[BÁCH QUỶ DẠ HÀNH] HỒI 2: TENGU – YOUKAI VỚI SỨC MẠNH CỦA THẦN
Nếu được bầu chọn Youkai nào có nhiều fan nhất và thường xuyên được đem ra “biến hình” thành trai đẹp nhất, Tengu chắc chắn sẽ giành ngôi vô địch!
Sở hữu lượng người hâm mộ đông đảo bậc nhất trong danh sách Youkai Nhật Bản, Tengu rốt cuộc có sức hấp dẫn đặc biệt gì vậy nhỉ?
- Những câu hỏi còn để ngỏ về nguồn gốc của Tengu
Truyền thuyết về Tengu trong văn hóa Nhật rất đa dạng và đan xen giữa thực tế lịch sử cùng những phép màu kỳ ảo, càng khoác lên Youkai này một tấm áo choàng huyền bí.
Đại đa số mọi người cho rằng, Tengu xuất thân từ sự kết hợp giữa văn hóa Trung Quốc và Ấn Độ – một điều phổ biến đối với phần lớn các Youkai của Nhật Bản. Cái tên “Tengu” được lấy từ “Tiangou”, tên một yêu quái trong văn hóa người Hoa. Tiangou được miêu tả giống như một con chó từ trên trời bay xuống, từa tựa như ngôi sao băng, đi đến đâu tạo ra những âm thanh ầm ĩ đến đó.
Yêu quái Tiangou (Ảnh: Widowcranky.com)
Chương thứ 23 của Nihon Shoki – cuốn sách được coi như biên niên sử Nhật Bản – viết vào năm 720 ghi lại những lời đồn đầu tiên về Tengu. Một linh mục Phật giáo gọi nó là “con chó trên trời” và miêu tả hình dạng nó gần giống với Tiangou của Trung Quốc. Đây cũng có thể là lý giải cho việc tên trong tiếng Trung của Tengu là “ Thiên Cẩu”, dù hình dáng bên ngoài của nó chẳng dính dáng gì tới một chữ “Cẩu” này cả.
Khác với những miêu tả ban đầu về hình dáng giống như một con chó, càng về sau, Tengu càng được biết đến với hình dáng lai giữa loài chim và người đàn ông trưởng thành. Lý do của sự thay đổi này vẫn là một ẩn số, nhưng có thể đoán rằng hình dạng hiện nay của Tengu được lấy từ vị thần Đại bàng Garuda trong Ấn Độ Giáo.
Thần Garuda (Ảnh: Wikipedia)
Trong một số truyền thuyết khác, Tengu lại được miêu tả là những người theo đạo Phật nên không thể xuống địa ngục, đồng thời cũng vì phạm quá nhiều nghiệp chướng mà chẳng thể lên thiên đàng, sau khi chết bị phạt hóa thân thành Tengu.
2. Nhan sắc “vỡ mộng” của soái ca làng Youkai
Là Youkai hay được “đẹp trai hóa” bậc nhất và thường xuyên “sắm vai” nam chính trong các bộ manga, không khó hiểu khi những liên tưởng đầu tiên của mọi người về Tengu thường là một chàng trai trẻ tuổi, cực cực cực kỳ đẹp trai với đôi cánh đen thần bí.
“Soái ca” Tengu dưới nét vẽ của fan hâm mộ (Ảnh: Pinterest)
Tuy nhiên, hiện thực lúc nào cũng khác với phim ảnh, và hiện thực cũng luôn sẵn sàng đập cho chúng ta vài cú để tỉnh ngộ. “Mặt mộc” của Tengu cũng có thể khiến bạn “mất ăn mất ngủ” theo một nghĩa khác.
Tengu phiên bản đời thực, trong các đền thờ và truyện dân gian, có nước da đỏ au và khuôn mặt dữ tợn. Chúng có vóc người cao lớn của một người đàn ông trưởng thành, chiếc mũi dài đến bất thường nhô ra và đôi cánh to lớn của loài chim ở phía sau lưng. Tengu được còn được biết đến với bộ quần áo của tu sĩ Nhật Bản – được tin là những gì còn sót lại duy nhất của kiếp người trước khi bị biến thành Tengu.
Và sự thật tương đối phũ phàng (Ảnh: Yuko Shimizu)
3. Gia tộc Tengu khổng lồ
Không như các Youkai hay những yêu quái trong nhiều nền văn hóa khác, Tengu không chỉ có một con duy nhất. Chúng được phân loại dựa trên sức mạnh, những Tengu thông thái và hùng mạnh được gọi là Daitengu (Tengu vĩ đại), còn những Tengu khờ khạo thì gọi là Kotengu (Tengu nhỏ). Có vẻ như cách phân loại thứ hai phổ biến hơn, và mình cũng tìm được nhiều tài liệu về chúng hơn.
Trước tiên, nói về Kotengu, chúng được miêu tả có hình dáng giống với loài quạ hoặc chim diều đen (tobi). Ngoài việc ăn mặc giống người tu hành ra, chúng giống loài chim nhiều hơn cả về ngoại hình lẫn cách cư xử. Kotengu được cho là sẽ ăn thịt người. Nếu như bạn tìm được một câu chuyện cổ tích về việc lừa gạt Tengu, đừng vội thất vọng và coi thường trí thông minh của loài Youkai này nhé! Vì đó chính là Kotengu, Youkai cực kỳ ngốc đó!
