nên người. Kính thầy, mến bạn là điều mà ai cũng cần phải làm được, bởi vì không chỉ người thầy đứng trên bục giảng mới dạy chúng ta kiến thức mà còn là những người bạn dạy chúng ta rất nhiều bài học về cuộc sống.
Tôn sư trọng đạo
Tôn sư trọng đạo vốn là một truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta từ xưa đến nay. Câu tục ngữ “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư” mang đến cho chúng ta một bài học sâu sắc. Đó là với bất cứ ai khi làm trò thì cần phải quý trọng thầy cô giáo vì họ chính là người dìu dắt và dạy cho chúng ta những bài học nhỏ nhất. Khi bạn muốn đi xa hơn và mở rộng tương lai thì không thể thiếu thầy cô ở bên cạnh. Nếu không có thầy chúng ta khó có cơ hội để học tập và trau dồi kiến thức về cả trên bài vở và đời sống. Thế nên khi đi học chúng ta cần phải có thái độ đúng mực với thầy cô.
Thế nhưng ngày nay có không ít câu chuyện học sinh đánh thầy cô, nói xấu thầy cô trên mạng xã hội gây sốc. Rất nhiều bạn học sinh chỉ vì không kiềm được cảm xúc mà có những hành động sai trái với thầy cô dẫn đến có rất nhiều trường hợp đáng tiếc xảy ra. Tại nhiều trường học xuất hiện “bệnh thành tích” có rất nhiều học sinh lười biếng ham chơi nên không quý trọng việc học hành, quậy phá, vô lễ với giáo viên. Những trường hợp này cần được đẩy lùi để không làm xấu hình ảnh nhà giáo.
Câu tục ngữ “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư” như một lời nhắc nhở mỗi chúng ta, đã là trò thì phải sống đúng với đạo lý tôn sư trọng đạo, biết ơn những người đã dạy dỗ và giúp cho chúng ta nên người.
Thầy cô giáo giống như người bố, người mẹ trong gia đình
Thầy cô chính là người truyền động lực học cho học trò, giúp các em hoàn thành những ước mơ, hoài bão cho một tương lai tươi đẹp hơn. Thầy cô cũng chính là người bố, người mẹ trong gia đình luôn mong các con của mình có thể trưởng thành và thành đạt.
Nhất tự vi sư, bán tự vi sư tiếng Anh
- Most of Professor semi-monk
- A pagoda also is teacher, sell pagoda also is teacher
Tham khảo thêm:
- Learn, learn more, learn forever
- School undergraduate school ever again
Nhất tự vi sư, bán tự vi sư tiếng Trung chữ Hán
- 一字为师，半字为师 /Yī zì Wèi. shī, bàn zì Wèi. shī/
Trên đây là bài viết phân tích câu tục ngữ “Nhất tự vi sư” sẽ giúp bạn đọc hiểu được nghĩa và bài học rút ra từ câu tục ngữ trên.
Tham khảo: https://www.reader.com.vn/nhat-tu-vi-su-ban-tu-vi-su-a731.html
Xem thêm: