Phong tục thờ cúng là một trong nhưng văn hóa tâm linh đặc trưng của người Việt Nam. Trên bàn thờ vào những ngày lễ, ngày tết, ngày rằm…mỗi gia đình luôn luôn dâng mâm ngũ quả lên bàn thờ để thể hiện lòng tôn kính, biết ơn với các ông bà tổ tiên và các vị thần linh. Trái cây là một trong những món đồ cúng quan trọng và không bao giờ thiếu trong các dịp lễ cúng.
Do vậy, cách sắp xếp hoa quả trên bàn thờ hợp phong thủy, đơn giản và đẹp mắt đang rất được mọi người quan tâm dạo gần đây. Bài viết dưới đây sẽ chỉ cho bạn biết cách sắp xếp hoa quả trên bàn thờ đúng cách và hợp phong thủy để thu hút nhiều may mắn và tài lộc vào nhà
Ý nghĩa của mâm ngũ quả trên bàn thờ
Mâm ngũ quả là lễ vật không thể thiếu trong các ngày tết, lễ, rằm, đám giỗ…Trái cây không chỉ là lễ vật đơn thuần được dâng lên cúng mà còn tượng trưng cho lòng chân thành, lòng hiếu thảo của những người còn sống đối với những người đã mất. Cũng như mong muốn và hy vọng những điều tốt đẹp sẽ đến với gia đình.
Mâm ngũ quả gồm 5 loại trái cây khác nhau xuất phát từ lý thuyết về ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ là các yếu tố tạo nên vũ trụ. Mỗi loại đều mang trong mình ý nghĩa và màu sắc riêng biệt. Có thể bạn chưa biết ngũ còn mang ý nghĩa: Phú (giàu có) – Quý (sang trọng) – Thọ (sống lâu) – Khang (mạnh khỏe) – Ninh (bình yên)
Những mâm trái cây đầy đủ màu sắc và tròn trịa
Trái cây là giá trị tốt đẹp và tinh túy nhất của trời đất ban cho, cùng với bao ngày tháng vất vả của những người nông dân để trồng nên. Vì vậy nên mọi người muốn dâng cho lên bàn thờ để bày tỏ lòng thành kính với mong muốn các bậc tổ tiên sẽ phù hộ độ trì cho con cháu và gia đình
Không phải lễ vật cầu kỳ, thịnh soạn mới thể hiện được tấm lòng còn đơn giản thì không. Lòng chân thành phải xuất phát từ trái tim của mỗi người. Bạn dành thời gian chăm chút, bày trí trái cây một cách đẹp mắt, bạn muốn dâng lên các bậc bề trên những gì tốt nhất. Và mâm ngũ quả cũng có sự khác nhau đối với từng vùng miền.
Những loại hoa, quả được sử dụng trong thờ cúng
Trên bàn thờ vào các dịp lễ, tết, đám giỗ… không thể không có trái cây. Hoa quả vừa mang nhiều màu sắc rực rỡ vừa mang theo các ý nghĩa tốt đẹp. Nếu buộc phải lựa chọn một món đồ để dâng lên bàn thờ thì đó chắc chắn là mâm ngũ quả – đại diện cho sự may mắn. Dưới đây là một số loại quả và hoa nên thờ trên bàn thờ gia tiên mà bạn cần biết:
Những loại quả nên thờ trên bàn thờ gia tiên
Mọi loại trái cây đều có màu sắc, hương vị và ý nghĩa khác nhau. Mỗi quả đều mang trong mình những giá trị tốt đẹp như:
- Táo:
là một trong những quả mà bạn nên chọn đầu tiên. Táo mang ý nghĩa về sự bình yên, ấm áp của gia đình. Và táo có màu đỏ tượng trưng cho những điều may mắn và tốt lành
- Cam:
được xem như một lời cầu nguyện may mắn và thành công. Ngoài ra cam là loại trái cây tốt cho sức khỏe, màu sắc rực rỡ sẽ làm cho mâm ngũ quả càng thêm đẹp mắt
- Chuối:
mang ý nghĩa “thu hút” nên thường được dâng lên thờ cúng để thu hút tài lộc, may mắn vào nhà. Nhưng vì nó mang ý nghĩa thu hút nên nếu đi tảo mộ hay trong tháng cô hồn thì không nên dùng chuối để tránh thu hút các vị không mời mà đến. Ngoài ra các nải chuối om vào nhau còn thể hiện sự bao bọc, che chở lẫn nhau trong gia đình
- Dưa:
có hình dạng to tròn tượng trưng cho mong cầu mọi việc được đong đầy. Vào các dịp lễ như tết thì mọi người thường dán chữ phúc màu đỏ vào trong trái dưa và đem đi thờ. Việc này các làm trái dưa trở nên đẹp mắt hơn và sẽ thu hút được nhiều phúc lộc
- Dứa:
biểu tượng cho sự giàu có, may mắn, sum túc cho gia chủ theo phong thủy và nó cũng nằm trong những loại quả mà bạn nên chọn đầu tiên.
- Đào:
theo truyền thuyết, đào là món ăn của các vị thần tiên. Tượng trưng cho ước muốn sức khoẻ dồi dào, sống lâu trăm tuổi
- Bưởi:
trong tiếng Hán, “bưởi” phát âm giống như “con trai”. Vì vậy mọi người thờ quả này với mong muốn xin lộc cho con cái. Ngoài ra, bưởi còn thể hiện sự sung túc và trông rất đẹp mắt, trang trọng khi được đặt trên bàn thờ
- Lựu:
có nhiều hạt thể hiện mong muốn con cháu đầy đàn, xin lộc cho con cái
- Đu đủ:
ý nghĩa được thể hiện trên chính cái tên của loại quả này. Nó thể hiện sự thịnh vượng, đầy đủ về tiền bạc, sức khỏe, con cháu đông đủ…Nếu mọi người không chọn quả đu đủ thì là một thiếu sót lớn
- Quả hồng:
thể hiện sự mong muốn phát tài, phát lộc. Có màu sắc đẹp mắt và hương vị thơm ngon
- Mãng cầu:
lựa chọn mãng cầu với ngụ ý mong cho mọi điều tốt lành đến với gia đình. Ngoài ra còn mang ý nghĩa về sự thành công và thăng tiến
- Thanh long:
nhìn vào trái thanh long làm chúng ta liên tưởng đến “rồng mây hội tụ” có ý nghĩa tâm linh vô cùng sâu sắc. Lựa chọn trái cây này thắp hương với mong muốn phát tài phát lộc
- Quả lê:
mang ngụ ý làm việc gì cũng thành công và thuận lợi vì vậy nên mọi người thường chọn quả lê để dâng lên bàn thờ trong các dịp lễ
- Quả Phật thủ:
quả này có hình dáng giống như bàn tay Phật luôn dang rộng để che chở cho mọi người khỏi những kiếp nạn của số phận. Tượng trưng cho sự bình yên, thanh tịnh trong tâm hồn
- Quả lê ki ma (quả trứng gà):
mọi người cho rằng đây là quả trời ban nên khi thờ sẽ đem lại may mắn và tài lộc. Màu vàng của quả lê ki ma sẽ đem lại sự ấm cúng cho không gian thờ cúng
- Quả sung:
ý nghĩa của quả này cũng giống như tên gọi. Thể hiện sự sung túc, tài lộc dồi dào. Quả sung thường mọc thành chùm tượng trưng cho con đàn cháu đống, yêu thương, bao bọc lẫn nhau. Ngoài ra còn có sức khỏe dồi dào, tiền vô như nước
Những loại hoa nên thờ trên bàn thờ gia tiên
- Hoa sen:
hoa sen là quốc hoa của người Việt Nam. Không những có vẻ ngoài thanh cao mà còn gắn liền với những điển tích nhà Phật. Thể hiện sự thanh khiết, không bị vấn đục bởi bất cứ thứ gì, đem đến nhiều thành công và may mắn. Đặt hoa trên bàn thờ sẽ làm cho bàn thờ trở nên trang nghiêm và linh thiêng hơn
- Hoa cúc vàng
: mang ý nghĩa về sự may mắn, trường thọ và lòng hiếu thảo của con cháu. Ngoài ra hoa cúc vàng còn tượng trưng cho sự thanh tao và trang trọng của nhà Phật. Bạn không nên thờ hoa cúng trắng vì nó không phù hợp với các dịp lễ hay lễ cúng thường ngày
