Tưởng chừng vô hại nhưng nếu để những con cá vàng thường được nuôi làm cảnh sống ngoài môi trường tự nhiên, chúng có thể sẽ gây họa cho hệ sinh thái ở nơi chúng sinh sống.
Những con cá vàng tưởng chừng vô hại với môi trường, lại đang khiến người Mỹ phải đau đầu. Chúng có thể trở thành một vấn đề lớn, một cơn ác mộng, nếu được thả tự do ở môi trường sông hồ ao, vì tốc độ lớn nhanh đến mức đáng kinh ngạc.
Thành phố Burnsville, thuộc tiểu bang Minnesota, đang ghi nhận tình trạng cá vàng xâm chiếm nhiều hồ nước ở đây. Thành phố kêu gọi người dân không nên thả những con cá nuôi của họ ra hồ Keller. Các chuyên gia đã bắt được 10 con cá vàng vào tuần trước và 18 con khác trong tuần này. Mỗi con dài hơn 30cm, con lớn nhất dài 38,1cm và nặng khoảng 1,8kg.
Chuyên gia tài nguyên thiên nhiên của Burnsville, Caleb Ashling chia sẻ với CNN về việc thành phố đã hợp tác với thành phố lân cận, Apple Valley và công ty Carp Solutions, để tìm hiểu xem có bao nhiêu con cá vàng trong hồ.
Ashling cho biết: “Chúng tôi đã nhận được một số báo cáo từ người dân về một đàn cá vàng ngày càng phát triển trong hồ. Nhiều người đã nhìn thấy chúng từ bờ biển hoặc nếu đang chèo thuyền kayak, họ có thể nhìn thấy chúng ở dưới nước”. Ông cho biết, một số con có kích thước to bằng quả bóng đá cho người lớn.
Ashling nhấn mạnh: “Tôi biết rằng chúng có kích thước lớn nhưng ngay cả khi thấy điều đó, tôi khá ngạc nhiên khi một số con cá có kích thước thật khổng lồ. Chúng thực sự là những con cá vàng khổng lồ chứ không phải những con cá vàng bạn thường thấy trong cửa hàng cá cảnh”.
Przemek Bajer, chủ nhân của Carp Solutions và là trợ lý nghiên cứu tại Đại học Minnesota, cho biết cá vàng thường sống ở đáy hồ và ao để tìm kiếm thức ăn. Chúng sẽ khuấy động bùn cát tầng đáy và có thể làm bật gốc thực vật. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng nước và sự đa dạng của các loài bản địa.
Bajer cho hay: “Thường thì chúng không ăn thực vật thủy sinh, nhưng thực vật không thể hình thành rễ ở trong các hồ có cá vàng vì dễ bị bật gốc. Vì vậy, nếu có nhiều cá vàng và cá chép trong hồ, vấn đề đầu tiên thường thấy là tất cả các loài thực vật thủy sinh đều sẽ biến mất”.
Đó là chưa kể nguồn chất thải của cá vàng sau khi lắng đọng xuống đáy, sẽ thúc đẩy tảo nở hoa khiến cho nguồn oxy cạn kiệt nếu tảo nở với mật độ cao. Ngoài ra còn có những độc tố nguy hiểm khác, đe dọa sự sống của nhiều sinh vật trong hồ nước.
Cá vàng có nguồn gốc từ Trung Quốc và Đông Á, sau đó nó đã được đem tới nhiều nơi trên thế giới và trở thành một dạng cá cảnh.
Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ cho biết, các nhà chức trách ở nhiều bang tại Mỹ, ngoại trừ Alaska, đã tiêu diệt một lượng đáng kể cá vàng được thả trái phép ra một hồ nước ở Anchorage vào năm 2019.
Bajer cho biết: “Tất cả các loài cá vàng đều xâm lấn môi trường sống. Ở toàn bộ Bắc Mỹ, Úc, một phần châu Âu, chúng thực sự rất, rất phổ biến”. Chúng có quan hệ họ hàng gần với cá chép, một loài xâm lấn khác và không phải là loài bản địa. Bajer tiết lộ: “Rất có thể ai đó vừa thả chúng ra nhưng chúng cũng có thể sinh sản trong tự nhiên. Chúng tôi không biết liệu những con có kích thước khổng lồ này do ai đó thả ra hay chúng được sinh ra trong hồ”.
Bajer cho biết, một con cá vàng sẽ phải ở dưới nước trong vài năm để đạt đến kích thước khổng lồ. Không rõ làm sao lại có nhiều con như vậy;tụ tập ở đây. Anh cho biết sẽ thu thập một số mẫu cá để thử nghiệm trong tuần tới. Mục đích nhằm biết chính xác chúng bao nhiêu tuổi bằng cách nhìn vào xương tai qua kính hiển vi.
Ashling chia sẻ thêm, các chuyên gia đã tích cực cải thiện chất lượng nước ở hồ Keller và cộng đồng muốn bảo vệ hồ nước này. Ông cho biết thành phố sẽ quyết định phương án tiếp theo sau khi Carp Solutions hoàn thành việc đánh giá số lượng cá vàng trong hồ.
Ashling nhấn mạnh: “Chúng tôi biết là không tốt khi có cá vàng trong hồ nhưng một số tình huống, cá vàng có thể ở trong hồ và không gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng. Nhưng tất nhiên phải trong các hồ nước thích hợp, còn không, chúng sẽ gây ra nhiều vấn đề. Vì vậy, chúng tôi vẫn đang trong quá trình tìm hiểu tình hình tại Keller Lake”.
Cá vàng và cá chép là những loài ăn tạp và rất thích hạt giống, điều này hơi bất thường đối với các loài ở Bắc Mỹ. Ông cho biết họ có thể mồi được cá vàng ở một số khu vực nhất định trên hồ bằng hạt ngô, sau đó vớt chúng vào lưới chuyên dụng mà không ảnh hưởng đến các đàn cá bản địa.
Cá vàng rất thông minh, chúng có thể nhanh chóng biết được ở đâu có thức ăn và vì chúng là động vật sống theo bầy đàn. Chỉ cần một vài cá thể biết được có nguồn thức ăn, chúng sẽ nhanh chóng chia sẻ thông tin để cả đàn tới kiếm ăn. Chúng không “ngốc ngếch” như bạn tưởng, đừng hiểu nhầm.
Ashling hy vọng, thông tin quan trọng này sẽ khiến người dân lưu tâm hơn tới việc tìm kiếm một nơi nuôi cá vàng khác và tránh xa các hồ nước ở địa phương.
Trên thực tế nhiều người có vẻ như không nhận ra cá vàng có thể lớn đến mức nào và những hậu quả môi trường không mong muốn khi thả cá vàng hoặc các loài ngoại lai vào tự nhiên. Việc thả cá vàng vào tự nhiên là bất hợp pháp ở Minnesota và nhiều bang khác. Nếu không kiểm soát, chúng sẽ tiến hành một cuộc “xâm lược”.
Tiến Thanh (Theo CNN)