Trong hệ thống bảng dấu câu, dấu hai chấm là một trong những dấu câu được sử dụng khá phổ biến khi viết. Đặc biệt, với các bé học tiếng Việt lớp 4 dấu hai chấm đã bắt đầu được tìm hiểu và được học. Tuy nhiên, có nhiều bé trong quá trình viết câu thì việc sử dụng dấu hai chấm còn bị nhầm lẫn khá nhiều.
Vậy nên hãy cùng Monkey tìm hiểu rõ hơn về cách học và cách dùng dấu hai chấm trong tiếng Việt lớp 4 sao cho đúng nhé.
Hàng triệu trẻ em đã phát triển
khả năng ngôn ngữ của mình
thông qua các ứng dụng học tập
của Monkey
Đăng ký ngay để được Monkey tư vấn miễn phí về sản phẩm và lộ trình học cho con.
Dấu hai chấm là gì?
Trong hệ thống dấu câu của tiếng Việt, thậm chí là ngôn ngữ quốc tế đều sử dụng dấu hai chấm. Chúng được ký hiệu với 1 chấm trên và một chấm dưới song song nhau đó là “:”.
Không như dấu phẩy hay chấm thường được sử dụng ở hầu hết các câu văn, đoạn văn. Còn với dấu hai chấm không phải trường hợp nào cũng sử dụng, đòi hỏi người dùng phải biết được lúc nào nên dùng để diễn tả ý nghĩa của câu văn đúng chuẩn hơn.
Đặc biệt, bài học về dấu hai chấm này thường sẽ bắt đầu trong chương trình học tiếng Việt lớp 4. Bố mẹ hoàn toàn giúp bé tìm hiểu về dấu câu này để có thể hoàn thiện các bài học và viết văn được chỉn chu hơn.
Dấu hai chấm trong tiếng Việt lớp 4 dùng để làm gì?
Dấu hai chấm là một trong những phần kiến thức quan trọng trong chương trình tiếng Việt lớp 4, thuộc về dấu câu của phần luyện từ và câu. Đặc biệt loại dấu câu này sẽ có những tác dụng phổ biến trong việc đặt câu như sau:
- Hỗ trợ giải thích cho câu trước: Dấu hai chấm có tác dụng giúp người đọc phân định phần thuyết minh, giải thích cho đoạn/câu trước đó.
- Liệt kê: Sử dụng dấu hai chấm nếu muốn liệt kê các sự việc, sự vật liên quan đến câu/đoạn trước đó.
- Thông báo lời thoại: Dấu hai chấm dùng để báo trước lời thoại trực tiếp hay dẫn trích lời nói của một nhân vật cụ thể. Lúc này, dấu hai chấm sẽ đi kèm với dấu gạch đầu dòng ở hàng tiếp theo, hoặc dấu ngoặc kép để trích dẫn lời nói cụ thể thành văn bản.
Nhìn chung có thể thấy việc sử dụng dấu hai chấm bổ trợ rất nhiều trong việc học luyện từ và câu ở tiếng Việt lớp 4. Tuy nhiên, mọi người cũng cần phải dựa vào từng trường hợp đặt câu khi học tiếng Việt lớp 4 dấu hai chấm để sử dụng chính xác.
Hướng dẫn cách sử dụng dấu hai chấm trong tiếng Việt lớp 4
Để có thể biết được lúc nào nên sử dụng dấu hai chấm khi đặt câu, mọi người sẽ dựa vào những tác dụng trên để dùng như sau:
Sử dụng dấu hai chấm khi muốn giải thích, liệt kê các sự việc sự vật
Ví dụ: Trong gia đình em có tất cả là 4 người, bao gồm: ba, mẹ, anh trai và em. Tất cả mọi người đều yêu thương nhau và giúp đỡ nhau trong mọi việc.
Nhìn vào ví dụ trên có thể thấy dấu hai chấm sẽ dùng để liệt kê 4 thành phần cho cụm từ “4 người”, hay để giải thích cho cụm từ trước nó.
Học tiếng Việt lớp 4 dấu hai chấm báo hiệu lời đối thoại (Kết hợp cùng dấu gạch ngang)
Ví dụ: Trong một gia đình nọ có hai chị em tên là Hoa và Hạnh. Một ngày, Hoa bỗng nói với hạnh rằng:
– Sau này chị sẽ cố gắng học tập thật tốt để trở thành bác sĩ để chữa bệnh cho mọi người.
– Em muốn được làm giáo viên để dạy học cho các em nhỏ thiếu thốn hơn chúng ta.
– Nhưng bây giờ, chúng ta hãy cố gắng học tập thật tốt đi đã nhé!
Trong ví dụ này, học tiếng Việt lớp 4 dấu hai chấm có tác dụng thể hiện lời thoại trực tiếp. Ở đây lời thoại của hai chị em. Vì là trích dẫn trực tiếp nên mỗi câu của một nhân vật sẽ đi kèm với dấu gạch đầu dòng tương ứng.
Dấu hai chấm báo hiệu phía sau có trích dẫn lời nói
Ví dụ: Như Bác Hồ đã từng dặn: “Lợi ích của cá nhân gắn liền với lợi ích của tập thể. Nếu lợi ích cá nhân mâu thuẫn với lợi ích tập thể, thì đạo đức cách mạng đòi hỏi lợi ích riêng của cá nhân phải phục tùng lợi ích chung của tập thể”
Ở vì dụ này, dấu hai chấm được sử dụng để biểu thị lời trích dẫn của một nhân vật cụ thể và thường đi kèm với dấu ngoặc kép. Trong trường hợp người viết chỉ lấy ý câu nói, không trích dẫn nguyên văn sẽ không sử dụng dấu ngoặc kép.
Trong ngữ pháp tiếng Việt, dấu hai chấm có viết hoa không?
Rất nhiều bé khi học tiếng Việt lớp 4, hay cả người lớn khi biết được cách sử dụng dấu hai chấm nhưng mọi người thường nhầm lẫn không biết được có phải viết hoa sau dấu hai chấm không?
Thực chất, tùy vào từng cách sử dụng của dấu hai chấm sẽ quyết định đến việc bạn có nên viết hoa hay không. Cụ thể:
- Không cần khi: Nếu dùng trong việc phân định phần thuyết minh, giải thích cho một đoạn/câu trước đó thì phía sau dấu hai chấm không cần viết hoa.
- Cần khi: Còn trường hợp dấu hai chấm dùng để báo hiệu lời đối thoại hay lời trích dẫn của một nhân vật nào đó sẽ phải viết hoa câu sau dấu hai chấm.
Tìm hiểu thêm: Cách tải font chữ viết tay tiếng việt tiểu học với 5 bước đơn giản
Kết luận
Với những chia sẻ trên có thể thấy, dấu hai chấm là một dấu câu rất đặc biệt giúp người dùng hiểu được ý nghĩa của câu nói phía sau đúng nghĩa hơn. Hy vọng dựa vào những thông tin trên sẽ giúp bố mẹ hướng dẫn các bé học tiếng Việt lớp 4 dấu hai chấm đúng và học tập tốt hơn nhé.