- Hoa lay ơn:
tượng trưng cho sự thanh nhã và thanh tao. Hoa lay ơn có nhiều màu nhưng bạn nên chọn màu đỏ để bày trí trên bàn thờ vì màu đỏ thể hiện sự may mắn, cũng như lòng thành kính của bạn đối với các bậc tổ tiên
- Hoa ly:
biểu tượng cho sự trong sáng và tinh khiết nhất, nó làm ta liên tưởng đến tuổi trẻ với nhiều tự do. Hương thơm của hoa ly cũng rất dễ chịu nên mang đến cho chúng ta không gian thờ linh thiêng, trang trọng
- Hoa đồng tiền:
là loại hoa được nhiều người lựa chọn để dâng lên thờ cúng vì cái tên của nó. Loại hoa này tượng trưng cho sự may mắn, tài lộc, giàu sang phú quý, sức khỏe dồi dào. Hoa đồng tiền có nhiều màu sắc nhưng nên chọn màu vàng và đỏ để thờ cúng
- Hoa đào, hoa mai:
là loài hoa đặc trưng của ngày tết. Khi thấy loài hoa này thì sẽ thấy tết vì nó thể hiện trọn vẹn màu sắc của mùa xuân. Là biểu tượng của phú quý, giàu sang, thịnh vượng.
Cách sắp xếp hoa quả trên bàn thờ gia tiên
Quy tắc chung trong cách sắp xếp hoa quả
Trên bàn thờ gia tiên luôn sử dụng các số lẻ: 1,3,5,7,9. Thắp hương thường là 1,3,5 nén nhang và bát hương cũng vậy. Khi mua hoa quả cũng nên mua số lẻ và nên lựa những hoa quả tươi, lá trên quả cũng nên là số lẻ để tượng trưng cho tài lộc và may mắn
Cách sắp xếp hoa quả trên bàn thờ theo một gia đình có 3 bát hương gồm: thờ cộng đồng gia tiên, thổ công, thần linh chúa đất, hội đồng bà cô, ông mãnh, và những người chết trẻ trong gia tộc thì có thể sắp xếp hoa quả theo các bước sau:
-
Đặt quả đẹp nhất ở chính giữa, rồi chia đều cho 3 ban không ban nào nhiều hơn, cũng không ban nào ít hơn
-
3 quả còn lại chúng ta đặt ở 3 hướng theo 3 ban khác nhau. Lúc này trên đĩa sẽ để lại 1 khoảng trống, đây là vị trí chúng ta đặt quả thứ 5
-
Bước cuối cùng, gia chủ đặt tiền giấy, tiền vàng hoặc tiền thật vào trong đĩa hoa quả để mâm ngũ quả trở nên đầy đặn và đẹp mắt hơn
Khi đặt lọ hoa và mâm ngũ quả trên bàn thờ thì cần lưu ý nguyên tắc “Đông bình tây quả”, lọ hoa sẽ ở bên trái bàn thờ còn mâm ngũ quả ở bên phải tượng trưng cho đơm hoa kết trái và mang lại nhiều tài lộc.
Đây là nguyên tắc cơ bản khi sắp xếp hoa quả trên bàn thờ. Trước khi xếp hoa quả lên đĩa, gia chủ phải rửa sạch sẽ, lau dọn bàn thờ để việc thờ phụng thêm phần trang nghiêm, thành tựu viên mãn.
