Táo bón tình trạng khá phổ biến ảnh hưởng tới khoảng 20% dân số trên toàn thế giới. Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng táo bón nhưng thường là do thức ăn di chuyển chậm trong hệ tiêu hóa cùng với chế độ ăn ít chất xơ, lão hoá và ít vận động cũng sẽ gây ra táo bón. Tuy nhiên, hiện nay có một số loại thực phẩm có thể giúp giảm táo bón bằng cách bổ sung lượng lớn, làm mềm phân, giảm thời gian vận chuyển trong ruột và tăng tần suất phân.
1. Tìm hiểu về tình trạng táo bón
Tình trạng táo bón xuất hiện khi số lần đi tiêu ít hơn 3 lần mỗi tuần. Ngoài ra, còn có một số triệu chứng sau: đi đại tiện khó khăn, phân cứng, đôi khi có cảm giác tắc nghẽn hậu môn trực tràng, hoặc cảm giác đi tiêu không hết thậm chí có thể phải sử dụng tay để hỗ trợ trong lúc đi đại tiện.
Nguyên nhân dẫn đến táo bón có nhiều nguyên nhân nhưng được chia thành hai nhóm chính:
- Nguyên nhân táo bón nguyên phát: đây là loại táo bón phổ biến mặc dù phân đi qua đại tràng với tốc độ bình thường nhưng vẫn khiến người bệnh cảm thấy khó chịu khi đi vệ sinh. Táo bón vận động ruột chậm do giảm hoạt động vận động đại tràng thường xảy ra ở nữ giới. Tình trạng này khiến cho người bệnh có cảm giác chướng bụng nhẹ. Rối loạn chức năng sàn chậu gây ra tình trạng thời gian đại tiện kéo dài, cảm giác đi tiêu không hết hoặc phải sử dụng áp lực đè vào sàn chậu khi đại tiện để cho phân thoát ra.
- Nguyên nhân táo bón thứ phát: có rất nhiều yếu tố gây nên nguyên nhân táo bón thứ phát, chẳng hạn như: chế độ ăn uống, sinh hoạt không hợp lý (uống không đủ nước, ăn không đủ chất xơ, uống nhiều cà phê, ăn quá nhiều thực phẩm giàu chất béo…)… Ngoài ra, còn các các yếu tố khác như tăng canxi máu, cường cận giáp, hạ kali máu, suy giáp hoặc cũng có thể do vấn đề về tâm lý như: trầm cảm, lo âu…
2. Một số loại rau giúp nhuận tràng và cải thiện tình trạng táo bón
Đối với những người mắc bệnh táo bón luôn băn khoăn khi lựa chọn thực phẩm cho khẩu phần ăn hàng ngày của mình như: ăn rau gì dễ đi cầu hay ăn rau gì nhuận tràng hoặc lựa chọn loại rau gì giảm táo bón? Chìa khoá để cải thiện cũng như điều trị táo bón cho những đối tượng này chính là điều chỉnh chế độ ăn sao cho cân đối và hợp lý:
- Tăng lượng chất xơ trong khẩu phần ăn
- Tăng lượng nước bổ sung cho cơ thể
- Giảm thiểu việc sử dụng các loại thực phẩm dễ gây nên tình trạng táo bón như những thực phẩm giàu hàm lượng chất béo, chứa nhiều đường…
- Ngoài ra, cần có chế độ luyện tập phù hợp giúp kích thích nhu động ruột giúp giảm thiểu tình trạng táo bón.
Để bổ sung lượng chất xơ tốt nhất cho cơ thể nhằm giảm thiểu tình trạng táo bón, có thể sử dụng một số loại thực phẩm sau:
2.1. Atiso
Sử dụng atiso rất tốt cho sức khỏe đường ruột nhờ tác dụng prebiotic. Prebiotics là những carbohydrate khó tiêu hóa như inulin nuôi các vi khuẩn có lợi trong đường ruột, làm tăng số lượng của chúng và bảo vệ chống lại sự phát triển của vi khuẩn có hại.
Một nghiên cứu cho thấy những người ăn 10 gam chất xơ chiết xuất từ atiso mỗi ngày trong ba tuần có số lượng vi khuẩn Bifidobacteria và Lactobacilli có lợi nhiều hơn. Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng, mức độ vi khuẩn có hại trong ruột giảm xuống. Đối với atiso bạn có thể nấu chín để ăn nóng hoặc nguội tùy thích. Đối với phần tim của atiso bạn có thể nạo ra và cắt thành từng miếng để ăn.
2.2. Đại hoàng
Đại hoàng là một loại cây lá nổi tiếng với đặc tính kích thích ruột. Nó chứa một hợp chất được gọi là sennoside A, thường được gọi là Senna, một loại thuốc nhuận tràng thảo dược phổ biến.
