(Phocaens, Delphinus; cg. đenphin, cá lợn), tên gọi chung chỉ một nhóm động vật có vú sống ở nước, thuộc hai họ: CH (Delphinidae) và CH sông (Platanistidae), bộ Cá voi (Cetacea). Thân dài 1,2 – 3 m, một số loài có thể dài tới 10 m, dạng hình thoi, thuôn về đuôi. Đại đa số các loài CH có vây lưng, vây ngực và vây đuôi 2 cánh nằm ngang. Mõm kéo dài hình mỏ, có nhiều răng (đến 70 cái). Bơi nhanh, có thể đạt tới 50 km/h. Ăn cá nhỏ, thân mềm, chân đầu, đôi khi ăn cả giáp xác. Đẻ mỗi năm một lứa, mỗi lứa 1 con vào mùa hè, chửa 10 – 12 tháng. Con mới đẻ có chiều dài bằng nửa của mẹ. Bú sữa4 – 6 tháng; lớn nhanh. Thành thục sinh dục khi được 3 – 5 năm tuổi. Sống được 30 năm (loài cá nhỏ) hoặc 50 năm (loài cá lớn). CH có cơ quan định vị âm rất phát triển, cơ quan phát và thu âm nằm ở mũi đơn, liên hệ với mũi qua3 túi khí, có dải tần hoạt động từ vài chục đến 150 kHz. Hệ thần kinh rất phát triển: não bộ lớn, hình cầu, bán cầu lớn có nhiều nếp nhăn với 30 tỉ tế bào thần kinh. Là động vật thông minh (hơn cả voi và khỉ), có thể học làm được nhiều động tác phức tạp, có khả năng bắt chước tiếng người. Thích làm quen và gắn bó với người. Sống thành đàn nhỏ theo mẫu hệ. Con mẹ quấn quýt với con, kể cả khi con đã trưởng thành, sống tự lập. Khi thành thục sinh dục, các con đực rời đàn, con cái ở lại với mẹ cho đến khi mẹ chết. Họ CH sông (Platanistidae) hiện có 3 chi với 3 loài. Họ CH (Delphinidae) có hàng chục loài khác nhau sống ở biển, phân bố rộng ở nhiều vùng biển và đại dương; ở biển Việt Nam cũng có nhiều loài.
CH là đối tượng kinh tế quan trọng. Khai thác CH để lấy thịt, mỡ, gan, xương, chế biến thực phẩm, làm nguyên liệu cho công nghiệp và các chế phẩm y học. Ngoài ý nghĩa kinh tế, CH còn là đối tượng nghiên cứu khoa học, phục vụ quốc phòng. Nhiều nước đã có luật bảo vệ đàn CH và sử dụng chúng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. CH còn được huấn luyện để biểu diễn các tiết mục xiếc. Ở Việt Nam, CH chưa được nghiên cứu đầy đủ.