Cách sắp xếp hoa quả trên bàn thờ theo vùng miền
Phong tục thờ cúng của người Việt Nam đa dạng và phong phú. Mỗi vùng miền sẽ có những đặc trưng riêng biệt và không giống nhau. Có nơi có quả này nhưng có nơi lại không, ví dụ như ở miền Bắc thì có quả đào, hoa đào nhưng miền Trung thì có hoa mai chứ không có hoa đào. Cách sắp xếp hoa quả cũng khác nhau tùy theo các vùng miền
Cách bày trí hoa quả trên bàn thờ của người miền Bắc
Người miền Bắc rất quan tâm trong việc cúng bái nên cách sắp xếp hoa quả trên bàn thờ rất được đề cao và coi trọng. Nó được áp dụng theo thuyết ngũ hành của phương Đông với mong cầu vạn vật dung hòa cùng trời đất.
Vậy nên mâm ngũ quả thường được chọn có 5 màu: Kim – màu trắng, Mộc – màu xanh, Thủy – màu đen, Hỏa – màu đỏ, Thổ – màu vàng và được bày trí xen kẽ với nhau tạo nên một mâm ngũ quả đẹp mắt và sang trọng trên bàn thờ
Mâm bồng ngũ quả của người miền Bắc thường có những loại quả sau: Chuối, dưa hấu, bưởi, phật thủ, cam, quýt, ớt, đào, mận, nho…
Cách bày trí hoa quả trên bàn thờ của người miền Trung
Người miền Trung sinh ra trên mảnh đất cằn cỗi, có khí hậu khắc nghiệt nên lối sống của họ chất phát, mộc mạc. Chắc có lẽ vì thế mà họ không quá câu nệ về cách sắp xếp hoa quả trên bàn thờ. Quan điểm của họ là có gì cúng nấy, chủ yếu là tâm thành kính dâng lên bàn thờ tổ tiên
Người miền Trung thường mua hoa quả theo mùa hoặc của nhà trồng chứ không quá chú ý về hình thức. Vậy nên các loại hoa quả thường thấy ở bàn thờ của người miền Trung là: thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, táo, cam, xoài…
Cách bày trí hoa quả trên bàn thờ của người miền Nam
Người miền Nam thường bày hoa quả theo quan niệm: “Cầu – Sung – Dừa – Đủ – Xài”. Là từ nói lái của các quả mãng cầu, sung, dừa, đu đủ và xoài
Khác với người miền Trung và miền Bắc, người miền Nam có một số quả kiêng kỵ, không bày lên mâm ngũ quả vì tên gọi của các loại quả đó không mang lại may mắn:
-
Chuối: đọc gần giống “chúi” được hiểu là đi xuống, làm ăn không ra, không có của ăn của để
-
Táo: còn có tên gọi khác là bom. Vì là bom nên tượng trưng cho sự đổ bể, sứt mẻ, làm ăn thất bại
-
Quýt, cam: cũng không được bày trí trên bàn thờ vì liên quan đến câu nói “Quýt làm cam chịu”
Những lưu ý khi lựa chọn hoa quả thắp hương trên bàn thờ
Ngày nay khi chọn hoa quả để bày trí trên bàn thờ thì không ít người gặp khó khăn, không biết nên chọn quả gì. Mọi người thường thấy quả nào to, đẹp thì sẽ mua về thờ cúng mà không hiểu ý nghĩa của các quả đó. Vì vậy mà vô tình phạm phải một vài điều cấm kỵ không nên có. Dưới đây là một số lưu ý khi chọn hoa quả thắp hương trên bàn thờ mà bạn nên biết:
- Không nên chọn hoa quả giả
Nhiều gia đình có thói quen để hoa quả giả trên bàn thờ để khi nhìn vào luôn cảm thấy không gian sung túc, đầy đủ, đẹp mắt. Tuy nhiên bày trí hoa quả giả trên bàn thờ sẽ thể hiện sự bất kính với ông bà tổ tiên và các bề trên. Vì vậy bạn không nên thờ hoa quả giả mà hãy mua hoa quả tươi vì hoa quả tươi sẽ mang đến phong thủy tốt cho gia đình bạn
- Không nên chọn những loại trái cây mọc sát mặt đất
Các bạn nên hạn chế lựa chọn các quả mọc sát mặt đất vì mọi người cho rằng mặt đất chứa nhiều thứ không tốt dễ gây bất kính với bề trên. Vì vậy, hãy chọn những quả trên cao và tránh các quả có họ hàng với cà chua, me, quả thanh trà…
- Không nên chọn những loại trái cây có gai
Chúng ta không nên lựa chọn những loại quả có gai sắc nhọn để thờ cúng vì theo nhiều quan niệm của người xưa thì loại quả này sẽ làm ảnh hưởng xấu đến gia đình và làm cho gia đạo xảy ra nhiều lục đục. Ngoài ra còn đem đến nhiều điều không may mắn cho các thành viên trong gia đình.