Kotengu (Ảnh: Yokai Wiki)
Một fanart Kotengu của tác giả Felici (Ảnh: Tumblr)
Khác hẳn với Kotengu, Daitengu nổi tiếng hơn và nhận được sự chú ý nhiều hơn. Chúng cũng hay được làm “nam chính” hơn nhiều lắm. Bằng chứng là đa phần chúng mình hay biết tên tiếng Trung của Tengu là “Đại Thiên Cẩu” thay vì chỉ có “Thiên Cẩu”, chữ “Đại” được lấy đồng âm với “Dai” đó!
Daitengu chính là bán nhân loại với khuôn mặt đỏ au và cái mũi dài – ngoại hình mà mình đã đề cập đến ở phần trên. Chúng sống trong một tòa lâu đài đồ giữa giữa những vùng núi cao – nơi được cho là một thế giới khác trong quan niệm của người Nhật cổ. Daitengu không chỉ biết bay, chúng còn giỏi kiếm thuật và biết kiểm soát gió. Daitengu là điềm báo của chiến tranh và thiên tai khốc liệt. Khác với Kotengu, Daitengu thông minh và kiêu hãnh nên nếu con người dám lừa gạt nó, họ sẽ phải chịu hậu quả thảm khốc.
Daitengu (Ảnh: Yokai Wiki)
Ngày nay, nhiều người cho rằng Kotengu là thuộc hạ của Daitengu. Không rõ tin đồn này bắt đầu từ đâu, nhưng thực tế chưa có bằng chứng nào cho việc này cả. Daitengu kỳ thật cũng xuất thân từ Kotengu, nhưng trải qua thời gian, chúng dần dần tiến hóa với pháp lực phi thường.
Trong “Tengu Meigiko”, các Daitengu được liệt kê theo thứ tự sau:
- Sojobo của núi Kurama
- Tarobo của núi Atago
- Jirobo của dãy núi Hira
- Sanjakubo của núi Akiba
- Ryuhobo của núi Kōmyō
- Buzenbo của núi Hiko
- Hokibo của núi Daisen
- Myogibo của núi Ueno (Công viên Ueno)
- Sankibo của Itsukushima
- Zenkibo của núi )mine
- Kotenbo của Katsuragi
- Tsukuba-hoin của tỉnh Hitachi
- Daranibo của núi Fuji
- Naigubu của núi Takao
- Sagamibo của Shiramine
- Saburo của núi Iizuna
- Ajari của tỉnh Higo
Đền thờ Daitengu Sojobo trên núi Kurama, Kyoto (Ảnh: insidekyoto.com)
Trong đó, Sojobo là Daitengu nổi tiếng nhất, được coi là vua của các Tengu. Sojobo có mái tóc trắng tinh, tay cầm chiếc quạt làm từ bảy cái lông chim. Tương truyền rằng, Sojobo chính là người dạy Samurai nổi tiếng lịch sử Minamoto Yoshitsune kiếm thuật.
Daitengu Sojobo (Ảnh: Pinterest)
Một Daitengu huyền thoại khác là hồn của Hoàng đế Sutoku, người đã xuất hiện với nhà sư Saigyo trong câu chuyện kinh điển “Shiramine”. Sau khi buộc bị thoái vị, Sutoku đã chết trong cay đắng vì bị loại trừ khỏi dòng dõi Hoàng gia, tinh thần của Sutoku đi vào cõi Asura và trở thành một Daitengu. Tuy nhiên, vì không tìm được bản đầy đủ của “Shiramine” nên bản thân mình cũng không rõ ràng về câu chuyện này lắm.
Một điều khá thú vị là tuy được miêu tả như một Youkai độc ác, rất nhiều truyền thuyết về Tengu lại khắc họa chúng theo con đường lương thiện, có phần giống một thiên thần hơn. Chúng cũng cứu giúp người tốt, trừng phạt kẻ xấu và dạy dỗ những người anh hùng tài năng. Những truyền thuyết ấy khiến người to khó có thể khẳng định bản chất của Tengu. Liệu chúng có thật sự xấu? Hay chúng là những vị thiên thần giúp đỡ con người? Sự trung tính ấy càng khiến Tengu trở nên thần bí và hấp dẫn hơn.
Cảnh diễu hành trong lễ hội Tengu (Ảnh: Japanistry)
4. Tengu trong con mắt ngày nay
Sự phức tạp trong nhân cách của Tengu khiến chúng trở thành một đề tài giàu có để các nhà sản xuất khai thác. Nhiều bộ manga và anime khai thác chủ đề Tengu thành công là minh chứng rõ ràng nhất.
Tengu là một nhân vật quan trọng trong Anime Kamisama Hajimemashita (Ảnh: Kamisama Hajimemashita)
Một trong những nhân vật chính của Anime Tactics là Tengu (Ảnh: Tactics)
Tengu cũng được các fan gọi vui là “gương mặt thương hiệu” của tựa game Âm Dương Sư. Hội fan Việt Nam còn chế tên “Đại Thiên Cẩu” của vị soái ca này thành một cái tên thuần Việt và hài hước hơn: Chó Trời Plus.
Hình ảnh Tengu được thiết kế trong game Âm Dương Sư. Bật mí là các phiên bản khác của Tengu trong tựa game này đều cực kỳ đẹp trai đó nhé! (Ảnh: Âm Dương Sư)
Người viết: Hà Phương