Cúng Mụ (còn gọi là đầy tháng) là nghi thức quan trọng đánh dấu sự khởi đầu cuộc đời một đứa trẻ. Xoay quanh lễ cúng này có rất nhiều thắc mắc khác nhau, cùng Răng Sữa tìm hiểu cách chuẩn bị mâm cúng đầy tháng đơn giản, dễ nhớ cho bé nhé!
1. Cúng đầy tháng là gì? Khi nào cần cúng?
Cúng Mụ (còn gọi là cúng đầy tháng) cho bé là nghi thức quan trọng để thông báo sự có mặt của thành viên mới trong gia đình, đồng thời bày tỏ lòng biết ơn và cầu mong các Bà Mụ đã có công nặn ra bé, Đức Ông đã che chở bảo vệ cho “mẹ tròn con vuông”, sẽ ban phước lành, may mắn cho đứa trẻ.
Theo truyền thống của người Việt thì ngày đầy tháng của bé sẽ tính theo lịch âm. Bên cạnh đó nhiều nơi còn quan niệm tính ngày đầy tháng dựa vào giới tính của đứa trẻ theo nguyên tắc “nam trồi 2, nữ sụt 1”.
Nếu là bé trai thì sẽ tính ngày đầy tháng trồi lên 2 ngày so với ngày sinh (theo Âm lịch). Nếu là bé gái thì tính ngày đầy tháng lùi lại 1 ngày. Vì dân gian quan niệm rằng:
- Con trai phải luôn là người đi trước, đi tắt đón đầu, xông xáo, mạnh dạn tiến về phía trước thì mới dễ thành công.
- Con gái phải biết nhường nhịn thì gia đình mới êm ấm, phải biết khiêm tốn thì mới có được hạnh phúc.
2. Mâm cúng đầy tháng cho bé gái
Lễ vật cúng đầy tháng cho bé gái sẽ được sắp xếp cân đối ở trên hai bàn: Một bàn nhỏ và một bàn to. Bàn to bày các đồ cúng 12 bà Mụ còn bàn nhỏ được đặt cách 10 phân, dùng để bày những đồ cúng kính Đức ông.
Cúng đầy tháng cho bé gái thường dùng chè trôi nước (tùy theo từng vùng miền thì sẽ có các loại chè khác nhau) và phải dùng giấy độ thế nữ.
Trước khi tiến hành nghi thức cúng thì mọi người trong gia đình nên có mặt đầy đủ nhất là chủ nhà. Lễ cúng đầy tháng thường được làm vào buổi sáng sớm hoặc buổi chiều.
Lễ vật cụ thể như sau:
- Hoa quả (có thể chọn 5 loại quả như dứa, cam hoặc quýt, chuối, táo, xoài,..).
- Hoa tươi (tùy chọn loại hoa như hoa hồng, hoa cát tường, hoa ly,…).
- Hương (nhang), nến (đèn cầy).
- Gạo tẻ, muối hạt sạch.
- Nước lọc (12 chén).
- Rượu (12 chén).
- Trầu cau (tem trầu cánh phượng).
- Thịt lợn quay.
- 1 con gà luộc.
- Xôi đậu xanh hoặc xôi gấc (12 đĩa nhỏ, 1 đĩa lớn).
- Kẹo bánh (12 đĩa).
- Chè trôi nước (12 bát).
- Giấy cúng đầy tháng (gồm có mâm hài và đồ cho bà mụ và bà chúa), tiền vàng mã.
Ngoài ra cần chuẩn bị thêm chén, dĩa, muỗng và đũa.
3. Mâm cúng đầy tháng cho bé trai
Đồ lễ cúng đầy tháng cho trẻ sẽ được xếp trên hai bàn: một bàn nhỏ xếp phía trên để bày lễ vật cúng kính Đức ông và một bàn lớn còn lại bày lễ vật cúng kính 12 bà Mụ. Hai bàn trên và bàn dưới cách nhau 10 phân.
Lễ vật cúng 12 bà Mụ
- 12 chén chè đậu trắng nhỏ.
- 12 đĩa xôi nhỏ.
- 12 chén cháo nhỏ.
- 12 ly nước.
- 2 đĩa bánh hỏi.
- 12 đĩa bánh kẹo giành cho trẻ con.
- 12 đĩa thịt quay ( khoảng 2kg thịt quay chia nhỏ ra 12 đĩa).
- Hàng mã, giấy tiền.
Lễ vật cúng Đức ông
Gồm thánh sư, tổ sư và tiên sư có chức năng truyền dạy nghề nghiệp:
- 1 con gà luộc tréo cánh
- 1 tô cháo lớn.
- 1 tô chè lớn.
- 3 đĩa xôi lớn.
- 1 miếng thịt quay.
- 1 đĩa hoa quả (5 loại quả bất kỳ).
- Trầu cau, rượu và đồ hàng mã (giấy tiền).
Ngoài các lễ vật này thì cần thêm một bình hoa, trà, rượu, hương, đèn, nước, gạo, muối, muỗng và không thể thiếu một đôi đũa hoa (đũa được vót ngược đầu và có bông hoa trên đầu đũa) vì theo quan niệm dân gian, bà chúa chỉ thích dùng đũa này.