Bạn cũng nên hạn chế lựa chọn những loại quả có mùi hương quá nồng mà hãy lựa chọn những quả có mùi hương dễ chịu để sẽ làm cho không gian thờ cúng trở nên trang trọng hơn
- Nên bày trí số lượng quả lẻ trên bàn thờ
Theo vũ trụ tâm linh, số lẻ là con số mang đến tài lộc và may mắn. Vì vậy, vào các dịp lễ, ngày rằm thì hãy bày mâm ngũ quả với số lẻ để cầu mong tài lộc đến với gia đình bạn
- Không nên lựa chọn những loại quả đã chín nẫu
Tuyệt đối không nên lựa chọn hoa quả quá chín để thờ cúng vào ngày rằm. Điều này sẽ thể hiện sự bất kính và khiến cho các bậc bề trên phẫn nộ. Vì các quả chín nẫu sẽ vô tình thu hút các côn trùng và dễ bị hư. Nếu bị hư thì sẽ đắc tội với tổ tiên và đồng thời mất đi sự linh thiêng vốn có của không gian thờ cúng. Vì vậy, các bạn nên chọn những loại quả vừa chín tới để bày trí trên bàn thờ là hợp lý nhất và tránh phạm phải những điều cấm kỵ
Một số câu hỏi về cách xếp hoa quả thắp hương
Dưới đây là một số câu hỏi mà mọi người thường băn khoăn và thắc mắc khi mua trái cây về thờ cúng vào các dịp lễ tết, ngày rằm…Hy vọng những thông tin dưới đây sẽ giúp bạn nhiều hơn trong việc lựa chọn hoa quả để thờ cúng
Nên đựng hoa quả bằng gì?
Chắc hẳn có rất nhiều bạn thắc mắc nên đựng hoa quả bằng gì. Như các bạn đã biết ngày nay mọi người thường đựng hoa quả bằng gốm sứ bát tràng như bình hoa, mâm bồng, cốc phật thủ… Bày trí hoa quả trên đồ đựng bằng gốm sẽ góp phần tăng thêm tính thẩm mỹ cho bàn thờ, làm cho bàn thờ trở nên sang trọng hơn
Một số mẫu mâm bồng gốm sứ men lam
Nguyên liệu đặc biệt làm ra đồ đựng hoa quả bằng gốm sứ là loại đất sét dẻo cao cấp hay còn gọi là đất Cao Lanh. Đảm bảo chất lượng của sản phẩm về độ bền, đồ dày và an toàn sức khỏe cho người sử dụng.
Mâm bồng được làm từ chất liệu gốm sứ của Bát Tràng
Đặt biệt, hoa văn họa tiết trang trí được vẽ tay hoặc khắc nổi, khắc chìm một cách thủ công vô cùng độc đáo. Những họa tiết đắp nổi tỉ mỉ uyển chuyển vô cùng độc đáo theo phong cách truyền thống làm cho đồ đựng làm bằng gốm sứ càng trở nên đặc biệt. Các hoa văn họa tiết đó có thể là hoa sen, rồng phượng, cá chép…mang theo ý nghĩa may mắn và đem lại phú quý cho gia đình bạn
Những mẫu mâm bồng thường có hoa văn vẽ tay rất đẹp mắt
Có nên chuẩn bị mâm hoa quả cầu kỳ không?