Trong một nghiên cứu trên chuột đã cho thấy rằng sennoside A từ cây đại hoàng hoạt động bằng cách giảm mức độ aquaporin 3, một loại protein điều chỉnh sự di chuyển của nước trong ruột. Mức độ aquaporin 3 thấp hơn có nghĩa là ít nước được di chuyển từ ruột già trở lại máu, khiến phân mềm hơn và thúc đẩy nhu động ruột.
Hơn nữa 122 gam đại hoàng chứa 2,2 gam chất xơ, cung cấp 9% lượng chất xơ. Lá của loại cây này vốn không ăn được, nhưng có thể thái nhỏ, luộc chín. Đại hoàng có hương vị chua cay có thể dùng để thêm vào nhiều món ăn khác nhau.
2.3. Khoai lang
Khoai lang chứa một lượng chất xơ giúp giảm táo bón. Một củ khoai lang (khoảng 114 gam chứa 3,8 gam chất xơ, chiếm 15% lượng khuyến nghị hàng ngày .
Chất xơ không hòa tan của khoai lang thường ở dạng xenlulo và lignin, có thể hỗ trợ nhu động ruột bằng cách thêm khối lượng và trọng lượng vào phân.
Một nghiên cứu đã xem xét tác động của việc ăn khoai lang đối với những người đang hóa trị liệu. Chỉ sau bốn ngày ăn 200gr khoai lang mỗi ngày, những người tham gia đã cải thiện được các triệu chứng táo bón, ít căng thẳng và khó chịu hơn so với nhóm đối chứng. Khoai lang có thể được chế biến bằng nhiều cách như: xào, hấp, luộc hoặc nghiền.
2.4. Đậu, đậu Hà Lan và đậu lăng
Đậu, đậu Hà Lan là một trong những nhóm thực phẩm giàu chất xơ có giá thành rẻ mà bạn có thể đưa vào chế độ ăn uống của mình.
Chẳng hạn 1 cốc (182 gam) đậu xanh nấu chín, loại được sử dụng cho đậu nướng, chứa một lượng lớn chất xơ 19,1 gam, chiếm gần 80% lượng khuyến nghị hàng ngày. Hơn nữa, chỉ trong 99 gam đậu lăng nấu chín, có 7,8 gam chất xơ, đáp ứng 31% nhu cầu hàng ngày của bạn. Với hàm lượng chất xơ dồi dào, đậu có thể giúp giảm táo bón một cách đáng kể nếu bạn thường xuyên ăn chúng.
Có nhiều loại rau, đậu và hạt có thể giúp giảm táo bón. Chế độ ăn giàu chất xơ giúp tăng khối lượng và trọng lượng vào phân, làm mềm phân và kích thích nhu động ruột. Tuy nhiên, ở một số người, chế độ ăn giàu chất xơ có thể khiến tình trạng táo bón trở nên tồi tệ hơn, vì vậy, điều quan trọng là phải nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe về những gì phù hợp với bạn. Ngoài ra, bạn cũng cần uống nhiều nước. Hãy nhớ rằng nhu cầu chất lỏng của bạn sẽ tăng lên khi bạn tăng lượng chất xơ. Tập thể dục thường xuyên là một yếu tố quan trọng khác trong việc cải thiện các triệu chứng táo bón và phát triển thói quen đi tiêu lành mạnh.
Nếu bạn bị táo bón, hãy cố gắng đưa dần một số loại thực phẩm trên vào chế độ ăn uống hàng ngày, cũng như uống nhiều nước và tập thể dục để cải thiện tính đều đặn, độ đặc của phân và sự thoải mái tổng thể.
Tuy nhiên nếu trong trường hợp bạn đã áp dụng chế độ ăn, ngủ nghỉ lành mạnh nhưng tình trạng táo bón không cải thiện hoặc gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và sinh hoạt, lúc này bạn nên đến gặp bác sĩ để có hướng can thiệp sớm.
Nhằm mang đến giải pháp điều trị tốt nhất cho người bệnh táo bón, hiện Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đang áp dụng phương pháp điều trị kích thích điện hậu môn kết hợp với sóng giao thoa, tập phản hồi sinh học (Biofeedback). Phương pháp trên đã giúp cho > 80% các bệnh bệnh nhân phục hồi phản xạ đại tiện, cải thiện tình trạng nhu động ruột và quá trình tống phân giúp cải thiện tình trạng táo bón.
Tùy vào tình trạng táo bón của người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định các thăm dò cần thiết như: Chụp khung đại tràng có thuốc cản quang, đo áp lực hậu môn trực tràng, đánh giá chức năng đại tiện và các bệnh lý liên quan đến vùng sàn chậu… để tìm nguyên nhân, từ đó đưa ra phác đồ điều trị tối ưu. Việc thăm khám luôn được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ giàu chuyên môn, kinh nghiệm lâu năm kết hợp cùng các trang thiết bị, máy móc hiện đại giúp việc điều trị trở nên hiệu quả và nhanh gọn hơn.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
Nguồn tham khảo: healthline.com