Việc bày trí mâm ngũ quả như thế nào còn phụ thuộc vào điều kiện kinh tế và hoàn cảnh của mỗi gia đình. Không nên quá chú trọng về hình thức bên ngoài mà hãy bắt nguồn từ lòng thành kính, sự chân thành xuất phát từ trái tim. Vì vậy nên không cần chuẩn bị một mâm hoa quả cầu kì mà hãy chuẩn bị một mâm ngũ quả phù hợp với nhiều yếu tố
Đặt bát hương trước hay sau mâm ngũ quả?
Theo phong tục được truyền lại từ thời xưa thì bát hương thường đặt ở giữa, tượng trưng cho trung tâm của bàn thờ, hội tụ tính tú và hai bên là đèn dầu hoặc nến đại diện cho mặt trời và mặt trăng. Chính vì thế, mâm ngũ quả ở cả ba miền Bắc, Trung và Nam thường sẽ đặt ở phía trước. Còn bát hương đặt ở phía sau theo hướng người cúng bái nhìn vào bàn thờ.
Đối với bàn thờ ở đình, chùa khá lớn và rộng rãi nên người ta thường xếp bát hương phía trước và mâm ngũ quả đặt phía sau nhằm tiện lợi cho việc thờ cúng
Bàn thờ treo tường với không gian nhỏ, hẹp nên không thể đặt bát hương hay mâm ngũ quả trước sau được, thì bạn có thể sắp xếp bát hương ở sau còn mâm ngũ quả sẽ đặt chếch sang hai bên. Còn nếu bàn thờ lớn thì vẫn đặt mâm ngũ quả phía trước, bát hương phía sau.
Số lượng hoa quả trên mâm cúng bao nhiêu là đủ?
Những loại quả to như bưởi, quả Phật thủ, dưa thì một quả là đủ. Còn những loại trái cây nhỏ như nho, quýt, nhãn thì không quá đề cao về số lượng nhưng phải tương đối. Quan trọng phải lựa chọn số lượng trái cây theo số lẻ sẽ đem đến nhiều tài lộc và may mắn vì số lẻ tương ứng với phần âm của cuộc sống
Nên xếp hoa quả thắp hương trên mâm hay đĩa?
Xếp hoa quả trên mâm hay trên đĩa phụ thuộc nhiều vào số lượng của quả đó mà cân nhắc nên chọn mâm hay đĩa. Nhưng mọi người nên chọn đồ đựng bằng gốm sứ để đảm bảo chất lượng và trông đẹp mắt hơn
Hiện nay có rất nhiều mẫu mâm bồng, đĩa bằng sứ rất đẹp được nhiều người ưa chuộng và sử dụng trong việc bày trí hoa quả trên bàn thờ. Nếu bạn đang phân vân không biết nên chọn mẫu nào thì hãy tham khảo ở Sàn Gốm với nhiều mẫu đa dạng, đẹp mắt và đang thịnh hành
KẾT
Ngày nay, có rất nhiều gia đình chọn hoa quả theo sở thích ăn uống của mỗi người mà không quan tâm đến ý nghĩa riêng biệt của từng loại quả. Vậy nên đã vô tình phạm phải những điều cấm kỵ gây bất kính với tổ tiên, các vị thần linh và rước vào nhà những điều không may.
Các bạn nên tìm hiểu về ý nghĩa của các loại quả để lựa chọn cho gia đình mình một mâm ngũ quả sang trọng, đẹp mắt và đem lại tài lộc, may mắn. Quan trọng hơn hết là bạn phải biết cách sắp xếp hoa quả trên bàn thờ đúng chuẩn theo phong thủy để mang lại cho gia đình nhiều điều tốt lành.